طرح استاد – شاگردی یک طرح بغایت برده وار و ضد کارگری جهت تامین و تضمین سودهای نجومی برای کارفرمایان و صاحبان سرمایه است. این طرح هیچ ربطی به آموزش ما کارگران ندارد بلکه یک تهاجم بسیار افسار گسیخته به طبقه کارگر ایران بر متن فقر و بیکاری و استیصال و درماندگی فی الحال تحمیل شده بر ما کارگران است. ….

بیانیه اتحادیه آزاد کارگران ایران در باره طرح استاد – شاگردی
بر اساس اظهارات مدیر کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان خراسان رضوی طرح استاد- شاگردی جهت اجرا در سراسر کشور به تصویب رسید و برای اجرا به سازمان فنی حرفه ای کشور ابلاغ شد. به گفته علی اکبر لبافی “این طرح پس از بررسیهای دقیق و رفع ابهامات و با استناد به نظام آموزش مهارت و فناوری مصوب مورخ اول آبانماه سال ۹۰ هیات وزیران و نیز ماده ۲۱ قانون برنامه پنجم توسعه به منظور استفاده از ظرفیت های آموزشی محیط کار در بخش غیر دولتی و بکارگیری پتانسیل های این بخش در توسعه آموزش های فنی و حرفه ای مصوب شده که می تواند منشا اثرات بسیار خوبی در مسیر اشتغال و حرفه آموزی جوانان باشد”

بر اساس گزارش خبرگزاری فارس رئیس سازمان فنی و حرفه ای در باره این طرح گفته است: ” با این روش در سال اول پیش بینی میشود یک میلیون و ۵۵۰ هزار شغل ایجاد خواهد شد.

کارگران و جوانان در سراسر کشور
نا گفته و از هم اکنون پیداست که این طرح نه صرفا طرحی برای ساماندهی مسئله آموزش کارگران، بلکه اساسا طرحی است برای بکار گیری برده وار کارگران در مراکز تولیدی و صنعتی . بر اساس این طرح از این پس کارفرمایان میتوانند کارگران فاقد مدرک مهارت سازمان فنی حرفه ای را تحت عنوان دوره آموزشی بمدت سه سال بکار بگیرند. در این مدت کلیه کارگران مشمول این طرح از شمول قانون کار کاملا خارج خواهند بود و حداقل دستمزد مصوب نیز به آنان تعلق نخواهد گرفت.

بر اساس این طرح کارگران پس از پایان دوره آموزشی سه ساله به سازمان فنی حرفه ای جهت دریافت مدرک این سازمان معرفی خواهند شد و پس از دریافت مدرک این سازمان جزو آندسته از کارگرانی خواهند بود که میتواند تحت پوشش قوانین کار قرار بگیرند.
از طرف دیگر با توجه به اینکه امروزه داشتن مدرک سازمان فنی حرفه ای در بسیاری از مشاغل اجباری شده است و از سوئی داشتن این مدرک یک مزیت در کاریابی کارگران محسوب میشود به همین دلیل از این پس صدها هزار کارگر جویای کار بالاجبار ناچار خواهند بود بدون اینکه تحت پوشش قوانین کار قرار بگیرند و یا حداقل دستمزد مصوب را دریافت کنند بمدت سه سال برای کارفرمایان مفت و مجانی کار کنند. همچنین پدید آمدن چنین شرایطی به خودی بخود زمینه مساعدی را فراهم خواهد کرد تا کارفرمایان بطور مداوم و هر سه سال به سه سال با بکار گیری کارگران فاقد مدرک سازمان فنی حرفه ای از نیروی کار مفت و رایگانی برخودار شوند و به این ترتیب همیشه صدها هزار کارگر تحت برده وارترین شرایط در مراکز تولیدی صنعتی و خدماتی ناچار بکار خواهند بود.

کارگران و همکاران در سراسر ایران
طرح استاد – شاگردی یک طرح بغایت برده وار و ضد کارگری جهت تامین و تضمین سودهای نجومی برای کارفرمایان و صاحبان سرمایه است. این طرح هیچ ربطی به آموزش ما کارگران ندارد بلکه یک تهاجم بسیار افسار گسیخته به طبقه کارگر ایران بر متن فقر و بیکاری و استیصال و درماندگی فی الحال تحمیل شده بر ما کارگران است. تنظیم کنندگان و مجریان چنین طرحی درصدد آن هستند تا ما را همچون بردگان هزاران سال پیش مفت و مسلم در اختیار کارفرمایان و صاحبان سرمایه قرار دهند. باید در مقابل تحمیل چنین ابعاد وحشتناکی از بردگی، متحد و یکپارچه ایستادگی کرد و خواهان توقف فوری اجرای این طرح شد.

اتحادیه آزاد کارگران ایران – نهم مهر ماه ۱٣۹۱

جزئیات کامل طرح آموزش استاد شاگردی نوین در ۱۴ ماده
ماده ۱ـ اهداف
این طرح با رویکرد ایجاد بسترهای لازم برای اشتغال مولد و پایدار مطابق با فناوری‌های روز و همچنین استمرار و تثبیت مشاغل موجود و مورد نیاز جامعه به ویژه در مشاغل خانگی و سنتی با استفاده از ظرفیت بخش‌های غیردولتی در توسعه آموزش‌های مهارتی و در اجرای سیاست‌های کلی اشتغال ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری و نظام آموزش مهارت و فناوری مصوب مورخ ۱/٨/۱٣۹۰ هیأت وزیران و نیز ماده ۲۱ قانون برنامه پنجم توسعه برای استفاده از ظرفیت‌های آموزشی محیط کار واقعی و در راستای اجرایی نمودن سند راهبردی مهارت و فناوری سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور برای توسعه الگوهای آموزشی و با الهام از فرمایشات مقام معظم رهبری که سال جاری را به عنوان سال جهاد اقتصادی نامگذاری کرده‌اند با اهداف زیر اجرا می‌شود:

۱ـ۱ـ کسب تجربه و آشنایی با محیط کسب و کار واقعی و آماده‌سازی شاگرد برای ورود به عرصه اشتغال و کارآفرینی.
۱ـ۲ـ ارتقای توانمندی‌های حرفه‌ای معطوف به نیازهای بازار کار.
۱ـ٣ـ ایجاد انگیزه و ارتقای خودباوری شاگرد با مشاهده محیط کار واقعی.
۱ـ۴ـ هماهنگ نمودن آموزش‌های مهارتی و روزآمد کردن استانداردهای آموزشی با تحولات فنی بازار کار.
۱ـ۵ـ حرکت به سمت برقراری عدالت در آموزش‌های مهارتی در مناطقی که امکان ایجاد مراکز آموزشی مقدور نمی‌باشد.
۱ـ۶ـ حرکت به سمت کاهش تصدی‌گری‌های دولت و استفاده حداکثری از ظرفیت‌ بخش‌های غیردولتی در ارائه آموزش‌های مهارتی.
۱ـ۷ـ حفظ و تقویت مشاغل سنتی و صنایع دستی.

ماده ۲ـ تعاریف
در این شیوه‌نامه منظور از سازمان و اداره کل به ترتیب سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور و اداره کل آموزش فنی و حرفه‌ای استان مربوطه می‌باشد.
۲ـ۱ـ شاگرد
فردی است که برای کسب مهارت‌های لازم در یک شغل با رضایت و اختیار کامل خود و در مورد اشخاص زیر ۱٨ سال با اطلاع و رضایت کتبی ولی با نظارت سازمان و مطابق مقررات آموزشی آن در کارگاه مربوطه (که به عنوان کارگاه آموزشی تحت نظارت سازمان می‌باشد) براساس شیوه‌نامه اجرایی این طرح مشغول آموزش می‌شود.
۲ـ۲ـ استادکار
فردی است که تجربه، توان فنی، شغلی و مهارتی وی مورد تأیید صنف یا صنعت بوده و صلاحیت عمومی وی به تأیید اداره کل رسیده و در کارگاه مربوطه شاغل می‌باشد.
۲ـ٣ـ کارگاه
مکانی است که ضمن تولید محصول و یا ارائه خدمت تحت نظر یک صنف و یا صنعت، آموزش به روش این طرح صورت می‌گیرد.
۲ـ۴ـ آموزش به روش استاد ـ شاگردی نوین
یکی از روش‌های آموزش فنی و حرفه‌ای است که طی آن شایستگی‌های مربوط به یک شغل از استادکار به شاگرد طی یک دوره آموزش در محل اشتغال استادکار منتقل می‌گردد.

ماده ٣ـ شرایط شاگرد
٣ـ۱ـ شاگرد علاقه‌مندی و تمایل خود را کتباً اعلام نماید.
٣ـ۲ـ سن شاگرد حداقل ۱۵ سال باشد.
٣ـ٣ـ تابعیت ایرانی داشته باشد (در مورد اتباع بیگانه مطابق قوانین جاری مملکتی عمل خواهد شد).
٣ـ۴ـ توانایی لازم متناسب با آموزش موردنظر را داشته باشد.

ماده ۴ـ شرایط استادکار
۴ـ۱ـ حداقل دارای پنج سال و در صورت داشتن گواهینامه مهارت دارای سه سال سابقه کار (در همان شغل) باشد.
۴ـ۲ـ حسن شهرت وی مورد تأیید صنف مربوطه باشد.
۴ـ٣ـ صلاحیت عمومی و توانمندی وی برای انتقال مطالب به شاگردان به تأیید اداره‌کل برسد.

ماده ۵ـ شرایط آموزش به روش استاد ـ شاگردی نوین
۵ـ۱ـ آموزش بایستی در کارگاه تعیین شده و در ساعات فعالیت عادی کارگاه اجرا گردد.
۵ـ۲ـ آموزش بایستی مطابق تمام یا بخشی از استاندارد آموزشی سازمان صورت گیرد. برای مشاغل فاقد استاندارد، سازمان با مشارکت متخصصین صنف یا صنعت نسبت به تهیه و تدوین استاندارد اقدام می‌نماید.
۵ـ٣ـ زمان آموزش بایستی حداقل دو برابر زمان مندرج در استانداردهای آموزشی و تا سقف ۲ سال باشد. بدیهی است مدت زمان اجرای دوره در این بازه زمانی به توافق طرفین (استادکار و شاگرد) بستگی دارد.
۵ـ۴ـ آموزش بایستی در حد امور متناسب با آن شغل باشد.
۵ـ۵ـ شاگرد جزء کارگران فعلی کارگاه مزبور نباشد (احراز آن براساس آخرین لیست واریز حق بیمه و یا آخرین گزارش تأمین اجتماعی صورت می‌گیرد).
۵ـ۶ـ شاگرد در پایان دوره به آزمون‌های مربوطه معرفی می‌شود.
۵ـ۷ـ بدیهی است شاگردان در مدت زمان آموزش از شمول قانون کار و قانون تأمین اجتماعی خارج بوده و موضوع در قرارداد طرح تصریح می‌گردد.
۵ـ٨ـ جنسیت استادکار و شاگرد بایستی یکسان باشد.
۵ـ۹ـ استادکار حین اجرای این طرح اجازه کاهش تعداد کارگران مشمول بیمه تأمین اجتماعی را ـ نسبت به زمان قبل از اجرای طرح ـ ندارد.
۵ـ۱۰ـ به جهت آموزشی بودن طرح هیچ مبلغی تحت هر عنوان از جمله مزد و حقوق توسط استادکار به شاگرد پرداخت نمی‌شود.

ماده ۶ـ شرایط کارگاه و تجهیزات آموزشی آن
۶ـ۱ـ کارگاه دارای پروانه کسب با بهره‌برداری معتبر باشد.
۶ـ۲ـ کارگاه فضای مناسب برای آموزش شغل مربوطه مورد تأیید اداره کل را داشته باشد.
۶ـ٣ـ دستورالعمل‌های ایمنی و حفاظت فنی و بهداشت کار در کارگاه رعایت شده باشد.
۶ـ۴ـ کارگاه محل آموزش مستقل از محل سکونت باشد (به جز مشاغل خانگی دارای مجوز فعالیت)
۶ـ۵ـ دستگاه‌ها و تجهیزات کارگاه متناسب با نوع شغل آموزشی باشد.

ماده ۷ـ وظایف استادکار
۷ـ۱ـ رعایت سرفصل‌های آموزشی براساس استاندارد شغل.
۷ـ۲ـ ثبت حضور و غیاب شاگرد در دفتر مخصوص برای بررسی توسط نماینده صنف یا اداره کل.
۷ـ٣ـ معرفی شاگرد برای آزمون پایان دوره به مرکز معین اداره کل بلافاصله بعد از پایان دوره.
۷ـ۴ـ تکمیل و تحویل اسناد، مدارک و فرم‌های ارایه‌شده از تشکل صنفی یا صنعتی در خصوص شاگردان.
۷ـ۵ـ همکاری با عوامل معرفی‌شده از طرف اداره کل و تشکل‌های صنفی یا صنعتی مربوطه در خصوص اجرای آموزش.
۷ـ۶ـ رعایت تمام مفاد قراردادهای آموزشی مربوط به طرح منعقدشده بین استادکار و شاگرد (یا ولی وی).
۷ـ۷ـ همکاری در اخذ آزمون‌های کتبی و عملی پایان دوره آموزشی.
۷ـ٨ـ اعلام ترک دوره شاگرد به تشکل‌های صنفی، صنعتی و اداره کل مربوطه.
۷ـ۹ـ توانمندسازی شاگرد در مهارت‌های کسب و کار به همراه مهارت‌های شغلی (از جمله بازاریابی، فروش، امور بانکی و اخلاق حرفه‌ای) در حد متعارف شغل مربوطه و رعایت کرامت انسانی.
۷ـ۱۰ـ خودداری از محول نمودن آموزش به دیگران.

ماده ٨ـ وظایف شاگرد
٨ـ۱ـ شاگرد تا آخر مدت قرارداد آموزشی موظف به اجرای قرارداد طرح خواهد بود.
٨ـ۲ـ شاگرد باید طبق برنامه آموزشی تعیین شده توسط استادکار در محل آموزش حاضر شود.
٨ـ٣ـ شاگرد در صورت غیبت (به علت بیماری و…) موظف است مراتب را در اسرع وقت به همراه اسناد و مدارک مربوطه به استادکار اطلاع دهد.
٨ـ۴ـ شاگرد باید کلیه مقررات انضباطی، ایمنی و آموزشی کارگاه را رعایت کند.
٨ـ۵ـ شاگرد باید در آزمون‌های پایان دوره شرکت کند.

ماده ۹ـ وظایف مشترک استادکار و شاگرد
۹ـ۱ـ عدم اجبار به امور غیر آموزشی از جمله ضمانت، شهادت، شراکت، معامله و…
۹ـ ۲ـ امانت‌داری، تلاش حداکثری برای حفظ جان، مال، تجهیزات و مواد مصرفی طرفین.
۹ـ٣ـ رعایت شئونات اخلاقی و اجتماعی.
۹ـ۴ـ ارائه اطلاعات لازم به اولیاء، مرکز آموزشی، تشکل صنفی و صنعتی مربوطه برای اجرای بهینه دوره و حفظ مطلوبیت محل اجرای طرح.
۹ـ۵ـ طرفین در صورت توافق برای توقف اجرای دوره آموزشی لازم است مراتب را کتباً حداکثر ۱۵ روز بعد از توقف اجرای دوره آموزشی به اداره کل، تشکل صنفی یا صنعتی مربوطه اعلام نمایند.

تبصره: مرجع رسیدگی به اختلافات آموزشی استادکار و شاگرد، تشکل صنفی یا صنعتی مربوطه می‌باشد. در صورت عدم حصول نتیجه، شاگرد به مراکز آموزشی اداره کل معرفی می‌گردد.

ماده ۱۰ـ وظایف سازمان و اداره کل
۱۰ـ۱ـ بررسی و تصمیم‌گیری در خصوص صدور مجوز برای آموزش به روش استاد ـ شاردی نوین.
۱۰ـ۲ـ اخذ آزمون کتبی و عملی پایان دوره و صدور گواهینامه مطابق استاندارد آموزشی با تأییدیه برای قبول‌شدگان.
۱۰ـ٣ـ تدوین استاندارد برای دوره‌های آموزشی فاقد استاندارد.
۱۰ـ۴ـ نظارت بر اجرای دوره‌های آموزشی.
۱۰ـ۵ـ صدور کارت شناسایی برای شاگرد و استادکار.
۱۰ـ۶ـ برگزاری دوره آموزشی روش و فنون تدریس و ارتقا» مهارت برای استادکاران قبل از شروع دوره آموزشی (در صورت لزوم).
۱۰ـ۷ـ استفاده از استادکاران به عنوان آزمونگر و طراح سوالات آزمون‌های کتبی و عملی شغل مربوطه (در صورت لزوم).
۱۰ـ٨ـ تحت پوشش بیمه حوادث مدنی قرار دادن کلیه شاگردان در طی اجرای دوره آموزشی (نظیر کارآموزان مراکز آموزش فنی و حرفه‌ای).
۱۰ـ۹ـ برگزاری دوره توجیهی برای شاگردان قبل از شروع آموزش و تبیین اهمیت اجرای طرح (در صورت ضرورت).
۱۰ـ۱۰ـ طراحی و به کارگیری سامانه یارانه‌ای مناسب برای شناسایی، ثبت‌نام، بررسی، معرفی و سایر مراحل اجرایی طرح به منظور تسهیل امور متقاضیان و دستگاه های دست‌اندرکار طرح.
۱۰ـ۱۱ـ محدوده مشاغل مشمول این طرح با توجه به شرایط بومی هر استان توسط کمیته راهبری طرح تعیین و ابلاغ می‌گردد.

ماده ۱۱ـ‌ کمیته راهبری طرح
به منظور سیاست‌گذاری، هدایت و نظارت بر اجرای این طرح آموزشی، کمیته‌ای به نام کمیته راهبری آموزش به روش استاد ـ شاگردی نوین در سازمان با ترکیب زیر تشکیل می‌شود:
ـ ریاست سازمان (رئیس کمیته)
ـ معاون آموزش (دبیر کمیته)
ـ یک نفر نماینده از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی
ـ یک نفر نماینده سازمان تأمین اجتماعی
ـ یک نفر نماینده شورای عالی اصناف
ـ چهار نفر از مدیران کل استانی به انتخاب رئیس سازمان
ـ دو نفر از مدیران کل حوزه معاونت آموزشی سازمان به انتخاب معاون آموزش.

ماده ۱۲ـ تعیین رشته‌های آموزشی، نحوه صدور مجوز، نظارت بر دوره‌های آموزشی و اجرای طرح و نیز طراحی فرم‌های لازم توسط شورای راهبری مستقر در سازمان انجام می‌شود.

ماده ۱٣ـ کمیته آموزش به روش استاد ـ شاگردی نوین
به منظور صدور مجوز و نظارت بر اجرای دوره‌های آموزشی به روش استاد ـ شاگردی نوین کمیته‌ای با ترکیب زیر در تمام استان‌ها تشکیل می‌شود:
ـ مدیرکل استان (رئیس کمیته)
ـ معاون آموزش، پژوهش و برنامه‌ریزی (دبیر کمیته)
ـ مسئول حراست اداره کل
ـ نماینده اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان
ـ نماینده اداره کل تأمین اجتماعی استان
ـ نماینده شورای اصناف استان
ـ سه نفر از روسای مراکز آموزشی به انتخاب مدیرکل استان
ـ رئیس اداره آموزش، پژوهش و برنامه‌ریزی اداره کل.

ماده ۱۴ـ این شیوه‌نامه در ۱۴ ماده و یک تبصره در تاریخ ۲۲/٨/۱٣۹۰ به تصویب رسید