رد پای بنجل‌های چینی در پتروشیمی
تحریم‌ها پای کالاهای باکیفیت را از مملکت برید و نتیجه، ورود حجم قابل‌توجهی از بنجل‌های چینی به کشور شد که بخش پتروشیمی هم از آن بی‌نصیب نماند. با این پس‌زمینه ذهنی، دور از انتظار نیست وقوع پیاپی حوادث پتروشیمی را در این سال‌ها شاهد باشیم. ….
روزنامه شرق:
یکی از مهم‌ترین دلایل بروز حوادث نفت، فرسودگی تجهیزات موجود و تطابق‌نداشتن آنها مخصوصا تجهیزات وارداتی جدید با استانداردهای پذیرفته‌شده جهانی است. از نبود دقت و توجه در به‌کارگیری تخصص لازم در تولید داخلی قطعات و تجهیزات که بگذریم، با توجه به اینکه بیشترین سهم به‌کارگیری مربوط به تجهیزات وارداتی است، در سال‌های اخیر و به دنبال تشدید تحریم‌ها ورود چین به‌عنوان تنها گزینه برای واردکردن تجهیزات، سیاست نادرستی بود که از سوی مسئولان و برنامه‌ریزان اتخاذ شد. زیر فشار تحریم‌ها و نبود امکان‌های زمانی، مالی، انسانی، تخصصی و به‌خصوص تکنولوژیکی برای رسیدن به خودکفایی در امر تولید تجهیزات در داخل کشور، استاندارد IPI منطبق با کالای چینی به جای استاندارد API آمریکا تعریف شد و بدون درنظرگرفتن عامل مهم و مؤثر تفاوت اقلیمی چین و ایران و نیز بذل کنترل کیفی لازم، تجهیزات چینی برای به‌کارگیری در صنعت نفت وارد کشور شد که به همه این بی‌توجهی‌ها باید اعمال‌نکردن کنترل تخصصی در مراحل نصب و راه‌اندازی تجهیزات در پروژه‌ها را نیز افزود. بررسی‌های انجام‌شده در کنار اینکه سر نخ و علت بسیاری از حوادث اخیر را در همین تجهیزات نامناسب و غیرمنطبق با استانداردهای پذیرفته‌شده جهانی و نیز فرسوده می‌یابد، حداقل ضرر ممکن را کاهش تجهیزات فعال در گستره صنعت نفت، برای مثال کاهش تعداد بسیاری از دکل‌های فعال و غیرفعال‌شدن آنها در اسکله‌ها و سکوهای نفتی در کشور می‌داند.
استانداردهایی که دور زده می‌شود
HSE مجموعه قواعد و استانداردهای ایمنی، بهداشتی و زیست‌محیطی است که ضروری است بر همه مراحل یک پروژه صنعتی و محیطی به‌خصوص پروژه‌های حساس، آسیب‌پذیر و پرریسک مثل پروژه‌های نفت و فراورده‌های آن، قبل، حین و بعد از اجرا به منظور کنترل، تأمین ایمنی و جلوگیری از بروز حوادث احتمالی و نیز مدیریت و مهار حوادث و انجام اقدامات لازم پس از رخداد حادثه، در تمامی اماکن صنعتی به‌طور جدی و دقیق حاکم و ناظر باشد و با وسواس کامل اجرا شود. اما متأسفانه این روزها با وجود اجباری‌شدن رعایت کامل قواعد و اعمال کامل HSE در مجتمع‌ها و ارگان‌ها و تمام مجموعه‌های مرتبط با صنعت نفت عملا با دورزدن آن مواجهیم کمااینکه اگر در واقع تمام آنچه برعهده HSE نهاده شده، در مقام عمل نیز با دقت و وسواس و از سوی متخصصان خبره این واحدهای مستقر در مجموعه‌های صنعت نفت اجرا شده بود، قطعا ما شاهد رخداد بسیاری از حوادثی که پس از بررسی و علت‌یابی معلوم شد در اثر ضعف و فقدان عملکرد درست و به‌موقع و همه‌جانبه واحد HSE مستقر در محل حادثه بوده، نبودیم.
ارتقای سود سهام در بخش خصوصی به قیمت زندگی
در پی اجرای خصوصی‌سازی مجتمع‌های پتروشیمی سراسر کشور براساس قواعد مربوط در اصل ۴۴ در‌حال‌حاضر تمامی شرکت‌ها و مجتمع‌های پتروشیمی کشور به بخش خصوصی واگذار شده است. هرچند ایجاد رقابت در عرصه صنعت می‌تواند گامی مؤثر در ارتقای کیفیت نتایج و محصولات تولیدی داشته باشد، باید گفت دستیابی به این هدف نیز خود در گرو کامل چشم‌اندازهای مسئولان مربوطه در بخش خصوصی است چراکه اگر هدف تنها کسب سودهای کلان اقتصادی و ارتقای شاخص سود سهام‌داران شرکت‌های خصوصی بر پایه رقابت و بدون توجه به ارتقای کیفیت همه‌جانبه تولیدات باشد، این هدف و این چشم‌انداز نادرست نه‌تنها کمکی به ارتقای صنعت در پی سپردن اداره آن به بخش خصوصی نمی‌کند بلکه با بی‌توجهی مسئولان و متولیان امر به ضروریات واجب‌الرعایت باعث افت بیش‌ازپیش جوانب کیفی در همه ابعاد از جمله تأمین امنیت و کنترل بر اجرای درست و تخصصی پروژه‌های مربوطه خواهد شد. متأسفانه در بسیاری از موارد توجه و تمرکز افراطی مسئولان و رؤسا در بخش‌های خصوصی صنعت نفت بر افزایش سود سهام خود و دیگر اعضا، بازار رقابت‌های کیفی را به بازار سود سهام‌های کلان مادی تبدیل کرده و در نتیجه بسیاری موارد بسیار مهم که از دید غیرمسئولانه این رؤسا مواردی پیش‌پاافتاده و غیرضروری تلقی می‌شوند که دلیلی برای تخصیصات مالی و تخصصی برای آنها وجود ندارد، مثل همین مبحث اعمال دقیق و جدی قواعد HSE، نادیده گرفته شده و بعضا شاهد عواقب ناگوار آن بوده‌ایم. در این راستا باید خاطرنشان کرد که دود کسب سود سهام بالاتر به قیمت جان انسان‌ها و سرمایه‌های ملی کشور نه در بلندمدت که در آینده‌ای نزدیک به چشم همه از جمله همین رؤسای غیرمسئول نیز خواهد رفت.
خطای انسانی پابه‌پای سایر علل
نمی‌توان به‌طور قطع و یقین خطای انسانی را دارای بیشترین سهم در وقوع حوادث صنعت نفت دانست چراکه خطای انسانی خود معلول علت‌های زیاد و ریشه‌ای خارج از اراده انسانی و در مسئولیت نهادهای مسئول است؛ عللی چون ضعف آموزش و ضعف اعمال روش‌های به‌وجودآورنده حس تعهد و مسئولیت‌پذیری در افراد و نیز بالابردن سطح دقت و تمرکز نیروی انسانی با ایجاد امنیت شغلی و روانی در محل کار و رسیدگی درست و بجا به مشکلات موجود در زندگی شخصی و اجتماعی فعالان در این عرصه حساس. همان‌طور که پیش‌تر نیز اشاره شد در بیشتر موارد فرد خاطی خود قربانی رده اول و قطعی حادثه است و این امر که هیچ‌کس خواسته و دانسته در پی ازبین‌بردن جان و سلامت خود نیست، امری است بدیهی.
پدری فرسوده
صنعت نفت به منزله پدری است که فرسوده شده اما با وجود شرایط کنونی حاکم بر مقوله انرژی و نقش حیاتی و کلیدی که در اقتصاد و سیاست و باقی مقولات مهم اجتماعی ایفا می‌کند و نبود هیچ رقیب جایگزینی در عرصه انرژی دست‌کم تا امروز، قرار نیست به این زودی‌ها به بازنشستگی برسد؛ حتی با وجود اینکه به دلیل تمام علل ذکرشده سختی کار نیز شامل حالش می‌شود اما این هم نمی‌تواند موجبات عدم بقا و ایست یا کاهش فعالیتش را فراهم کند بنابراین لازم است در جهت بهینه‌سازی عملکرد و حفظ اعضا و جوارح گران‌قدرش از هجوم حوادث، آستین همت را بالا زده و در راه ارتقا، بهسازی، اصلاح و تأمین هرچه‌بیشتر آن از هر راه ممکن و میسر بکوشیم و اگر مدعی متمدن‌بودن و جهانی‌شدن هستیم، تنها به شعار‌های پرزرق‌وبرق قناعت نکرده و در عمل ادعای خود را پیش چشم جهان و جهانیان به اثبات برسانیم. برای مثال بهترین و نخبه‌ترین متخصصان و مهندسان نفت و پتروشیمی و حتی ساده‌ترین کارگران صنعت نفتمان را هم سوار فرسوده‌ترین بالگردهای در همه جهان جز ایران از رده‌خارج، نکنیم و پس از وقوع حوادثی که خود گواه همه‌چیز است، تقصیر را بر گردن باد و توفان و موج دریا نیندازیم.
متاسفانه بخش دیدگاه‌های این مطلب بسته است.