متن پیش‌رو به یاد کارگرِ دفن (گورکن) سازمان وادی‌رحمت تبریز، تنظیم شد که صبح امروز، حین کندن قبر بر اثر ایست قلبی، جان سپرد. ….
——————————————————-

در تعریف حادثه‌ی ناشی از کار گفته می‌شود: «رویدادی ناگهانی و قهری و ناشی از علتی خارجی که موجب وارد آمدن صدمه‌ی بدنی به انسان شود». این تعریف تنها ناظر به صدماتی نیست که به شکستگی، بریدگی و قطع عضو منجر می‌شود، بلکه از زیان‌های سرمازدگی، حمله‌ی قلبی، گزیده شدن، شوک‌های روانی و ناراحتی‌های روحی و‌ روانی پیش آمده در جریان کار و محیط کار را نیز در بر می‌گیرد. مرزی که حادثه‌ی ناشی از کار را از بیماری‌های حرفه‌ای جدا می‌کند، ناگهانی بودن حادثه است. زیرا به هنگام وقوع حادثه، تعیین منشا و زمان ظهور آن ساده‌تر است، حال آنکه بیماری، فرآیندی است مستمر که در یک بازه زمانیْ خود را نمایان می‌کند. همین علت دامنه‌ی تعریفی وسیعی از علل خارجی و زیان‌بار بودن را در بر گرفته است، طوری که سومصرف الکل و گیر کردن غذا در گلو را نیز شامل می‌شود. (سن ژور، رساله‌ی تامین اجتماعی، جلد سوم، ۱۹۸۲)

مطابق با مفاد حقوقی بین‌المللی کار، حوادث ناشی از کار، تنها به زمان رسمی انجام کار محدود نمی‌شود، بلکه شامل مدت زمانی است که کارگر پیش از شروع کار (مورد پوشیدن لباس کار در کارخانجات و کارگاه‌های تولیدی) و مقدمات کار خود و یا پس از اتمام کار و آمادگی جهت خروج از محیط کار را دربرمی‌گیرد. زمان‌های توقف کار در ساعات استراحت و ورزش‌های گروهی در کار نیز بر اساس قانون، زمان کار محسوب می‌شود. زمان اختصاص داده شده به صرف غذا در غذاخوری، رستوران کارگاه، موارد بی‌شمار خوردن غذا پشت میز کار و زمان‌بندی عبادت و نماز نیز در زمره‌ی زمان کاری در نظر گرفته می‌شود. ساعاتی که نماینده‌ی کارکنان، اعم از کارگران، نمایندگان سندیکا، عضو کمیته‌ی مشترک تولید، بهداشت، HSE در گردهمایی‌های شغلی و خارج از ساعات رسمی کار نیز حضور دارند، می‌بایست ذیل ساعات کاری درنظر گرفته شود. حادثه در محیط کار و لزوم حمایت در مقابل آن در حقوق بین‌المللی کار، نخستین بار در مقاوله‌نامه ۱۲۱ سازمان بین‌المللی کار درج شد.

ماده‌ی ۶۰ قانون تامین اجتماعی جمهوری اسلامی نیز به طور تلویحی پذیرفته است که اگر کارگر زیان‌دیده، وقوع حادثه به‌هنگام کار و صدمه‌ی بدنی ناشی از آن را «ثابت کند»، حادثه و صدمات به بار آمده، ناشی از کار محسوب می‌شود. اما حتی این اصل نیز به طور کامل اجرایی نمی‌شود، زیرا بر اساس رویه‌ی سازمان تامین اجتماعی، دستورالعمل‌ها و بخش‌نامه‌های آن، اثبات وقوع حادثه‌ی ناشی از کار، صدمه‌ی بدنی ناشی از آن و اثبات رابطه‌ی بین حادثه و کار، حصری و منحصر به رعایت تشریفاتی است که اصل مذکور را زیر سوال می‌برد. این سنگ‌اندازی‌های عامدانه کدامند؟

گزارش بازرس فنی سازمان تامین اجتماعی بر اساس گزارش بازرس کار، اظهار نظر پزشک قانونی، گزارش حادثه‌ی نیروی انتظامی، گزارش کارشناس بهداشت کار، شرایط خاص ناظر بر مناسبات کار و حکم قطعی صادر شده از مراجع قضایی.
کارگر مصدوم هر واحد تولیدی و کاری که با اصل پیش‌شرط وقوع حادثه در محیط‌کار مواجه بوده است، پیش از حمایت و محق بودن از مزایای بیمه، می‌بایست ماهیت وجودی خود، کار و صدمات به بار آمده را در یک بروکراسی حامی کارفرما، به اثبات برساند.
یکی از فجایع جاری در قانون تامین اجتماعی، تولید تبصره‌هایی چون قطع رابطه‌ی بین خسارت/صدمه و کار است. چنین رویه‌ای کارگر را با دو گزاره‌ی تقصیر عمد و غیر عمدی نیز مواجه می‌کند.
این سیاست، خود را در برخورداری از بیمه نیز سوق داده است.برای مثال، بخشنامه‌ی شماره‌ی ۵۰۰۰/۴۰۸۱۵ مورخ ۱۳۸۲/۰۴/۲۱ حوادث خارج از محیط ساختمان‌سازی، رفت و آمد بین‌کار و…را نیز حادثه‌ی ناشی از کار، محسوب نمی‌کند!

پرسش اصلی این است که مبنای صدور چنین بخش‌نامه‌ها و تفسیرهای نادرست ناظر بر حادثه‌ی کار و حادثه در مسیر چیست؟ آیا امری غیر از سوق دادن سازمان به اصل بنگاه‌داری یا اصول حاکم بر بیمه‌های خصوصی است؟

در میان اخبار موجود، روزی نیست که مرگ و مصدومیت ناشی از فقدان ایمنی در محیط‌کار، جان کارگران را نشانه نرود. در نظام قانونی ضدکارگر موجود، کارفرمایان، مسئولیت مدنی خود را به واسطه‌ی بیمه‌های خصوصی اعمال می‌کنند. در این سازوکار، کارفرمایان برای پرداخت کمتر حق‌بیمه، تعداد معدودی از کارگران را با عنوان بی‌نام «بیمه حوادث» بیمه می‌کنند و در صورت بروز حادثه در محل کار، نام او را به مراجع ذی‌ربط اطلاع می‌دهد. حالا کارگر مصدوم در کنار بروکراسی قید شده، می‌بایست ثابت کند که حادثه، در محل کار و با قصور کارفرما بوده و خود او به صورت عامدانه، آسیبی بر کالبد خود وارد نکرده است!

سازمان تامین اجتماعیْ حقیقتا، جهنم کارگران و غیرکارفرمایان است.

«متن از گروه نویسندگان #سرخط»
https://t.me/SarKhatism

——————————————–