ابوالفضل قدیانی و علیرضا رجایی، از فعالان سیاسی ایران و زندانیان سیاسی سال‌های اخیر، با انتشار بیانیه‌ای گفته‌اند که ولایت فقیه با جمهوریت ناسازگاری دارد و باید بر مطالبه جمهوری تاکید کرد. ….
———————————————
بی بی سی:
آقایان قدیانی و رجایی در بیانیه‌ای، که در وبسایت کلمه منتشر شده، گفته‌اند شرایط حکومت ایران به ترتیبی است که ” امواج بحران هر روز از سویی به آن حمله‌ور می‌شود” و در این شرایط “تظاهر به خونسردی و اعتماد به نفس ظاهری نیز دردی از درهای بی‌شمار این موجودیت بیمار را درمان نمی‌کند.” آنها گفته‌اند که انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷ با “آرزوی حکومت جمهور به پیروزی رسیده‌بود” اما “تحت انقیاد قرار گرفت، و قانون اساسی خبرگان بود که با گنجاندن اصل ولایت فقیه ـ که به‌طور بنیانی با جمهوریت ناهمخوان است ـ به لطایف‌الحیل بر این انقیاد صحه گذاشت.”

از سال گذشته اعتراضات گسترده‌ای در شهرهای مختلف ایران برگزار شده است که چهره‌ها و جریان‌های مختلف سیاسی داخل و خارج ایران را به موضعگیری واداشته است.

ابوالفضل قدیانی و علیرصا رجایی در بیانیه خود گفته‌اند که یک برداشت به خصوص از باورهای اسلامی بر خواست جمهوری در ایران مسلط شده و به یک “الیگارشی قدرت” شکل داده است. آقایان قدیانی و رجایی می‌گویند در چنین ساختاری “حلقه‌ها و کانون‌های قدرت با ثروت‌های مولتی‌میلیاردی… دولت و حکومت را به‌عنوان زمین بازی اقتصادی خود می‌بینند و به‌طور مشخص در تعارض با هنجارهای دموکراتیک، اقلیت‌های قومی و مذهبی و رسانه‌های آزاد هستند.” آنها نوشته‌اند که ” انحرافی که از بدو پیروزی انقلاب از مفهوم و مضمون واقعی جمهوری و جمهوری‌خواهی صورت گرفت و با تدوین آن قانون اساسی، این انحراف ساختارمند شد و ابعاد آن تا به امروز بسط و گسترش یافت، ریشه‌ی اصلی تمامی بحران‌هاست.”

در چند ماه اخیر انتقادهای تندی درباره بحران اقتصادی، بحران محیط زیست و سیاست خارجی حکومت ایران بیان شده است که در مواردی مسئولیت آنها را متوجه آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر ایران، دانسته‌اند.
آقای خامنه‌ای در مورد تامین عدالت عذرخواهی کرده و گفته درباره توافق هسته‌ای اشتباه کرده است.
انتقادها از رهبر جمهوری اسلامی و نهادهای زیر نظر او محدود به مخالفان و منتقدان حکومت نیست و حتی چهره‌ای مثل محمود احمدی‌نژاد نیز انتقادهای صریحی را بیان کرده است.