زنان در حاشیه قدرت زنان در متن جامعه: از گرامیداشت روز زن تا زنان زندانی و برخورد با زنان در خیابان
با همه تلاش ها که برای نادیده انگاشتن زنان انجام می گیرد، مسائل زنان روز به روز به متن جامعه کشیده می شود و به جای آنکه سیاستگذاران و قانون گذاران را به تعقل، برنامه ریزی و تغییر وادارد، بر سیاست های کنترلی و هزینه بر آنان علیه زنان می افزاید. در هفته ای که گذشت، از ۳۱ اردیبهشت تا ۶ خرداد، شاهد اخبار گوناگونی بودیم……
حمیذه نظامی
تغییر برای برابری:
گرامیداشت روز رسمی زن از سوی نهادها و شخصیتهای حکومتی به روال سالهای گذشته، غالبا با کلی گویی و کم توجهی به مسائل زنان همراه بود. “زنان مدیران جامعه بشری هستند” از سوی محمود احمدی نژاد، “موفقیت هر جامعه ای در گرو بانوان آن است” از سوی شهردار تهران، در مراسم بزرگداشت روز زن نمونه هایی از آن است.
همچنین آیت الله خامنه ای در دیدار با جمعی از زنان، بیان کرد که تحقق خواسته اسلام در خانواده ، احتیاج به پشتوانه قانونی و اجرایی دارد. در نظام اسلامی، کارهای فراوان برای احیای جایگاه حقیقی زن پس از انقلاب انجام شده اما هنوز مشکلات زیادی بخصوص در عرصه رفتار با زن در خانواده، وجود دارد که باید با ایجاد پشتوانه های قانونی و اجرایی آنها را حل کرد(۱).
گرامیداشت هفته زن و زندانیان سیاسی¬ زنی که در این روزها هم آزاد نشدند
هفته گرامیداشت زن در حالی سپری شد که ده ها زندانی سیاسی زن در شرایط بدی در زندانها به سر می برند و تنها سهم آنان از این روز ملاقات حضوری برخی از آنها با خانواده ها بود. محرومیت از دیدار مادر، مجازات فرزندان و محرومیت از دیدار همسران مجازاتی برای زندانیان سیاسی زن و خانواده های آنها به جرمی ناکرده است.
روز سهشنبه سوم خرداد به مناسبت روز زن در ایران به ۱۲ زندانی سیاسی زن اجازه داده شد تا با خانوادههایشان ملاقات حضوری داشته باشند. نسرین ستوده، بهاره هدایت و مهدیه گلرو از جمله این زندانیان بودند. . بهاره هدایت پس از ۱۳ ماه، نسرین ستوده بعد از ۹ ماه و مهدیه گلرو پس از سه ماه توانستند خانواههایشان را دور یک میز ملاقات کنند. وضعیت زندان زنان و مشکلات آن
زندانیان سیاسی زن که پیش از این از گوهردشت به قرچک ورامین برده شده بودند، به زندان اوین فرستاده شده و در بند موسوم به متادون محبوس شدند. در حال حاضر ۳۲ زندانی سیاسی و عقیدتی زن در سالنی ۴۰ تا ۵۰ متری در بند قرنطینه اوین نگهداری میشوند. این زنان زندانی سیاسی و فعالان حقوق بشری محبوس، هم اکنون درشرایط نامساعدی در این بند نگهداری می شوند، بطوری که شامگاه، نفرات انتقالی از قرچک، در این بند بدون جا و محل استراحت هستند و در روی زمین استراحت می کنند. مشکل تلفن هم همچنان بر قرار است و کماکان قطع است. یکی از مشکلات زنان زندانی سیاسی در این بند نبودن هوا خوری مناسب بوده است. چند وقت اخیر این محدودیت برای آن ها کمتر شده است و یک هواخوری کوچک به آنها تعلق گرفت. با اعتراض زندانیان به این وضعیت، مسئولان زندان قول مساعد به حل این مشکلات داده اند.
گفته می شود که زنان به لحاظ پزشک، دارو و درمان در این بند در مضیقه هستند و به مراجعات آنان در رابطه با بیماری شان هیچ اهمیتی داده نمی شود و این زندانیان در مقابل بیماریشان با پاسخهای نامربوط و… مواجه هستند. از جمله به یکی از زنان که گفته بوده از شدت درد پاهایم به سمت فلج شدن می رود، پزشکان زندان پاسخ داده بودند، بگذار که هر موقع فلج شدید یک کاری برای شما خواهیم کرد! این در حالیست که غلامحسین محسنی اژه ای، دادستان کل کشور، طی روزهای گذشته مدعی شده بود که وضعیت زندانیان زن در قرچک در حال حاضر خوب بوده و هیچ مشکلی ندارند (۲).
اواخر ماه گذشته نیز، حدود ۵۰۰ تن از فعالان جنبش زنان ضمن اعتراض به ادامه بازداشت زندانیان سیاسی و به طور خاص نگهداری زندانیان زن در زندان قرچک ورامین تحت چنین شرایطی،” خواستار تعطیلی فوری کلیه زندان های غیر قانونی و فاقد استاندارد، فراهم آوردن امکانات بهداشتی و رفاهی مناسب (با در نظر گرفتن نیازهای ویژه زنان و فرزندان ایشان)، اجرای اصل تفکیک مجرمین و در نهایت رعایت کلیه حقوق اولیه همه زندانیان -چه زندانیان سیاسی، چه غیر سیاسی-” شدند. آنها اعلام کردند:« انتظار داریم که صدای اعتراض مان پیش از رخ دادن فاجعه ای دیگر در این زندان، مورد توجه مسئولان قضایی قرار گیرد.»
تدریس در زندان از سوی زندانیان سیاسی زن از دیگر اخبار رسیده از زندان زنان است. زنان زندانی سیاسی به تناسب تخصصی که در رشتههای مختلف دارند به عنوان استاد در رشته خودشان تدریس میکنند. از جمله نسرین ستوده نیز در زمینه حقوق شهروندی کلاسهایی را برای سایر زندانیان برگزار می کند (۳) .
اخباری از وضعیت امنیتی فعالان زن
در پی انتشار خبری مبنی بر صدور “قرار مناسب” و “آزادیِ موقت” پریوش سطوری، همسر دکتر فاطمی پنجشنبه پنجم خرداد ماه، از ایران خارج و به لندن رفت. وی هفته های گذشته توسط مقامات امنیتی دستگیر و بعد از چندی با قید وثیقه آزاد شده بود. محسنی اژه ای اوایل هفته جاری گفته بود: همسر دکتر حسین فاطمی در اختیار ضابطان دادگستری بود و پس از انجام مراحل تحقیقاتی و صدور قرار مناسب، آزاد شده است (۴).
سیده زهرا محمدی (ساناز)، روز سه شنبه سوم خرداد ماه، به محض ورود به ایران توسط نیروهای امنیتی در فرودگاه بین المللی تهران توسط گروهی از ماموران بازداشت و به محلی نامعلوم منتقل شده است. او از همراهان جنبش سبز بود که پس از انتخابات برای ادامه تحصیل و برخی مشکلات سیاسی، به آمریکا رفته بود( ۵) .
سعیده کردی نژاد دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد انرژی که تیرماه ۸۸ در دانشگاه تهران مرکز بازداشت شده بود به دو سال حبس قطعی محکوم شد. این عضو شاخه جوانان جبهه مشارکت در جریان حوادث بعد از انتخابات سه بار بازداشت شده بود. او در انتخابات ریاست جمهوری اخیر در ستاد ۸۸ و ستاد دانشجویی میرحسین موسوی عضویت داشت سعیده در بند ۲۰۹ زندان اوین در بازداشت به سر میبرد (۶) .
همچنین در پی بازداشت عدهی زیادی از مسوولین علمی دانشگاه علمی آزاد (BIHE) بهاییان در تاریخ یک خرداد، افروز فرمانبرداری، بازداشت شد. و منزل شهناز سمیعی، به همراه دیگر بهائیان مورد تفتیش قرار گرفت (۷).
صدور بیانیه جهت آزادی زندانیان سیاسی
پس از حدود ۱۰۰ روز از بازداشت زهرا رهنور و فاطمه کروبی،جمعی از زنان اصلاح طلب در بیانیه ای خواستار آزادی زنان زندانی به ویژه فاطمه کروبی و زهرا رهنورد شدند. در این بیانیه آمده است: “زندان زنان در نظام اسلامی ما نه تنها کرامت انسان، بلکه حرمت زن مسلمان را مورد هجوم قرار داده و ناله ها و فریادهای بسیاری همچنان به آسمان است”. امضا کنندگان این بیانیه در پایان از مسئولان خواسته اند که به مناسبت رو زن ، و به عنوان “عیدی و هدیۀ روز زن به جامعۀ اسلامی و شهروندان ایرانی” همۀ زندانیان سیاسی را آزاد کنند(۸) .
در هفته ای که گذشت، مصاحبه ای منتشر نشده از میرحسین موسوی به چاپ رسید که البته معلوم نیست چرا تاکنون این مصاحیه مجال انتشار نیافته بود. وی در این گفتگو درباره جایگاه جنبش زنان و جنبش سبز ، جنبش زنان را بخشی از جنبش سبز قلمداد کرده است و اظهارداشته :« مسئله زن و حقوق زنان در کشور ما نمی تواند حل شود، مگر اینکه به یک مسئله همگانی تبدیل شود و نباید بین مردان و زنان تفکیکی باشد. این تفکیک جنسیتی، ریشه تبعیض ها و حل نشدن مسئله است. نمی توانیم جامعه ای آزاد و عادلانه داشته باشیم، مگر اینکه مسائل زنان در آن حل شده باشد”(۹) .
زنان برگزیده
برنامه های رسمی بزرگداشت روز زن عموما به تجلیل و تقدیر زنان خلاصه می شود بی آنکه دلیل انتخاب آنها، نقش آنان، سخنان و خواسته های آنان ابراز شود. شاید بزرگترین تقدبر از زنان اختصاص تریبونی برای آنان برای طرح مسائل شان باشد. امسال نیز از زنان خبرنگار فعال در حوزه فعالیتهای شورای شهر اصفهان، از بانوان روستایی تسهیلگر و تولیدکننده و زنان روستایی نمونه تقدیر شد. گردهمایی ویژه زنان و دختران روستایی با موضوع تقدیر از کارآفرینان زن برگزار شد و نمایشگاه های عرضه محصولات زنان و دختران روستایی و عشایری برپا شد، تجلیل از ۵۰ زن برگزیده کشور، در سالن وزارت کشور، … از برنامه های برگزار شده به مناسبت روز زن بود.
زنان؛ بهداشت و درمان
در هفته ای که گذشت، رئیس شبکه تحقیقات سرطان کشور، از تحت پوشش قرار گرفتن مبتلایان به سرطان سینه به داروی هرسپتین خبر داد. همچنین مدیرکل بهداشت و درمان اضطراری جمعیت هلال احمر، از ارایه خدمات حمایتی گروه های مراقبت بهداشت باروری به زنان باردار و نوزادان در شرایط اضطراری خبر داد. پروژه تشکیل گروه های بهداشت باروری جمعیت هلال احمر برای ارایه خدمات به این زنان از ۴ سال پیش و با حمایت صندوق جمعیت سازمان ملل متحد در ایران (unfpa) اجرا شده است. همجنین تاکنون برای آموزش ۷۲۰ ماما و امدادگر ۱۱ دوره کارگاه آموزشی و پنج تمرین در قالب ۱۸۰ تیم، بهداشت باروری برگزار شده است (۱۰) .
در حال بررسی : افزایش مرخصی زایمان برای مادران در وضع حمل های دوقلو
به گفته معاون طرح و برنامه مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، این مرکز پیشنهاد افزایش مدت مرخصی زایمان بیش از ۶ ماه برای مادران در وضع حملهای دو قلو را به هیئت دولت تقدیم کرده است. در همین زمینه، نایب رییس کمیسیون بهداشت، اعلام کرد که افزایش مدت زمان مرخصی زایمان باعث ایجاد گسست میان حرفه زنان و محیط کاری آنها میشود و ۶ ماه زمان خوبی است
از بودجه امور زنان تا اشتغال
عضو فراکسیون زنان مجلس، فاطمه آلیا، اعلام کرد که بودجه مربوط به مرکز امور زنان امسال نسبت به سال گذشته که ۸ میلیارد تومان بود تفاوت چندانی پیدا نکرده است اما علاوه بر این رقم، بودجههای غیر مستقیمی داریم که مخصوص ارتقاء فعالیت و جایگاه زنان است. به گفته وی این مرگز در رابطه با حوزههای علمیه، ورزش زنان و دفاتر امور زنان استانداریها افزایش بودجه داشته است
سازمانهای حمایتی مانند کمیته امداد و بهزیستی که گروه هدف آنها زنان خود سرپرست و زنان سرپرست خانوار هستند برای حمایت از این زنان از بودجههای مخصوصی برخوردار شدند
. در بودجه مستقیم که مربوط به مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری است و با تأیید معاونت راهبردی و برنامهریزی ریاست جمهوری برای فعالیتهای زنان اختصاص پیدا میکند، ارتقاء جایگاه زنان در قالب طرحهایی مانند طرح رحمت (با هدف کاربردی کردن احکام قرآن و سیره نبوی و روایات ائمه معصومین براساس آموزه های دینی وبادرنظر گرفتن بافت محلی و بومی هر منطقه برای زنان خانه دار در سراسر کشور اجرا می شود. ) در دورترین نقاط کشور را مدنظر داریم (۱۱) .
وعده های ایجاد فرصت شغلی برای زنان
نهاد ریاست جمهوری درباره برقرای توازن بین مشاغل و دختران فارغ التحصیل و زنان سرپرست خانوار اعلام کرد که با توجه به مساله اشتغال و کارآفرینی ، مرکز امور زنان وخانواده ریاست جمهوری طرح “بنیاد توسعه و تعاون زنان” را با همکاری وزارت تعاون اجرا کرده است تا زمینه ایجاد یکصد هزار شغل فراهم شود. به گفته مریم مجتهدزاده، رئیس مرکز زنان و امور خانواده در این زمینه اولویت با بانوان سرپرست خانوار و فارغ التحصیلان دانشگاهی است.
تاکید بر بودجه مشاغل خانگی، خانه نشین کردن زنان تحصیلکرده
در حالی که مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری اردبیل، اعلام کرد که طبق برآوردهای به دست آمده ۳۰ درصد شاغلین استان اردبیل را زنان تشکیل میدهند ، معاون طرح و برنامهریزی اداره کل تعاون استان اردبیل، از تاسیس تعاونی های بانوان در روستاها خبر داد. به گفته وی از ۱۷ هزار بیکار ثبتنام شده در سایت تعاون، ۵ هزار نفر بانوان تحصیل کرده دانشگاهی هستند. در ۲۰۰ شغل خانگی با پرداخت تسهیلات میتوان بستر اشتغال را برای زنان خانهدار و تحصیل کرده فراهم کرد (۱۲).
افزایش ۳۰ درصدی زنان سرپرست خانوار
به رغم تبعیضات حقوقی علیه زنان و عدم برخورداری زنان از حق طلاق، شاهد افرایش رو به رشد طلاق هستیم. سرپرست کمیته امداد امام خمینی از افزایش ۳۰ درصدی زنان سرپرست خانوار در اثر طلاق، خبر داد و گفت: این موضوع در کشور به یک بحران تبدیل شده است. به گفته وی تا چند سال آینده آمار زنان سرپرست خانوار به بیش از پنج میلیون نفر می رسد.
کاهش ساعت کار زنان، با تاکید بر نقش زن در خانواده
طیبه صافی ، رئیس فراکسیون زنان مجلس با بیان اهمیت خانواده محوری در تمام امور گفت: زنان نیاز دارند تا شغل و ساعات کاریشان انعطاف پذیر باشد و مسئولان باید جایگاه زنان را با هدف تحکیم بنیان خانواده مد نظر قرار دهند (۱۳) .
از تغییر نام مرکز مشارکت زنان به مرکز امور زنان و خانواده تا ادغام مرکز امور زنان و خانواده با سازمان ملی جوانان و حذف تدریجی زنان
پیشنهاد ادغام مرکز امور زنان و خانواده در وزارتخانه جوان و پرمشغله رفاه و تامین اجتماعی در حالی از سوی مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی مطرح شده است که تا چندی پیش، ارتقای این مرکز، از مهمترین موضوعاتی بود که از سوی فراکسیون زنان مجلس و مسوولان مرکز امور زنان در حال پیگیری بود. به نظر می آید با توجه به درگیری ها و رقابت درون نهادهای حاکمیت ، اکنون مرکز امور زنان و خانواده هم مورد توجه قرار گرفته است.مجلسیها پیشنهاد ادغام نهادهایی همچون مرکز امور زنان و خانواده و سازمان ملی جوانان در وزارت رفاه و تامین اجتماعی را چنان مطرح کردهاند.
بر اساس پیشنهادی که از سوی مرکز پژوهشهای مجلس منتشر شده، از آنجا که سیاستگذاری کلان و قانونگذاری در حوزه زنان توسط کمیته زنان مجمع تشخیص مصلحت نظام و مجلس شورای اسلامی و قوه قضائیه تحقق یافته است و عرصه سیاستهای راهبردی و برنامهریزی فوق ستادی این حوزه نیز از طریق «ستاد ملی خانواده» تحقق مییابد، فعالیتهای مرکز امور زنان و خانواده در این عرصهها قابل ساماندهی است. پژوهشگران مجلس شورای اسلامی معتقدند با وجود اینکه عرصه فعالیتهای اجرایی حمایتی و امدادی، که بخش عمده فعالیتهای آن در راستای اجرای اصول دهم، بیستم و بیست و یکم قانون اساسی به صورت پراکنده در حال اجراست، اما بخش اعظم نیازهای خانواده همچنان مغفول مانده است که با تجمیع چند دستگاه در «وزارت رفاه و تامین اجتماعی» و تغییر نام آن به « وزارت رفاه و خانواده» و نیز، تغییر و تنظیم مسئولیتها هماهنگ با این عنوان جدید، میتواند ثمربخش باشد.
فاطمه آلیا از اعضای فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی: ادغام مرکز امور زنان در وزارت رفاه، سبب تقویت این مرکز میشود .
لاله افتخاری و نیره اخوان بیطرف از فراکسیون زنان مجلس از طرح ادغام مرکز امور زنان و خانواده در وزارت رفاه و تامین اجتماعی ابراز بی اطلاعی کردند.
طیبه صفایی ـ رییس فراکسیون زنان مجلس ـ : نه مجلس و نه دولت از چنین موضوعی اطلاع ندارند، ادغام مرکز امور زنان با وزارت رفاه به معنای فنا کردن این مرکز و فقط حمایتی دیدن آن است.
توران ولیمراد دبیر ائتلاف اسلامی زنان و عضو شورای مرکزی جامعه زینب : فعالیتهای فعلی مرکز امور زنان با مسوولیتهای آن همخوانی ندارد. مرکز به جای ادغام، باید ارتقا یابد . مریم مجتهدزاده رئیس مرکز امور زنان و خانواده: کسانی که بحث ادغام را مطرح میکنند، با ماموریتهای مرکز امور زنان و خانواده آشنا نیستند.
داریوش قنبری، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس: در صورت ادغام، امکان نظارت بیشتری بر عملکرد مرکز امور زنان حاصل میشود .
با این وجود، قریب به اتفاق کارشناسان حوزه زنان با ادغام مرکز امور زنان و خانواده در هر دستگاه اجرایی دیگری مخالفند(۱۴).
طرح و لوایح زنان در میز کار دولت و مجلس
’طرح پیوست خانواده”
مریم مجتهد زاده، رییس مرکز امور زنان و خانواده نهاد ریاست جمهوری از تدوین طرحی با عنوان ’طرح پیوست خانواده’ خبر داد که بر اساس آن، چنانچه لوایح یا طرح هایی، آثار مخرب و سوئی بر خانواده ها داشته باشند، از تصویب آنها پیشگیری خواهد شد. بر اساس این طرح فرهنگی، آثار تمامی مصوبات و لوایح بر خانواده ها بررسی می شود . قرار است تمامی دستگاههای موازی در حوزه زنان حذف شوند و بزودی آیین نامه تمامی قوانین مصوب در مجلس و هیات دولت در حوزه زنان، تدوین شود. در این راستا، همچنین ’ ستاد ملی زن و خانواده’ تشکیل خواهد شد که بر اساس قانون اساسی، ریاست این ستاد ملی به عهده رییس جمهوری است و تعدادی از وزرا، نمایندگان دستگاههای مختلف و قوای مقننه و قضاییه نیز در این ستاد حضور دارند. این مطالبات به شکل راهبردی در اختیار دستگاهها قرار داده می شود و ستاد ملی زن و خانواده که در این راستا تشکیل شده است، بر عملیاتی و اجرایی شدن این طرح نظارت دارد ۱۵ .
تصویب لایحه “امنیت زنان در خانواده”
مریم مجتهدزاده، رییس مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، از تصویب لایحه “امنیت زنان در خانواده” در هیات دولت خبر داد بر اساس گفته وی، این طرح در جهت مقابله با همسر آزاری است که پس از ۲ سال پیگیری لایحه ای تنظیم و به هیئت دولت ارایه شده است(۱۶) .
لایحه حمایت از خانواده و حذف ماده کودک آزاری
چندی پیش نیره اخوان عضو کمیسیون حقوقی و قضایی اعلام کرد که کارگروهی برای بررسی کودک آزاری در لایحه حمایت از خانواده تشکیل شده و این موضوع مورد بررسی قرار گرفته است و بخشهایی از این لایحه برای دفاع از حقوق کودکان اختصاص یافته است.
با این حال موسی قربانی دیگر عضو این کمیسیون گفت در بحث حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان، ایران یکی از مترقیترین کشورهای عضو کنوانسیون حقوق کودک است و قوانین فعلی ما در بحث کودکآزاری رسا هستند و به دلیل وجود مجازات های اسلامی در بحث کودک آزاری، این موضوع در لایحه حمایت از خانواده جایگاهی ندارد. کودک آزاری از جرائم عمومی محسوب میشود و احتیاجی به شاکی خصوصی ندارد. در بخش تعزیرات حکومتی در این رابطه مسائل ویژه ای مطرح شده است و در بخش قانون مجازات اسلامی، جرم انگاری نیز در این رابطه صورت گرفته است بنابراین در لایحه حمایت از خانواده که بخش حقوقی مسائل خانواده بررسی می شود برای بحث کودک آزاری جایگاهی وجود نخواهد داشت(۱۷).
بحث های مجلس و صحبت های قربانی در حالی مطرح شد که نیما، قربانی کودک آزادی مجددا یه خانواده ی خود بازگردانده شد و هیچ گونه حمایتی از او صورت نگرفت.
طرح حجاب و عفاف و بحثهای پیرامون آن
با وجود اینکه طرح حجاب و عفاف، مخالفان بسیاری در میان کارشناسان و متخصصان دارد و بدون در نظر گرفتن خواسته بخش قابل توجه ای از جامعه، این طرح همچنان از دغذغه¬های اصلی متولیان حکومتی است. سرمایه گذاری های کلان، استخدام های بسیار، آموزش های فراوان تنها صرف کننرل بدن و پوشش زنان می شود تا این نماد حفظ شود اما … .
امین بزرگیان در مقاله ای مینویسد: پوشش و لباس، مسئلهای سیاسی است چون پای پلیس را به میان میکشد. و هرجا پلیسی دیدید، بدانید آنجا “سیاست” رخ داده است. بی راه نیست که دولت در ایران همچون طراحان جهانی مد، تا این اندازه در فکر لباس اتباع خویش است. حاکم در ایران نسبت به مسئله “لباس” حساس است. اگر بپذیریم که حاکم همواره در مواجهه با “سیاست” – به معنای کنش عمومی در جهت بهبود زندگی- عکس العمل نشان میدهد و با مداخلهاش از خطری نزدیک به مرزهایش پرده برمیدارد، باید قبول کنیم که لباس در ایران مسئلهای عمیقا سیاسی است. نوع لباس ها واشکال استفاده از آن، حق انحصاری حاکم برای حرکت در مرز قانون را میشکنند. تنها حاکم است که میتواند قانونا کار غیر قانونی انجام دهد. زن ها با نوع پوشش تعلیقی شان، دقیقا در مرز قانون میایستند: پوششان هم قانونی است، هم غیر قانونی. لباسهای بدن نما و تنگ،
مانتوهای کوتاه، شلوارهای برمودا و تیشرتهای بیآستین در سطح شهر- با حمایت لوازم آرایشی و تکنولوژی های همراه- و درمجموع “مهمونیزه” شدن تمام سطح خیابان ها وشهر، گویای روند سرکوب “بدن” در عرصه عمومی است. بدنی که با استفاده از لباس و آرایش های اغراق شده سعی میکند از اغراق سرکوب، فرار کرده و خود را بازسازی ونجات دهد. لباس در این وضعیت، بدن بدون اندامی است که علیه ارگانیسمهای حاکم صورت بندی میشود، ارگانیسم هایی که همواره به کارکرد اندام ارجاع میدهند و تن را نادیده میگیرند (۱۸).
حضور زنان در اجتماع در چارچوب بایدها و نبایدها
متولیان حکومتی بر دخالت در حریم خصوصی و تعیین چارچوبی برای موضوع حجاب اصرار دارند. نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس، معتقد است حضور زنان در عرصههای مختلف در صورتی که همراه با حفظ اصول و شئونات باشد نه تنها مشکلی ندارد بلکه برای پیشرفت و توسعه کشور نیز لازم است. باید حضور زنان در عرصههای مختلف همراه با منطق باشد زیرا تامین معاش خانواده بر عهدهی مردان است و هیچ ضرورتی ندارد که زنان با کم توجهی به وظایف خود در خانواده، جای مردان را بگیرند .
بررسی مصوبه عفاف و حجاب در شورای عالی انقلاب فرهنگی
محمدرضا مخبر دزفولی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در هفته ای که گذشت به ارائه گزارشی در زمینه مصوبه عفاف و حجاب توسط برخی از اعضا و خواسته آنها جهت اجرایی شدن آن پرداخت. بر این اساس مقرر شد با توجه به اهمیت موضوع و مطالبه رهبری و مطالبه عمومی، دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی گزارشی از علل عدم اجرای مصوبه تهیه کند. در این گزارش قرار است کمبودها و نقصانها شناسایی شده و تاکیدات و لازم به دستگاهها و بخشهای مختلف برای اجرای مصوبه عفاف و حجاب ارائه شود (۱۹) .
بر اساس گزارش این بررسیها،۴۱ درصد از مردان و۳۷ درصد از زنان تهرانی حدود شرعی پوشش و آرایش را رعایت می کنند. در این سنجش ها شهر تهران به ۱۱۰ منطقه تقسیم شد که در هر سنجش حدود دو هزار نفر مرد و دو هزار نفر زن در۵۷ محله بطور تصادفی مورد ارزیابی قرار گرفتند و بر طبق این ارزیابیها هر یک از افراد در دو دسته “کسانی که حدود شرعی را رعایت نمیکنند” و “کسانی که حدود شرعی را رعایت میکنند” قرار داده شدند. نتیجه سنجش انجام شده در اسفند ۱۳۸۹ از میان زنان و مردان تردد کننده در شهر تهران، در سالهای گذشته وضعیت پوشش و آرایش مردان بدتر شده است. بدین ترتیب مشخص می شود که در سال ۱۳۸۹ نسبت به سال ۱۳۸۸ وضع حجاب بانوان نه تنها رشد ۹ درصدی نداشته بلکه افت ۷ رصدی را نشان می دهد. همچنین در سال ۱۳۸۸ بهترین وضعیت پوشش و آرایش را شاهد هستیم که نسبت به سال پیش از آن ۱۰ درصد بهتر شده است. در سنجش اسفند ۱۳۸۹ میانگین این گروه ۱٫۴ درصد بوده است که در تابستان هم همین رقم را مشاهده کرده ایم گفتنی است در طول ۸ سنجشی که انجام داده ایم این رقم بالاترین و در سالهای قبل کمتر از این بوده است .حداکثر خطای این سنجش ۱٫۵ درصد است (۲۰) .
نظارت و پیگیری بر طرح حجاب و عفاف
محمدابطحی، نماینده مجلس، از وضعیت حجاب در کشور به شدت انتقاد کرد و در تذکری آیین نامه ای از نمایندگان مجلس خواست تا به عملکرد شورای عالی انقلاب فرهنگی و وزارت کشور در راستای اجرای طرح حجاب و عفاف نظارت کنند. وی با گلایه از مسئولان مربوطه، از نمایندگان خواست به جای این که به موضوع وزارت ورزش این قدر حساس شوند ، به وضعیت حجاب در کشور حساس شوندو در این مورد از وزارت کشور سئوال کنند(۲۱) .
مدیرکل امور اجتماعی استانداری تهران، نیز از مراحل پایانی طراحی الگوی لباس فرم زنان کارمند خبر داد و گفت به زودی زنان کارمند لباس فرم متناسب با اصول ملی و اسلامی بر تن می کنند. طراحان مد و لباس نوع دوخت، پارچه و حتی رنگ لباسها را ارزیابی کرده و الگوهای پیشنهادی خود را به هیئت داوری ارائه کرده اند. و هیئت داوری که با حضور فعالان سازمانهای مردم نهاد و مسئولان وزارت ارشاد برگزار می شود به زودی نتیجه نهایی انتخاب الگوی لباس کارمندان زن را اعلام می کنند.
هم اکنون شورای راهبردی ترویج فرهنگ حجاب و عفاف در استانداری تهران تشکیل شده که اعضای این شبکه را سازمانهای مردم نهاد تشکیل می دهند. تاکنون ۱۲ “NGO” در حوزه ترویج فرهنگ عفاف و حجاب در استان تهران ثبت شده و فعال هستند گفت: در نظر داریم تا شبکه گسترده اجتماعی را برای ترویج حجاب و عفاف در سطح جامعه تشکیل دهیم ۲۲ . مشاور امور بانوان سازمان صدا و سیما، نیز اعلام کرد که حجاب کارمندان صدا و سیما به طور دقیق رصد می شود(۲۳) .
و احمدرضا رادان، جانشین فرمانده نیروی انتظامی از آمادهباش گشتهای پلیس برای برخورد با بدپوششی خبر داد.
همچنین رئیس پلیس اطلاعات و امنیت عمومی قم به افزایش دو برابری گشتهای امنیت اخلاقی در قم همزمان با فصل گرما و تابستان تاکید کرد(۲۴) .
تفکیک جنسیتی در جهت رفع نگرانی متولیان از آزادی مطلق حیوانی!
کامران دانشجو، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با بیان اینکه دانشگاهها باید سرچشمه فرهنگ اسلامی باشند، گفت: حضور دختر و پسر در دانشگاهها یک فرصت است ولی نباید اجازه اختلاط به دانشجویان داده شود. شان انسان، آزادی مطلق نیست بلکه شان انسان به بایدها و نبایدهاست که اگر از انسان گرفته شود به آزادی مطلقی که حیوانات دارند، می رسد ۲۵ . همچنین در راستای طرح تفکیک جنسیتی در فضاهای عمومی ، پارک بانوان در سبزوار افتتاح شد(۲۶) .
امضای طومار در محکومیت ممنوعیت حجاب
در حالیکه زنان ایرانی از حق پوشش اختیاری برخوردار نیستند، و هر روز بر محدودیتها و فشارهای امنیتی ناشی از آن افزوده میشود، به مناسبت روز زن، طوماری جهت محکوم کردن ممنوعیت ورود زنان محجّبه به مراکز آموزش عالی آذربایجان توسط ۱۰ هزار زن بسیجی به امضا رسید و بر طبق گفته رئیس بسیج جامعه زنان، به دفتر سازمان ملل در تهران ارسال خواهد شد (۲۷) .
اعتیاد و آمار متفاوت زنان مبتلا به آن
قائم مقام ستاد مبارزه با مواد مخدر، طاها طاهری اعلام کرد که در سالجاری ۶ درصد جمعیت معتادان کل کشور را زنان تشکیل می دهند ۱۶٫ به گفته رادان، زنان کمتر به صورت مستقیم از سوی موادمخدر مورد آسیب قرار میگیرند به طوری که تنها ۴ درصد از دستگیرشدگان در حوزه موادمخدر زنان هستند (۲۸) .
اما بر طبق آماری که از سوی قائم مقام ستاد مبارزه با مواد مخدر ریاست جمهوری، در حاشیه همایش “پلیس ملی زن و مواد مخدر”، اعلام شد، آمار اعتیاد زنان حدود ۶ تا ۷ درصد جمعیت معتادان کشور است، که این رقم نیز، به گفته وی، شاید رقم واقعی نباشد و رقم ۱۰ درصد درست باشد.
افزایش آمار دختران فراری و اعتیاد
مهدی زایر، استاد دانشگاه، اعلام کرد که سن فرار دختران از ۱۶ سال به ۱۴ سال کاهش یافته است. ۹۰ درصد از دختران فراری اعتیاد دارند . گرفتار شدن در باندهای قاچاق مواد مخدر، سرقت و فحشا، بیماریهای مهلک نظیر ایدز، امکان کشته شدن به دلایل مختلف، از دست دادن آینده و بی هویتی از پیامدهای فرار دختران از خانه است(۲۹).
قوانین معیوب و اصرار به اجرای آن
قصاص مرد اسید پاش از موضوعاتی است که در رسانه های هفته ای که گذشت همچنان ادامه داشت. سخنگوی قوه قضاییه، غلامحسین محسنی اژهای از اجرای قطعی حکم قصاص آمنه خبر داد و تنها به دلیل آنکه قصاص عضو کمی مشکلتر از قصاص نفس است اجرای آن به تعویق افتاد.
ازدواج اجباری و کودک آزاری
رئیس انجمن علمی مددکاری اجتماعی ایران، مصطفی اقلیما، اعلام کرد که ازدواج اجباری یکی از دلایل کودک آزاری است. به دلایل مختلف، فقر و بیکاری افزایش پیدا کرده است و طبعا سیر و روند کودک آزاری و همسر آزاری افزایش پیدا کرد. جامعه، جامعه ای پولی شده است. نباید از کسی که هنوز امکانات اولیه زندگیش برآورده نشده است انتظار رفتارهای خوب داشته باشیم. روز به روز مردم بیشتر دنبال پول رفتند و خانه و خانواده را رها کردند. یک نوع کودک آزاری کتک است. اما کودک آزاری های روانی تا آخر عمر با کودک همراه است. به نظر من این تلفن ۱۲۳ که سازمان بهزیستی گذاشته است هیچ کمکی به این امر نمیکند. چون سازمان بهزیستی نه نیروی لازم را برای این کار دارد و نه بودجه کافی. سازمان بهزیستی در این امر ناکارآمد است (۳۰) .
حضور زنان در ورزشگاه آزادی در مراسم مراسم تشییع
حذف برنامه ریزی شدهی زنان از عرصههای عمومی و معنا کردن هویت آنان صرفا در حریم خصوصی یکی از عناصر جامعهی مردسالاری است. ممانعت از حضور زنان به بهانه هایی چون حفظ عفاف و … در ورزشگاهها زاییده همین انگاره است. در این راستا زنانی که تن به این تفکر سنتی و مردسالارانه حاکم نمیدهند و به حقوق انسانی خود آگاه هستند برای حذف این محدودیتها تلاش میکنند. سالهاست که تلاش بخشی از فیمنیستها و اعضای جنبش زنان ایرانی به تلاش برای ورود به ورزشگاهها اختصاص یافته است و از کوچکترین بهانهها برای این کار استفاده میکنند. فیلم معروف « آفساید » جعفر پناهی و فیلم « نود دقیقه برابری» که فیلمی مستند از سوی گروهی از بچههای فعال جنبش زنان است دربارهی ورود یکی از این دختران به ورزشگاهها، گوشهای از نمایش این تلاش است.
هفته ای که گذشت، چهارم خرداد ماه، در مراسم تشییع جنازهی ناصر حجازی یکی از اسطورههای فوتبال ایران، زنان این فرصت را از دست نداده و برای این مراسم در ورزشگاه آزادی شرکت کردند(۳۱) .
از سوی دیگر انتقاد خبرنگار رجا نیوز از حضور زنان ، برای تشویق در ورزشگاه اصفهان، تایید وجود تفکر مردسالاری است که نیازمند فرهنگ سازی بیشتر در باب حضور زنان در عرصه اجتماعی بدون محدودیت است. در تمام این سال ها همواره استدلال مخالفان حضور زنان در ورزشگاه به خطر افتادن عفاف به دلیل لباس های ورزشی آقایان و جو بد ورزشگاهها بوده است و این دلیل¬تراشیها همچنان به قوت خود باقی است( ۳۲) .
اخباری کوتاه از ورزش زنان
تیم بانوان قایقران ایرانی در رده بیست و ششم جهان ایستاد و زنان والیبالیست پرسپولیس پنجمین مرحله اردوی خود را برای حضور در جام باشگاههای آسیا از پنجشنبه آغاز کردند.
منابع:
۱٫ http://www.womenrc.ir/News/56921.htm 2. http://www.we-change.org/spip.php?a… 3. http://www.dw-world.de/dw/article/0… 4. http://www.rahesabz.net/story/37512/ 5. http://tahavolesabz.com/item/25878 6. http://www.tahavolesabz.com/item/25587 7. http://www.chrr.biz/spip.php?articl… 8. http://familylaw.irangenderequality… 9. http://ir-women.com/spip.php?article9538 10. http://www.wafa.ir/elmi/darman/6754.html 11. http://www.wafa.ir/siasi/majles/665… 12. http://www.wafa.ir/ostanha/gharb/66… 13. http://www.wafa.ir/siasi/majles/672… 14. http://www.iranzanan.com/news/cat-7… 15. http://www.wafa.ir/siasi/dolat/6726.html 16. http://www.wafa.ir/siasi/dolat/6737.html 17. http://www.wafa.ir/siasi/majles/664… 18. http://radiozamaneh.com/reflections… 19. http://www.wafa.ir/ejtemaee/hejab/6… 20. http://www.wafa.ir/ejtemaee/hejab/6… 21. http://www.we-change.org/spip.php?a… 22. http://www.wafa.ir/ejtemaee/hejab/6… 23. http://www.wafa.ir/farhangi/tv_radi… 24. http://www.wafa.ir/welcom/6699.html 25. http://irna.ir/NewsShow.aspx?NID=30… 26. http://www.wafa.ir/beinolmelal/asia… 27. http://www.wafa.ir/ejtemaee/hejab/6… 28. http://www.wafa.ir/ejtemaee/entezam… 29. http://www.wafa.ir/ejtemaee/asib_ej… 30. http://www.we-change.org/spip.php?a… 31. https://www.facebook.com/photo.php?… 32. http://www.we-change.org/spip.php?a…