آيا کودک شما هم بيش فعال است؟

اختلال کم توجهی پرتحرکی، با رفتارهای ناگهانی، پر تحرکی و بی توجهی در کودکان مشخص می شود. اين اختلال که در پسرها شايع تر است، ۳ تا ۵ درصد کودکان را در هر جامعه ای گرفتار کرده است. در گروهی از کودکان، بيشتر علايم پر تحرکی و رفتارهای ناگهانی و در گروهی علايم بی توجهی بيشتر ديده می شود. ابتلا به اين بيماری گاه مشکلات جدی را در دوران مدرسه برای دانش آموزان ايجاد می کند.

دکتر شيرين ميرزازاده

روزنامه جام جم
15 فروردين ۱۳۸۴ images/20050404/bish.jpg
اختلال کم توجهی پرتحرکی، با رفتارهای ناگهانی، پر تحرکی و بی توجهی در کودکان مشخص می شود. اين اختلال که در پسرها شايع تر است، ۳ تا ۵ درصد کودکان را در هر جامعه ای گرفتار کرده است. در گروهی از کودکان، بيشتر علايم پر تحرکی و رفتارهای ناگهانی و در گروهی علايم بی توجهی بيشتر ديده می شود. ابتلا به اين بيماری گاه مشکلات جدی را در دوران مدرسه برای دانش آموزان ايجاد می کند.
دکتر الهام شيرازی، فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان و استاديار دانشگاه علوم پزشکی ايران، در حاشيه دومين همايش بين المللی انجمن روانپزشکی کودک و نوجوان امسال، با معرفی اختلال پرتحرکی و کم توجهی در کودکان به والدين و مربيان چنين کودکانی توصيه می کند که در آموزش و تربيت آنان همواره روحيه ای با نشاط، شاداب و شوخ طبع داشته باشند:

چرا کودکی به اختلال کم توجهی پرتحرکی مبتلا می شود؟
اين بيماری سالهاست که شناخته شده و عوامل متعددی در ايجاد آن نقش دارند. به نظر می رسد علت آن بيشتر نقص در تکامل سيستم اعصاب باشد. کودکان مبتلا احتمالا در قسمتهايی از مغز که مسوول توجه، تمرکز و تنظيم فعاليت های حرکتی است، دچار نقص هستند. توارث و سابقه خانوادگی در ايجاد اين اختلال نقش مهمی دارند. صدماتی که در جريان بارداری يا زايمان به ساختمان مغز کودک وارد می شود، به عنوان علت ايجاد آن در نظر گرفته می شود.

بيماری اختلال کم توجهی پرتحرکی چه علايمی دارد؟
اين کودکان در تنظيم رفتارشان مشکل دارند و در بيشتر موارد نمی توانند رفتاری مناسب با شرايط محيط نشان دهند. همچنين از نظر هيجانی ثبات ندارند. ناگهان می خندند يا گريه می کنند. سريع از کوره در می روند و نمی توان رفتارهايشان را پيش بينی کرد. قبل از فکر کردن عمل می کنند، قبل از پايان پرسش پاسخ می دهند و گاه ناخواسته به ديگران صدمه می زنند. نمی توانند آرام بنشينند و بی قرارند. به نظر می رسد مغز آنها اطلاعات محيطی را بيش از حد لازم می گيرد. يعنی در انتخاب توجه به اطلاعات ضروری و بی توجهی و حذف اطلاعات غيرضروری ضعف دارد. در انجام تکاليف مدرسه و رعايت قوانين با مشکل روبه رو هستند.

آيا اين کودکان در انجام فعاليت های اجتماعی و پيشرفت درسی هم با مشکل روبه رو هستند؟
رفتار کودکان مبتلا به پرتحرکی کم توجهی، روی عملکرد آنان در خانواده، اجتماع و مدرسه تاثير سوئ می گذارد و باعث واکنش منفی اطرافيان، خانواده، کادر مدرسه و همکلاسی ها می شود. اين رفتارها مشکلات جدی در مدرسه و اجتماع ايجاد می کند و باعث کاهش اعتماد به نفس و احساس بی کفايتی در اين کودکان می شود. ممکن است آنها از مدرسه و اجتماع متنفر شوند. اين کودکان تشويق نمی شوند و در نتيجه، زمينه برای پرورش اعتماد به نفس در آنها کمتر مهيا می شود. کودکان مبتلا به اختلال پرتحرکی کم توجهی، گاه به طور ثانويه به اختلالات ارتباطی، مشکلات تحصيلی، اضطراب، افسردگی و بزهکاری مبتلا می شوند.

آيا اختلال پرتحرکی کم توجهی بعد از دوران کودکی بهبود می يابد؟
سير اين بيماری در کودکان متنوع است. بهبود در صورت وقوع معمولا بين ۱۲ تا ۲۰ سالگی رخ می دهد. بهبود قبل از ۱۲ سالگی نادر است. در برخی موارد علايم در بلوغ بهبود يافته و گاه تا بزرگسالی هم ادامه می يابد. با افزايش سن، پرتحرکی کمتر می شود ولی اختلال تمرکز و رفتارهای ناگهانی ممکن است باقی بماند. در ۱۵ تا ۲۰ درصد موارد علايم همراه با افزايش سن ادامه می يابد.

چه درمان هايی برای کودکان مبتلا به اختلال پرتحرکی کم توجهی وجود دارد؟
درمان های موجود را به ۴ گروه تقسيم می کنند: ۱ آموزش والدين ۲ آموزش آموزگاران ۳ استفاده از کلاسهای مخصوص ۴ درمان دارويی و درمان های روان شناختی

والدينی که کودک مبتلا به اختلال کم توجهی پرتحرکی دارند، بايد چه رفتارهايی در پيش بگيرند؟
والدين بايد اين بيماری را به عنوان يک نقص خفيف در مراحل اوليه رشد مغز دانسته و به کودک خود به ديد کودکی تنبل، نافرمان، شرور و فضول که اگر بخواهد می تواند رفتاری طبيعی داشته باشد، نگاه کنند ؛ بلکه او را کودکی بدانند که تلاش می کند با ناتوانی خود که خارج از کنترلش است، کنار بيايد. والدين بايد راههای ديگری برای تشويق، اعتماد به نفس و ايجاد احساس موفقيت در کودکشان بيابند. فعاليت های ورزشی، هنری، فنی و اجتماعی می تواند فرصتهايی برای نمايان کردن توانايی های اين کودکان ايجاد کند. اين فعاليت ها بالطبع تشويق بيشتری به دنبال داشته و می تواند آثار منفی حاصل از تجربه های بد قبلی از جمله شکستها، طردشدگی و تنبيه ها را بکاهد و جايگزين شود ؛ البته والدين نبايد تصور کنند که کودکانشان به دليل اين ناراحتی مسوول اعمال نامطلوب و خلاف خود نيستند، بلکه کودک بايد اين گونه رفتارها را جبران کند.

آموزش به کودکان کم توجه بايد چگونه باشد؟
موارد درسی بايد در فواصل کمتر و دفعات بيشتر به آنها آموزش داده شود و سيستم تشويق و تنبيه قوی تری را با آن همراه کنيم. آموزش به اين کودکان به زمان، پشتکار، کوشش، مداومت، همکاری و هماهنگی زيادی نياز دارد.

بازگشت به صفحه قبل