ارنستو بهروز: زایش دانایی, تفسیر یک اثر هنری بی نظیر به یاد هنرمند فقید مینو خواجه الدین

نقد اضافی در حاشیه، اینکه به نظر من کریسمس و تولد مسیح یک کپی و اقتباص جعلی از شب یلداست. با این ویژگی که از نظر من تعبیرغلبهٔ روشنایی بر تاریکی نیز در آن یک نظر تحمیلی مردانه است که بر جنگ و تضاد تاکید دارد. در صورتی که تاریکی و روشنایی ارزشی مترادف و لازم و ملزوم دیگری دارند. غلبه ای در آن نیست که اگر بود چرا زمانی که شب به حداقل میرسد اسمی از غلبه نیست. ….

————————————————————-

ارنستو بهروز: زایش دانایی, تفسیر یک اثر هنری بی نظیر به یاد هنرمند فقید مینو خواجه الدین


2251

این کارت تبریک را موزه ی زنان بن به مناسبت کریسمس بیرون داده است. روی کارت نوشته شده است:
اگردرآنزمان در ارشلیم سه زن دانا وجود داشت،همه چیز منوال دیگری پیدا میکرد.

این زنها اولآ درس را می پرسیدند. به موقع به مقصد میرسیدند.
یوسف را میفرستادند عرق فروشی سر کوچه.
کمک میکردند زائو بچه را به دنیا بیاورد. طویله را تمیز میکردند.
سوپ درست میکردند. پمپرز میآوردند و صلح روی زمین برقرار میشد.

پیام نوشتاری این است:
•     دانایی اساس کار است.
•     دانستن راه شرط رسیدن به مقصد است.
•     دخالت حسی انتزاعی ناآگاهانه را به چیز دیگری مشغول کرد.
•     غذا و بهداشت و آسایش و پیشگیری زمینه های زایش یعنی روند زندگی، راحتی، آرامش و صلح در زمین است.

یک اثر هنری بی نظیر با ترکیبی ساده ازخط و تصویر پر از سیمبل ها، اشارات و کنایه های هجوگونه.

سبک هنری اثر دو بعدی و کودکانه است با ترکیبی آگاهانه از مینیاتور و گوتیک با این تفاوت که اِلمان های داستانی در آن محدود و سیمبلیک شده اند. حرکت از پایین به بالا به حرکت افقی از راست به چپ تغییرکرده است. تقسیم بندی صفحه نیز وارونه و رنگهای متفاوتی بخود گرفته اند.

ترکیب بندیِ رنگ در تصویر، به دو قسمت تقسیم شده که رنگهای طیف تیرهٔ سیاه، بنفش تا قهوه ای در قسمت بالای تصویر و طیف زرد و قهوایِ که به سطحی تقریباً یک ششم طیف تیره است در پایین صفحه قرار دارد.

کنتراست تیره- روشن تصویر که قسمت تیره با بیشترین المانها در بالای صفحه قرار دارد، اشاره به تفسیر یاز رابطهٔ روشنایی و تیره گی در مقایسه با قدرت و دانایی دارد که در اینجا جایگاهی وارونه به آنها داده شده است.
یعنی اگر رنگ زرد سیمبل روشنایی، خورشید و زندگی ست و تفسیری عینی از جایگاه آن وجود دارد باید در قسمت بالای صفحه با بیشترین سطح قرار گیرد که نشانه آسمان و خورشید است. ولی در تصویر فوق در پایینترین سطح قرار دارد.
ازطرفی فضای آسمان نیز در نقاشی گوتیگ در دوران اوج و عظمت و حاکمیت کلیسا و همچنین مینیاتور کمترین سطح را در بالای صفحهٔ نقاشی شامل میشود و حرکت نیز از پایین به بالاست.

ولی در نقاشی اینکارت فضاها تغییری متناسب با تفکرهنرمند کرده است که نقدی بر مقوله های، زن، مرد، ادیان، پادشاهی، جنگ و صلح دارد. یعنی در ترکیبندی این اثر فضای آسمان با وسعت زیاد تیره شده که فقط به اندازه ستاره داوودِ دِفُرمه شده روشنی دارد ولی فضای زمین که با خط کنتور افق از فضای تاریک آسمان جدا شده روشناست. این تقسیم بندی آگاهانه، انطباق دارد با مفهوم نوشته که نشانهٔ آگاهیست و از چپ براست نوشته میشود. در این تایپ و گرافی ساده که از حروفی شبیه لاتین قدیمی در خطوطی با شروع و پایانی بی نظم و کمی متمایل به پایین نوشته شده است، دو مفهومِ (سه زن دانا) و (صلح روی زمین) با حروف بزرگتر برجسته نشان داده شده است.

این دو مفهوم سه کلمه ای در ارتباط با رنگ زرد پایین صفحه قرار دارند.
یعنی رنگ زرد به منزله روشنایی و آگاهی که توسط خورشید بر زمین میتابد با تاریک شدن آسمان توسط کج اندیشان موجب حبس شدن خورشید در زمین شده است.
نگاه دیگر اینکه در حاکمیتی که آگاهی توسط مردان کج اندیش در زمین حبس شده است میتوانست به ساده ترین راه همانند جرقهٔ ستاره داوود توسط سه زن دانا به جهان بازگردانده شود.

علاوه برداشتن مفاهیم مختلف در نوشتهٔ کارت، تا یپوگرافی اثر در ارتباط مفهومی با ترکیبندی تصویری آن قرار دارد. سه زن دانا که در بالای صفحه و برجسته دیده میشود، در ارتباط با مفاهیم آسمان، بالا، دانایی، رنگ زرد قرار دارد.
یعنی درست است که آگاهی در راس هر چیز است ولی این آگاهی به شکلی ناقص در حد ستارهٔ داوود که حتی اطراف خودش را هم نمیتواند روشن کند بدست تاریک اندیشانی افتاده است که نه تنها جهت را نمیدانند بلکه در خطی مستقیم و جزمی با هدفی مخدوش به خیال خود در حرکتند.

عددسه از اعداد مقدس است که نشانهٔ قدرت و حاکمیت و به شکل مثلث نشان داده میشود. بطوری که دوری و نزدیکی دو ضلع، جایگاه قدرت یعنی نوک مثلث را تعیین میکند. پایه های اصلی قدرت دست راست و چپ قدرت اند بنابراین منسوبین او هستند که مورد اعتماد و بی اعتمادی قدرت نیز به حساب میآیند. اگر این منسوبین مثل حاکمیتهای ایدئولوژیک موروثی باشد و یا انتخابی دموکراتیک تفاوتی نخواهد کرد.

در تصویر سه مرد تقریباً شبیه به هم با ردایی سیاه در سه فرم و اندازه و کله هایی متفاوت سوار بر شتر با خط حرکتی از راست به چپ در یک خط افقی به ظاهر در حرکتند.
خط کنتوری که فضای دو بعدی صفحه را تقسیم کرده است خط افقیست که فضای آسمان و زمین را جداکرده است. با این خط، تصویر مردان شترسوار نیز از هم جدا میشوند. گویی شتران از ساق پا در زمین فرو رفته و ایستاده اند در حالیکه مردان شترسوار با پاهایی بدون رکاب، آویزان و معلق در آسمان گمان میکنند در حرکتند.

عدد سه اشاره ای به هزارهٔ سوم حاکمیت مردان کج اندیش دارد. در راس آن ادیان.
در فرم مردان و لباسهای آنها دو تغییر ایجاد شده است. یکی کوتاه و گشاد شدن لباس و دیگر برآمده شدن ناحیهٔ سینه.
در پیوند با تغییر سر و موی مردان که در اولی پوشیده و بزرگ، در دومی لخت و کوتاه و در سومی لخت و بلند، میتوان نقد فمینیستی اشاره به زنان مردپنداریی که شریک حاکمیت دینی مردان شده اند را دید.
انگشتان دست مردان فرم تاج شاهی را دارد، که در مرد اول حاکمیت مشترک کلیسا و پادشاهی را در هزاره اول نشان میدهد. با این ویژگی که پادشاه ضامن اجرایی حاکمیت مطلق قرون وسطایی کلیساست.
دست مردان دوم و سوم در افول و حاکمیت مطلق کلیسا نیز مخدوش شده است.
جلو مردان فرم ستاره داوود که هم رنگ زرد پایین صفحه است با دِفُرمه شدنی کیازپرهای آن و خط کنتور سیاه محدود شده شکل پیکانی جهت دار را به خود گرفته است که خلاف جهت مردان شترسوار را نشان میدهد.

نقد اضافی در حاشیه، اینکه به نظر من کریسمس و تولد مسیح یک کپی و اقتباص جعلی از شب یلداست. با این ویژگی که از نظر من تعبیرغلبهٔ روشنایی بر تاریکی نیز در آن یک نظر تحمیلی مردانه است که بر جنگ و تضاد تاکید دارد. در صورتی که تاریکی و روشنایی ارزشی مترادف و لازم و ملزوم دیگری دارند. غلبه ای در آن نیست که اگر بود چرا زمانی که شب به حداقل میرسد اسمی از غلبه نیست.

بنابراین روند زندگی که زایش اساس چرخهٔ آن است نمیتواند بدون این بالانس باشد.
یلدا تولدی دیگر از دامن شبی آرام و طولانی است.
زایش دانایی خجسته

ارنستو بهروز
دسامبر ۲۰۲۰
————

منبع: گزارشگران
http://gozareshgar.com

——————————————————

متاسفانه بخش دیدگاه‌های این مطلب بسته است.