سال تحصیلی جدید در سیستان و بلوچستان همچون سایر استان‌های کشور با ورود ۵۸۱ هزار دانش آموز در حالی آغاز شد که هنوز بسیاری از دانش آموزان استان از داشتن سقفی برای تحصیل محروم هستند و به دلیل عقب ماندگی‌های بر جای مانده از گذشته هنوز امکانات تحصیلی بر سر آنها سایه نینداخته است. ….

زاهدان – خبرگزاری مهر
گزارش : بابک رحیمیان
به گزارش خبرنگارمهر، هرچه از مدارس هوشمند و استاندارد پایتخت به سمت استان‌های جنوبی فاصله می‌گیریم به همان اندازه با کمبود نیروهای آموزشی، کلاس های استاندارد و امکانات اولیه آموزشی و بهداشتی روبرو می شویم که به گفته بسیاری از کارشناسان برای حل آنها نیاز به تدبیری ویژه و عزمی ملی است.
بچه‌های سیستان و بلوچستان به ویژه در مناطق روستایی با واژه هایی همچون بابای مدرسه، وسایل سرمایشی، آبخوری، سرویس بهداشتی، وسایل سمعی و بصری، سالن ورزشی و حتی پنجره ای برای پیوند نگاهشان با خورشید، بیگانه و محروم هستند.
بسیاری از دانش آموزان این استان سهم‌شان از این دنیای رنگارنگ‌ و کلاس‌های هوشمند پایتخت تنها تک لباسی کهنه است که با دمپایی پلاستکی کیلومترها راه را می‌پیمایند تا با کوله باری از خستگی دانشی بیاموزند و نقشی در توسعه کشور و استان ایفا کنند. کودکان سیستان و بلوچستان نه با یک کوله­‌پشتی پر از دفتر و مداد رنگی بلکه با باری از خستگی و سختی‌ راهی مدرسه می‌شوند.

در بسیاری ازمدارس استان حتی آبی برای نوشیدن آنها نیست و جای خالی لیوان های آب خوری رنگی در میان وسایلشان خالی است و آنها هر روز در میان کیسه‌­های پلاستیکی که حکم کیفشان را دارد راه مدرسه را پیش می‌گیرند.

کمبود ۸۰۰ هزار متر فضای آموزشی و بیش از ۸ هزار معلم، عدم دسترسی مناسب، نبود سرویس‌های بهداشتی در بسیاری از مدارس عشایری و روستایی، جابجایی دانش آموزان با وانت بار در مناطق روستایی و پیمودن مسافت‌های طولانی و بیش از ۳ کیلومتر برای رسیدن به کلاس درس تنها بخشی از مشکلات آموزشی است که سد راه دانش آموزان این استان است و به طور حتم باورش برای دیگران سخت است.

سقف هایی که آرامش را از دانش آموزان می گیرد
دانش آموزان سیستان و بلوچستان به ویژه در جنوب استان سال‌ها است که با کلاس‌های خشت و گلی و غیرمقاوم که با بارش باران به تعطیلی کشانده می‌شوند خو گرفته اند اما سوء تغذیه و عدم تمکن مالی خانواده ها حتی برای خرید یک جفت کفش و تعصبات قومی که مانع ادامه تحصیل دختران می شود از جمله مشکلات دیگری است که هنوز راه حلی برای رفع آنها اندیشیده نشده است.
هرچند که طی سال های گذشته به گفته مسئولان سازمان آموزش و پرورش و اداره کل نوسازی، اقدامات قابل توجهی برای رفع کمبودهای مورد نیاز دانش آموزان سیستان و بلوچستانی انجام پذیرفته اما امکانات تحصیلی موجود در این استان فاصله معناداری با سایر استان‌های کشور دارد که حل آن نیازمند نگاه و تدبیری ویژه است.

در حال حاضر تعداد  ۱۸ هزار کلاس درس در سراسر سیستان و بلوچستان در حالی دانش آموزان و شکوفه‌های ایران اسلامی را درون خود پناه داده که از این تعداد ۱۱ هزار کلاس نیاز به ترمیم اساسی دارد.
کلاس‌های درسی فرسوده در سیستان و بلوچستان سال‌ها در انتظار همتی بلند برای بازسازی هستند و در حال حاضر هزینه بازسازی آنها به رقمی معنادار تبدیل شده که به گفته رییس سازمان آموزش و پرورش از توان این سازمان و استان خارج است.
به گفته علیرضا نخعی برای ترمیم این تعداد واحد آموزشی به میزان ۳ هزار میلیارد ریال اعتبار نیاز است که پرداخت این بودجه از توان اداره کل آموزش و پرورش استان خارج است و برای رسیدن به میانگین کشوری نیاز به ساخت ۸۰۰ هزار متر مربع فضای آموزشی است که هزینه و بودجه ای هنگفت را می طلبد.

مدارس کپری از جمله مشکلات دیگری است که با وجود برپایی جشن های کپرزدایی اما هنوز در استان به دلیل پراکندگی جغرافیایی بیش از حد و متاثر از پدیده ای به نام روستازایی همچنان گریبان دانش آموزان و سازمان آموزش و پرورش را گرفته است. آمار مدارس کپری که در میان حصاری از حصیر خرما یا چادر برپا می‌شود در گفته مسئولان نیز تناقض دارد تا آنجا که مدیرکل نوسازی تعداد آنها را ۱۵ عدد می داند، رییس آموزش و  پرورش ۵۰ عدد نام می برد اما رییس شورای اسلامی سیستان و بلوچستان اعتقاد دارد تعداد مدارس کپری بیش از ۸۰۰ مدرسه است.

دانش آموزانی که برای تحصیل جان ندارند
سیستان و بلوچستان به‌عنوان یکی از استان‌های محروم کشور در حال حاضر از نظر سو‌ء تغذیه در شرایط بحرانی به سر می‌برد به ‌طوری که معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان از وجود اختلالات ناشی از این بیماری در میان کودکان این استان خبر می‌دهد.
سید مهدی طباطبایی در گفت‌وگو با مهر اظهار داشت: شاخص‌های سوءتغذیه در سیستان و بلوچستان دو برابر استان‌های کشور است و متاسفانه دسترسی به غذای سالم مورد نیاز در استان برای همگان امکان‌پذیر نیست.
وی با اشاره به این ‌که ۲۰ درصد کودکان زیر پنج سال در سیستان و بلوچستان دچار سوءتغذیه هستند و به عارضه‌‌های لاغری ، کم وزنی و کوتاه قدی دچار شده‌اند تاکید می‌کند: متاسفانه از نظر امنیت غذایی در استان در مرز هشدار قرار داریم.

وی میزان شیوع کم‌خونی در تمام گروه‌های سنی را دو برابر شاخص‌های کشوری عنوان و خاطرنشان می‌کند: تغذیه مناسب یکی از معضلاتی است که در استان با شرایط اقتصادی مردم گره خورده است و برای خروج از این شرایط بحرانی باید زمینه دسترسی خانواده‌ها به غذای سالم و ریزمغذی‌ها را افزایش داد. به گفته طباطبایی طبق بررسی‌های انجام شده اکنون استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان و کهگیلویه و بویراحمد از لحاظ امنیت غذایی پایین‌ترین سطح در کشور را دارند.
یک عضو هیئت علمی دانشکده پزشکی دانشگاه آزاد نیز با بیان این‌ که مشکل سوءتغذیه بیشتر به خانوارهای ساکن در اطراف و مناطق حاشیه‌ای شهر و همچنین روستاها مربوط می‌شود اظهار داشت: بیشتر ساکنان این مناطق از درآمد بسیار پایینی برخوردار هستند به‌طوری که فقط با درآمد یارانه‌ها زندگی می‌کنند و به همین دلیل سوءتغذیه میان این خانوارها بیشتر مشاهده می‌شود.

ملیحه غریبی با بیان این ‌که تاکنون جلسات زیادی به‌منظور رفع مشکل خانوارهای استان و کمک به آنها از سوی وزارت بهداشت و دانشگاه علوم پزشکی برگزار شده است افزود: تاکنون هیچ نتیجه کاربردی از این جلسات بیرون نیامده و هیچ حمایتی از سوی دولت انجام نگرفته است و فقط می‌توان در این زمینه به کمک‌های مردمی اشاره کرد که گاه و بی‌گاه به داد خانوارهای محروم می‌رسد. وی درباره تغذیه در مدارس هم  اذعان داشت: با این‌ که قرار بود این طرح در مدارس استان اجرایی شود اما  تنها چند نوبت و آن هم برای یک وعده میان کودکان در طول سال شیر توزیع شد که نمی‌توان به آن تغذیه یا حتی کمک‌ تغذیه گفت.
غریبی با بیان این‌ که در بسیاری از موارد مشاهده شده که دانش آموز سر کلاس از حال  رفته است اظهار داشت: علت این واقعه نشان داد که دانش آموز از ۲۴ ساعت قبل چیزی نخورده و یک عدد تخم‌مرغ تنها خوراکی بوده که ظهر روز قبل مصرف کرده است.
وی گفت: متاسفانه بسیاری از کودکان و دانش‌آموزان این استان اکنون در چنین شرایطی به سر می‌برند و چنین تغذیه‌ای دارند.

کمبود ۸۰۰ هزار متر مربع فضای آموزشی
مدیرکل سازمان آموزش و پرورش سیستان و بلوچستان نیز با بیان اینکه برای رسیدن به فضای آموزشی برابر با استاندارد کشور نیاز به احداث ۸۰۰ هزار متر مربع فضای آموزشی جدید داریم ابراز داشت: ایجاد این فضای مورد نیاز از محل پرداخت اعتبارات استانی غیرممکن و فراتر از توان این سازمان است و تنها برای حل این مشکل نیاز به عزمی ملی و یا توجه ویژه خیران کشور باید بود. علیرضا نخعی در گفتگو با مهر گفت: در سال گذشته سهم اعتبارات تخصیص یافته دولتی تنها ۲۰ میلیارد تومان بود که تمامی این رقم هم اختصاص نیافت. وی با بیان اینکه خیران مدرسه‌ساز سال گذشته از دولت سبقت گرفتند افزود: در حالی که اعتبارات سال گذشته برای این موضوع ۲۰ میلیارد تومان بود اما خیران ۲۳ میلیارد تومان برای احداث فضاهای آموزشی جدید به استان کمک کردند. نخعی با اشاره به اینکه سیستان و بلوچستان خط مقدم جبهه فرهنگی محسوب می‌شود تاکید کرد: باید با ایجاد عزمی ملی و مشارکت بیشتر دولت و خیران از این فاصله معنادار به طور جدی کاست.
وی در خصوص تغذیه دانش آموزان نیز با بیان اینکه باید با توجه ویژه‌ای برای تغذیه دانش آموزان این استان به دلیل درآمد کم خانواده‌ها اندیشید ادامه داد: تغذیه دانش آموزان و توزیع شیر در سال تحصیلی گذشته به دلیل مشکلات و کمبود اعتبارات به بوته فراموشی سپرده شد اما امسال بر اساس بخشنامه‌های واصله مقرر شده است تا وزارت جهاد کشاورزی به عنوان متولی تامین شیر رایگان برای توزیع در مدارس اقدام کند که امیدواریم این موضوع محقق شود.

کمبود ۸ هزار معلم در سیستان و بلوچستان
مدیرکل آموزش و پرورش با بیان انکه در حال حاضر با کمبود ۸ هزار معلم در استان روبرو هستیم بیان داشت: سیستان و بلوچستان تنها استانی در کشور است که به دلیل شرایط خاص سقفی برای جذب معلم حق‌التدریس در ان تعیین نشده و لذا از این ظرفیت و همچنین طرح خرید خدمت سربازان برای تامین نیاز نیروی انسانی امسال به مرحله اجرا درآمده است. وی ادامه داد: امسال برای کمک به تامین اقلام آموزشی ۱۱۰ قلم کالا و تجهیزات در قالب ۱۲۰ دستگاه کامیون با اعتباری معادل ۵۴ میلیارد ریال در بین ۳۲ منطقه آموزش و پرورش سیستان و بلوچستان توزیع  شد اما نیاز ها بیش از این میزان است. وی ابراز داشت: این اقلام از محل اعتبارات تعمیر و تجهیز اداره کل نوسازی و آموزش و پرورش سیستان و بلوچستان تامین و تهیه شده است.
نخعی ابراز داشت: در سیستان و بلوچستان ۲۸ هزار نفر معلم و ۹ هزار نفر در قالب سمت های مختلف از جمله مدیر، معاون و کارمند فعالیت دارند و در سال تحصیلی جدید تعداد ۵۸۱ هزار دانش‌آموز در پنج هزار و ۹۰۰ واحد آموزشی به تحصیل خواهند پرداخت.

با اعتبارات استانی استانداردسازی امکان‌پذیر نیست
مدیرکل اداره نوسازی و تجهیز مدارس سیستان و بلوچستان نیز با بیان اینکه برای رسیدن به سرانه کشوری طی یک برنامه پنج ساله بیش از ۳ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است به خبرنگار مهر گفت: برای کمبود عقب ماندگی ها و و رسیدن به استاندارد های کشور باید سالانه ۷۰۰ میلیارد تومان به سیستان و بلوچستان اختصاص داد اما این در حالیست که مجموع اعتبارات استانی و ملی تخصیصی به طور متوسط در چند سال اخیر حدود ۷۰ میلیارد تومان بوده است و به عبارتی سالانه یک دهم  بودجه مورد نیاز تخصیص یافته است.
علیرضا راشکی ابراز داشت: هم اکنون حدود ۸۰۰ کلاس پیش ساخته در مناطق صعب العبور دایر است و  تعداد ۶ هزار کلاس درس در استان وضعیتی نابسامان و بنایی خشت و گلی دارند که نیازمند بازسازی و استاندارد سازی فوری هستند.

وی با اشاره به اینکه ۸۰۰ هزارمترمربع فضای آموزشی استاندارد در این استان کمبود داریم ادامه داد: همه این کمبودها در حالیست که به گفته مدیر کل آموزش و پرورش سیستان و بلوچستان حدود ۱۰۰ هزار بازمانده از تحصیل در سه مقطع ابتدایی، متوسطه دوره اول و دوم در استان وجود دارد که با احتساب اضافه شدن نصف آنها به جمیعت دانش آموزی کمبود فضای آموزشی مدارس بیش از پیش احساس می‌شود.
راشکی تنها راه حل جبران این محرومیت و کمبودها را نگاه ویژه دولت و همچنین عزمی ملی با مشارکت مردم و خیران مدرسه ساز  عنوان می کند و می گوید: در برهه کنونی به تصمیم‌های انقلابی نیاز داریم تا در بازه زمانی ۵ تا ۱۰ ساله سرانه فضای آموزشی استان به متوسط کشوری برسد.
وی ادامه می دهد: در هفته دولت امسال تعداد ۲۶ مدرسه در قالب ۶۷ کلاس درس با ۳۶ میلیارد ریال اعتبار به بهره برداری رسید و در مهرماه نیز ۲۸۹ کلاس درس در قالب ۵۸ مدرسه با اعتبار ۲۷۰ میلیارد ریال به جمع مدارس استان اضافه شد اما با وجود اقدامات انجام شده سرانه مدارس استان با بهره برداری از پروژه‌های جدید تنها یک دهم متر مربع افزایش و به رقم ۳۲۷/۳ رسیده است.

سرانه سالن ورزشی هر دانش آموز ۱۹ صدم متر مربع است
راشکی با بیان اینکه تخریب و بازسازی مدارس فرسوده، محوطه سازی و استاندارد سازی سرویس‌های بهداشتی، سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی مدارس، جایگزینی تجهیزات فرسوده مدارس، ساماندهی مدارس شبانه روزی، بهینه سازی و تجهیز کارگاه‌های دبیرستان‌های کار و دانش، احداث شبکه و ساماندهی انشعابات آب و برق و تلفن مدارس، احداث مدارس شبانه روزی به منظور جذب بازمانده‌های از تحصیل و ترمیم سرانه سالن‌های ورزشی از جمله شاخص هایی است که نیاز به اعتبار دارد بیان داشت: با اعتبارات موجود رفع تمامی کاستی ها امکان پذیر نیست.

مدیرکل اداره نوسازی و تجهیز مدارس سیستان و بلوچستان اظهار داشت: متاسفانه سرانه سالن ورزشی مدارس استان به ازای هر دانش آموزان ۱۹ صدم مترمربع  است در حالی که استاندارد کشور در سایر استان ها یک متر و ۲۴ صدم درصد است.
راشکی خاطر نشان ساخت: سال گذشته علاوه بر  جذب ۷۰۰ میلیارد ریال اعتبارات ملی و استانی مبلغ  ۲۴۰ میلیارد ریال نیز از محل کمک‌های خیران مدرسه ساز جذب شد که برای کاهش فاصله ها و رسیدن به استاندارد ها کافی نیست.
وی ادامه داد: با کمبود کلاس درس که از طریق رسانه‌ها اعلام می‌شود هم صدا هستیم ولی باید بررسی کرد آیا اعتباری تخصیص یافته که کوتاهی صورت گرفته و کاری انجام نشده  یا این که با منابع مالی موجود نمی‌توان تمام مشکلات را برطرف کرد.؟

راشکی افزود: بنده هم اعتقاد دارم باید بهترین مدرسه را برای دانش آموزان مستعد استان ساخت اما به واسطه اضطرار، کلاس پیش ساخته  از جمله کانکس در نقاط روستایی صعب العبور که امکان ماندگاری وجود ندارد را مسقر کردیم تا مشکل دانش آموزان به طور مقطعی حل شود. وی افزود: حدود ۵۰۰ کلاس درس پیش ساخته در مقطع ابتدایی و در مناطق روستایی صعب العبور به علت کمبود دانش آموز و عدم ماندگاری در حال حاضر در سطح استان دایر است که شاید کلاس در یک سال تشکیل و در سال‌های بعد تشکیل نشود و در همین راستا از مهرماه گذشته تا کنون تعداد ۵۰ کلاس پیش ساخته در روستاهای مورد نیاز نصب شده است.