ترکیه در واکنش به ادعای عربستان مبنی بر کشته شدن جمال خاشقجی در جریان یک درگیری فیزیکی، گفته اجازه نخواهد داد حقایق در این باره “لاپوشانی” شود. همزمان موجی از تردید درباره روایت عربستان از مرگ آقای خاشقجی به راه افتاده است. ….

——————————————

بی بی سی:
یک روز پس از آن که تلویزیون دولتی عربستان اعلام کرد تحقیقات دادستانی این کشور نشان داده جمال خاشقجی پس از ورود به کنسولگری این کشور در استانبول با افرادی که آنجا بوده‌اند درگیر شده و در جریان این نزاع کشته شده، سخنگوی حزب حاکم ترکیه گفته: “ما هرگز اجازه سرپوش گذاشتن بر این ماجرا را نخواهیم داد.”

عمر چلیک، سخن‌گوی حزب حاکم ترکیه (ای‌کی‌پی) روز شنبه (۲۰ اکتبر) گفته: “ترکیه همه حقایق در این باره را عیان خواهد کرد.” “هیچ‌کس نباید تردید کند که ما قصد متهم کردن پیشاپیش کسی را نداریم اما اجازه سرپوش گذاشتن بر حقایق را هم نخواهیم داد.”

مقام‌های ترکیه در دو هفته گذشته بارها مدعی شده‌اند که فایل های صوتی و تصویری در اختیار دارند که “ثابت می‌کند” جمال خاشقجی پس از ورود به کنسولگری عربستان، عمدا به قتل رسیده و جسد او هم قطعه قطعه شده است. این در حالی است که روز گذشته، عربستان پس از ۱۷ روز که هرگونه اطلاع از سرنوشت آقای خاشقجی را قویا تکذیب کرده بود در بیانیه‌ای که تلویزیون دلوتی این کشور قرائت کرد ضمن تایید مرگ این روزنامه‌نگار، گفت ۱۸ نفر در این رابطه بازداشت و دو مقام عالی‌رتبه این کشور هم برکنار شده‌اند.

عربستان می گوید علاوه بر بازداشت ۱۸ نفر در این رابطه، سعود قحطانی، دستیار ارشد محمد بن سلمان، ولیعهد، و همچنین احمد العسیری، معاون دستگاه اطلاعاتی و جاسوسی این کشور را برکنار کرده است و در ادامه تحقیقات هم بدون ملاحظه با “مسببان” برخورد خواهد کرد. با وجود این، عربستان هنوز مدارک و شواهدی که روایت این کشور ار واقعه را پشتیبانی کند ارایه نکرده است.

با پذیرش روی دادن این واقعه در داخل کنسولگری از سوی عربستان، خدیجه چنگیز، نامزد آقای خاشقجی خواستار بازگرداندن جسد او شده و در توییتر نوشته: “در فراق تو قلب خون می‌گرید و چشم گریان است. ما همه غمگینیم جمال عزیزم.”

اطلاعیه دادستانی عمومی عربستان روز جمعه پس از آن منتشر شده که کارآگاهان جنایی ترکیه در چند روز گذشته از ساختمان کنسول‌گری و محل اقامت سرکنسول عربستان در استانبول بازرسی کردند و آن طور که گزارش شده اکنون در جنگل‌های نزدیکی استانبول به دنبال ردی از جسد آقای خاشقجی هستند.
جستجو برای پیدا کردن جسد آقای خاشقجی در حالی به جنگل‌های اطراف استانبول کشیده شده که یک مقام ناشناس عربستانی به خبرگزاری رویترز گفته جسد در همان ترکیه به “مستشاران محلی” تحویل داده شده تا “آن را امحاء” کنند.

فقط گام اول
فرانک گاردنر – گزارشگر امنیتی بی‌بی‌سی
حاکمان سعودی اکنون امیدوارند که پذیرش با تاخیر مرگ خاشقجی در داخل کنسول‌گری به همراه اخراج کردن و بازداشت چند نفر، روزنه‌ای برای نجات آنها از فشارها باز کند. اما چنین نخواهد شد.
این فقط و فقط گام اول به سوی عمومی کردن حقیقت ماجراست. البته باید توجه داشت که اگر فشار مداوم بین المللی نبود شک دارم که حتی همین گام هم برداشته شد چرا که در دو هفته گذشته عربستان هرگونه اطلاع از سرنوشت خاشقجی را قویا تکذیب می‌کرد. حالا فقط قضیه یک یا دو حالت می تواند داشته باشد؛ اول این که محمد بن سلمان، ولیعهد پرقدرت این کشور، مقصر اصلی ماجراست (موضوعی که بسیاری آن را باور دارند) و یا این که او کنترل حلقه یاران اطرافش را از دست داده – موضوعی که بسیاری از ناظران با باور آن مشکل دارند.

محمد بن سلمان، در میان جمعیت جوان عربستان طرفداران بسیاری دارد. جوانان او را به عنوان یک اصلاح‌طلب‌ آینده‌نگر معرفی می‌کنند. اگر این حمایت عمومی از او مضمحل شود ولیعهد باید منتظر یک انزوای خطرناک در داخل دیوان پادشاهی باشد.

واکنش‌های بین‌المللی
در ۲۴ ساعت گذشته و پس از صدور اولین اطلاعیه دادستانی عربستان درباره سرنوشت آقای خاشقجی، بسیاری از ناظران با زیر سوال بردن ادعای ریاض آن را “روایتی معیوب” برای قانع کردن متحدان غربی این کشور ارزیابی کرده‌اند و ابراز نگرانی کرده‌اند که روابط اقتصادی سودمند میان این کشورها و عربستان مانع از ادامه تحقیقات جدی در این زمینه شود.

آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان گفته کشورش به “شدیدترین لحن ممکن” این واقعه را محکوم می‌کند و همزمان توضیحات عربستان درباره نحوه مرگ آقای خاشقجی را “ناکافی” خوانده است.

بریتانیا ضمن “وحشتناک خواندن این وافعه” خواستار “برخورد با مسببان” آن شده است.

با وجود این، اصلی ترین متحد عربستان در جهان غرب، یعنی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا که طی دو هفته گذشته بارها با تاکید بر اهمیت روابط کشورش با عربستان هرگونه واکنش به ادعای قتل فجیع آقای خاشقجی را به کامل شدن تحقیقات عربستان منوط کرده بود، روز گذشته در واکنش به اطلاعیه دادستانی این کشور گفت آنچه روی داده “غیرقابل قبول” است و این بازداشت‌ها “گام اول” مهمی است که ریاض برداشته اما همزمان تاکید کرد بنا ندارد قرار داد ۱۱۰ میلیارد دلاری فروش اسلحه به عربستان را به خطر بیندازد و تاکید کرد که کشورش برای موازنه قدرت با ایران به عربستان نیاز دارد.

همزمان بسیاری از نمایندگان کنگره امریکا نسبت به درستی روایت عربستان از نحوه مرگ آقای خاشقجی ابراز تردید کرده‌اند.
لیندزی گراهام، سناتور برجسته جمهوری‌خواه در توییتر نوشت: “اگر فقط بگویم که به ادعای عربستان مشکوکم، حق مطلب را ادا نکرده‌ام.”

در همین حال، استرالیا هم به جمع تحریم‌کنندگان کنفرانس سرمایه‌گذاری ریاض پیوسته که قرار است تا چند روز دیگر افتتاح شود و محمد بن سلمان، ولیعهد جوان عربستان به آن برای تحقق چشم‌انداز ۱۰ ساله‌اش برای توسعه کشورش بسیار امیدوار است.

امروز همچنین، جیسون رضاییان، ستون‌نویس واشنگتن‌پست نسخه‌ای منتشر نشده از گفتگوی خودش و جمال خاشقجی (که او هم برای همین روزنامه یادداشت‌نویسی می‌کرد) با یکی از سردبیران این روزنامه را منتشر کرده که در آن آقای خاشقجی می‌گوید: “ما (عربستان) هنوز با دموکراسی خیلی فاصله داریم. دموکراسی در آمریکا، فنلاند و دانمارک رهبران را فروتن می‌کند و آنها را حتی در برابر کوچکترین فرد در خیابان پاسخگو می‌داند. اما رهبران ما نه. آنها خود را رهبرانی می دانند که از همه بهتر می‌فهمند و کسانی چون من و جیسون مانعی بر سر راه آنهاییم.”