در سال گذشته حدود ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار تن روغن در کشور تولید شد یعنی چیزی حدود ۷۰۰ هزار تن بیش از نیاز مصرفی کشور؛ ضمن اینکه صادرات نیز ممنوع بوده است. حال سوال اینجاست به رغم افزایش تولید و ممنوعیت صادرات،‌ مازاد این کالا در کجا مصرف شده که اکنون شاهد کمبود آن در بازار هستیم؟ ….

———————————————-

تفاوت ۷۰۰ هزار تنی تولید روغن خوراکی قبل و بعد از تخصیص ارز ترجیحی/ سرنوشت مازاد تولید به رغم ممنوعیت صادرات چه شد؟

به گزارش ایلنا؛ میزان مصرف سالانه روغن نباتی در کشور کمی بیش از یک میلیون و ۴۰۰ هزار تن است. بر اساس آمار مستند، در یک دهه اخیر میزان تولید سالانه روغن نباتی در کشور حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن بوده که از این میزان یک میلیون و ۴۰۰  هزارتن در داخل مصرف و ۱۰۰ هزار تن صادر شده است. این روند در سال ۹۷ با تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی به واردات کالای اساسی از جمله روغن خامٰ‌ تغییر کرد، از آن سال میزان تولید روغن خوراکی با افزایش ۲۰۰ هزار تنی نسبت به سال ۹۶ به بیش از یک میلیون و ۷۰۰ هزار تن رسید و سال گذشته میزان تولید روغن نباتی با یک جهش ۴۰۰ هزار تنی به مرز دو میلیون و ۱۰۰ هزار تنی نزدیک شد، ضمن اینکه از سال تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی صادرات این کالا ممنوع شده است.

مقایسه میزان مصرف سالانه کشور روغن خوراکی با میزان تولید این کالا در کشور نشان می‌دهد حداقل ۷۰۰ هزار تن روغن خوراکی در کشور بیش از نیاز تولید شده است که سرنوشت آن‌ با توجه به بازار پر نوسان و گرانی این کالا سوال برانگیز است.

کارشناسان برای کمبود روغن خوارکی در بازار مصرف و گرانی آن به رغم افزایش تولید و ممنوعیت صادرات دو سناریو را عنوان می‌کنند.

سناریوی اول؛ قاچاق این کالا و خروج آن از بازرچه‌های مرزی و سناریوی دوم؛ خروج روغن خوراکی در کالاهای نهایی است.

اثبات سناریوی اول با توجه به نبود آمار دقیق برای قاچاق یا عرضه کالا در بازارچه‌های مرزی چندان ممکن نیست، اما درباره سناریوی دوم مستندات و شواهدی وجود دارد که می‌توان به آنها استناد کرد.

گزارش‌های گمرک نشان می‌دهد خروج کالاهای نهایی که روغن خوراکی یکی از مواد تشکیل دهنده اصلی آن‌ها است با بالا رفتن نرخ ارز افزایش داشته است.

به طور مثال؛‌ به گفته مقامات گمرکی در ۶ ماهه نخست سال جاری میزان صادرات شیرینی و شکلات دست کم ۱۸ درصد افزایش داشته است.

همچنین چکیده آمار تجارت خارجی بخش کشاورزی و صنایع غذایی در ۵ ماهه امسال از سوی گروه کشاورزی مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران منتشر شد حکایت از بهبود ۸٫۶ درصدی صادرات محصولات کشاورزی و غذایی ۵ ماهه امسال نسبت به سال قبل دارد که بخش مهمی از آن را محصولات نهایی تشکیل می دهند که روغن خوراکی جزو مواد اولیه آن‌ها محسوب می‌شود.

بر اساس این آمار در پنج‌ماهه سال ۱۳۹۹، مقدار صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی ۳ میلیون و ۵۳ هزار تن و به ارزش ۲ میلیارد و ۱۲۳ میلیون دلار است که از نظر وزن ۸ درصد و ازنظر ارزش ۱۹٫۵ درصد کل صادرات کالاهای غیرنفتی کشور را به خود اختصاص داده است. ارزش صادرات پنج‌ماهه سال ۱۳۹۹ نسبت به مدت مشابه سال قبل ۸٫۶ درصد افزایش داشته است.

به نظر می رسد مسئولان به جای بحث درباره افزایش میزان واردات روغن خام باید به دنبال گرفتن درزهای باشند که از طریق آن‌ها کالاهای اساسی در شرایط نیاز داخلی از کشور خارج نشوند.

——————————————-