خطر اخراج بی‌شناسنامه‌های بلوچ ایرانی ….

——————————————

در بحبوحه شیوع کرونا، در اردوگاه‌های مرزی چه می‌گذرد؟!

دیده بان ایران – لیلا رزاقی:
اسامی پشت هم قطار می‌شوند. شاه پری، سهراب، زهرا، عادل، گلی، ستایش، رضا، شاهین، باران، مرتضی، گلپر، مجتبی، فاطمه، علی، نورالله، سلیمان، امیر، فرهاد، فاطمه، پری،رضا و آرزو ۲۲ زن ، مرد و کودک بی‌شناسنامه که هر لحظه در خطر ردمرز و اخراج از ایران قرار دارند. ۲۲ ایرانی بلوچ ساکن سمنان که حدود بیست روز پیش با یورش ماموران به خانه‌هایشان، ابتدا به «اردوگاه سمنان» ، سپس به «اردوگاه سپیدسنگ فریمان» و پس از آن به «اردوگاه زاهدان» منتقل شدند تا به دلیل «عدم احراز هویت ایرانی» رد مرز شوند. قصه، همان قصه است. تکرار آواره‌گی بی‌شناسنامه‌های ایرانی بلوچستان و روزهای تلخ انتظار در اردوگاه‌های مرزی.

گرچه این اولین بار نیست که بلوچ‌های ایرانی به دلیل نداشتن شناسنامه از نقاط مختلف کشور جمع‌آوری شده و به اردوگاههای مرزی جهت رد مرز و انتقال به کشورهایی چون پاکستان و افغانستان ارجاع داده می‌شوند اما این بار شیوع کرونا و طولانی شدن فرآیند نگهداری این افراد در اردوگاه‌های مرزی، نگرانی‌ها در خصوص سرنوشت آنها را تشدید کرده است.

«زهره صیادی» فعال اجتماعی که سالهاست از نزدیک با شرایط زندگی کودکان، زنان و مردان بی‌شناسنامه بلوچ آشناست در خصوص وضعیت ۲۲ نفری که هم اکنون در اردوگاه زاهدان نگهداری می‌شوند می‌گوید: هر لحظه خطر ردمرز شدن این افراد وجود دارد و با وجود پیگیری‌هایی که در روزهای گذشته انجام شده، هنوز هیچ پاسخ روشنی از سوی مسولان اردوگاه در خصوص وضعیت این افراد ارائه نشده و معلوم نیست چه در انتظار آنهاست.

خطر شیوع کرونا در اردوگاه‌های مرزی
به گفته این فعال مدنی؛ معمولا در طول یک هفته تا ده روز، وضعیت افرادی که به خاطر نداشتن شناسنامه به اردوگاه‌ها منتقل می‌شدند مشخص می‌شد، اما این بار با وجود پافشاری بازداشت شده‌ها بر ایرانی بودنشان هیچکس در این اردوگاه مسولیت آزادی این افراد را نمی‌پذیرد و آنها بیش از ۲۰ روز است که با وجود شرایط کرونایی و نامساعد در اردوگاه به سر می‌برند. صیادی ادامه می‌دهد: در بین این ۲۲ نفر، دو زن باردار و یک کودک یک سال ونیمه حضور دارند که در شرایط سختی قرار دارند و باید هرچه سریعتر به وضعیت این افراد رسیدگی شود. «تا جایی که من در جریان قرار گرفتم حال این کودک یک سال و نیمه اصلا خوب نیست و علائمی شبیه به علائم کرونا دارد و با وجود اینکه خانواده این کودک از مسئولان اردوگاه درخواست کمک پزشکی داشتند، اما هنوز پاسخی به درخواست آنها داده نشده است. این در حالی است که وضعیت بهداشتی در اردوگاه‌ها اصلا امن و مساعد نیست.»

هشدارهای این فعال مدنی در خصوص وضعیتی که اخیرا دامنگیر بی‌شناسنامه‌های اهل بلوچستان شده، سابقه‌ای طولانی دارد. در طول دوره‌های مختلف نمایندگان استان سیستان و بلوچستان در مجلس، آمار متفاوتی از بی‌شناسنامه‌های این استان ارائه می‌دهند که از ۴۵۰۰ تا بیش از ۱۰۰ هزار نفر متغیر است.

هزارتوی احراز هویت و بن بست بی‌شناسنامه‌گی
بی‌شناسنامه‌هایی که از اهالی سیستان وبلوچستان هستند و در جستجوی کار و کسب درآمد در نقاط مختلف کشور ساکن شده‌اند، عمدتا به دو گروه تقسیم می‌شوند. افرادی که به دلایلی چون سکونت در نقاط دورافتاده و بی‌اطلاعی از ثبت هویت شخصی خود نسل در نسل بی‌شناسنامه‌ باقی مانده‌اند و امروز بازماندگان آنان با مشکلات مختلفی دست و پنجه نرم می‌کنند. آنها برای اثبات هویت ایرانی خود باید مراحل زیادی را بگذرانند که از جمله آن می‌توان به استعلام از نهادهای امنیتی تا گرفتن آزمایش DNA و گذراندن مراحل اداری مختلف در شورای تامین استان، اداره ثبت‌احوال و نیروی انتظامی اشاره کرد. گروه دوم بی‌شناسنامه‌ها، فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی و مردان افغانستانی هستند که بخش قابل توجهی از این گروه را تشکیل می‌دهند. تا پیش از سال ١٣۶٧ فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی و اتباع خارجی، مطابق تبصره ماده ١۶ قانون ثبت‌احوال، موفق به گرفتن شناسنامه می‌شدند. اما پس از سال ١٣۶٧ شورای امنیت ملی، مانع اجرای این قانون شد. با این حال پس از کش‌ و قوس‌های فراوان سرانجام یک سال پیش بود که حسن روحانی، رئیس دولت دوازدهم، اصلاح قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی را برای اجرا به وزارتخانه های مربوطه ابلاغ کرد. براساس ماده واحده این قانون؛ فرزندان حاصل از ازدواج شرعی زنان ایرانی با مردان غیر ایرانی که قبل یا بعد از تصویب این قانون متولد شده یا می شوند قبل از رسیدن به سن ۱۸ سال تمام شمسی به درخواست مادر ایرانی با قید نداشتن مشکل امنیتی (به تشخیص وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی) به تابعیت ایران در می‌آیند. با این حال شهریور امسال بود که سخنگوی ثبت احوال کشور خبر داد، به دلیل طولانی بودن پروسه استعلام و احراز هویت در استانداری، وزارت اطلاعات و اطلاعات سپاه، هنوز شناسنامه‌ای برای فرزندان حاصل از ازدواج مادران ایرانی با اتباع خارجی صادر نشده است.

زهره صیادی می‌گوید؛ افرادی که این روزها در اردوگاه زاهدان به سرمی‌برند، بارها برای احراز هویت و انجام آزمایشات DNA به مراکز مربوطه مراجعه کرده‌اند اما به دلیل طولانی بودن این پروسه در هریک از مراکز مذکور، تاکنون موفق به دریافت شناسنامه نشده‌اند.

————————————————-