میشل شوسودوسکی: قاچاق استعماری مواد مخدر و امپراتوری بریتانیا

به ندرت به رسمیت شناخته شده که قاچاق مواد مخدر ابتدا از سوی امپراتوری بریتانیا «قانونی» شده است. در این روند تداومی وجود دارد ولی برچسب کلونیال حذف گردیده است. امروز تجارت («غیر قانونی») مواد مخدر عملیاتی ست به حجم چندین میلیارد دلار. دو مرکز اصلی تولید مواد مخدر افغانستان و آمریکای جنوبی ست ….

—————————————————-

قاچاق استعماری مواد مخدر و امپراتوری بریتانیا

این بررسی در ابعاد جهانی و در راستای ارتقاء حساسیت عمومی به مسئلۀ عمده ای که مواد مخدر غیر قانونی برای جامعۀ ملل متحد بوجود می آورد مطرح شده است.

پروفسور میشل شوسودوسکی

مرکز پژوهشهای جهانی سازی، ۲۵ ژوئن ۲۰۲۰
4540

مجلس عمومی سازمان ملل متحد با منشور ۱۱۲/۴۲ در ۷ دسامبر ۱۹۸۷ تصمیم گرفت که روز ۲۶ ژوئن را روز بزرگداشت مبارزه بین المللی علیه سوء استفاده و قاچاق غیر قانونی مواد مخدر اعلام کند و خدشه ناپذیری خواست عمومی را برای تقویت مبارزه و همکاری برای دستیابی به هدف جامعۀ بین المللی را در راستای رهائی از اعتیاد را بیان کند.

ارتقاء حساسیت؟

به ندرت به رسمیت شناخته شده که قاچاق مواد مخدر ابتدا از سوی امپراتوری بریتانیا «قانونی» شده است. در این روند تداومی وجود دارد ولی برچسب کلونیال حذف گردیده است. امروز تجارت («غیر قانونی») مواد مخدر عملیاتی ست به حجم چندین میلیارد دلار. دو مرکز اصلی تولید مواد مخدر افغانستان و آمریکای جنوبی ست:

۱) افغانستان تقریباً %۹۰ عرضۀ جهانی تریاک را تولید می کند ( با فرآوری هروئین و تولیدات مشتق). برنامۀ ریشه کن کردن مواد مخدر در سال ۲۰۰۱-۲۰۰۰ با موفقیت و به پشتیبانی سازمان ملل متحد پیش از اشغال این کشور توسط ایالات متحده و ناتو در اکتبر ۲۰۰۱  راه اندازی شد. از دوران تهاجم و اشغال نظامی، به گزارش دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد، تولید تریاک به ۵۰ برابر و به حجم ۹۰۰۰ تن (۹ میلیون کیلو) در سال ۲۰۱۷ رسیده است.

۲) منطقۀ آندی در آمریکای جنوبی (کلومبیا، پرو، بولیوی) کوکائین تولید می کنند. کلومبیا یک دولت قاچاقچی مواد مخدر است که از سوی ایالات متحده پشتیبانی می شود.

اقتصاد مواد مخدر جزء جدائی ناپذیر ساخت امپراتوری ست. قاچاق مواد مخدر از سوی دستگاه نظامی و اطلاعات ایالات متحدۀ آمریکا حفاظت می شود. (این موضوع چندین مقاله در مرکز پژوهش جهانی سازی خواهد بود که در روزهای آینده منتشر خواهد شد، در همراهیِ دیدبان جهانی برای حساسیت و  آگاهی جهانی با پدرخواندگی سازمان ملل متحد در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۰ ).

نقش امپراتوری بریتانیا
از دیدگاه تاریخی، قاچاق مواد مخدر جزئی از کلیت استعماری بریتانیا و «قانونی» بود. کمپانی بریتانیائی هند شرقی (British East India Company) در بنگال تریاک تولید و به بندر کانتون در جنوب چین صادر می کرد.

صادرات تریاک هند بریتانیائی به چین، که توسط دولت تأمین مالی می شد، بی گمان بزرگترین و دائمی ترین قاچاق مواد مخدر در تاریخ بوده است. در میانۀ قرن نوزدهم وقتی که در اوج به سر می برد تقریباً %۱۵ درآمد کل استعمارکدۀ هندی و %۳۱ صادرات هندی را تشکیل می داد. برای تأمین این تجارت، کمپانی هند شرقی و بعداً دولت بریتانیا، نظام کشاورزی خیلی تنظیم شده ای را گسترش دادند که در آن سالانه بیش از یک میلیون کشاورز با قرارداد رسمی برای کشت خشخاش به خدمت گرفته می شدند.
ساخت و ساز بنگاه ها اجازه می داد تا تضمین داشته باشند که کشاورزان از منافع پر اهمیت تجارت تریاک برخوردار نشوند. به یمن قدرت انحصار خرید، بنگاه های تریاک توانستند « بهای تریاک خالص را در حد اقتصادی حفظ می کنند.»

4541

اگر اختصاص بخشی از زمین های کشاورزی به کشت خشخاش نسبتاً کم بود، تولید تریاک در رژیم استعماری موجب تضعیف مردم هند و بی ثباتی در نظام کشاورزی و سپس تحریک چندین موج قحطی شد. بر اساس مستند خیلی تُند بی بی سی: «کشت خشخاش بین یک چهارم تا نصف کشت یک دهقان را تشکیل می داد. در پایان قرن نوزدهم کشت خشخاش روی زندگی ۱۰ میلیون نفر در جائی که امروز ایالات شمالی هند اوتار پرادش و ایالت بیهار ( یا بهار) واقع شده تأثیر گذاشت.

امور تجاری توسط کمپانی هند شرقی مدیریت می شد، قدرت چند ملیتی ایجاد شده برای تجارت با منشور سلطنتی انحصار امور آسیا را در اختیار داشت. این تجارت دولتی تا حدود زیادی به یمن دو جنگ تحقق یافته بود که چین را مجبور به گشایش بنادرش به روی تریاک هند بریتانیائی کرد…
اهداف تولید اکیدی که از سوی آژانس تریاک تعیین شده بود به این معنا بود که کشاورزان، آنانی که در کشت خشخاش نوعی بودند نمی توانستند برای تولید تریاک تصمیم بگیرند و مجبور بودند بخشی از زمین و کار خودشان را به استراتژی صادرات دولت استعماری اختصاص دهند.»

4542
کارخانۀ تریاک و انبار چیدمان کمپانی بریتانیائی هند شرقی، پاتنا، سال ۱۸۵۰

چین و جنگ های تریاک
وقتی امپراتور کینگ دائو گوآنگ فرمان تخریب ذخیرۀ تریاک در بندر کانتون (گوآنگزو) در سال ۱۸۳۸ را صادر کرد، امپراتوری بریتانیا نیز به این بهانه که مانع « عبور و مرور آزاد » برای تجارت کالا شده به چین اعلام جنگ کرد.
اصطلاح « قاچاق » برای بریتانیای کبیر به کار برده می شود، زیرا چنین امری در سراسر دوران سلطنت ملکه ویکتوریا (۱۹۰۱-۱۸۳۷) پذیرفته و پشتیبانی شده است. از سال ۱۸۳۸، سالانه ۱۴۰۰ تن تریاک از هند به چین صادر می شد. از فردای نخستین جنگ تریاک، حجم صادرات ( که تا سال ۱۹۱۵ ادامه داشت) به شکل فوق العاده ای افزایش یافت.

«نخستین جنگ تریاک » (۱۸۴۲-۱۸۳۸) که حرکت تجاوزکارانه علیه چین بود به معاهدۀ نانکین در سال ۱۸۴۲ انجامید که نه فقط از صادرات تریاک بریتانیائی به چین حفاظت می کرد بلکه به همچنین برای بریتانیای کبیر و دیگر قدرتهای استعماری حقوق فرامرزی قائل شد، و بر اساس همین معاهده به تشکیل بنادر آزاد انجامید (« Treaty Ports »).

درآمدهای سرشار تجارت تریاک متعاقباً از سوی بریتانیای کبیر برای تأمین مالی فتوحات استعماری به کار بسته شد. امروز این روند را « پول شوئی مواد مخدر » نامیده اند. درآمدهای تریاک در عین حال برای تأمین مالی بانک هونگ کونگ شانگهای در فردای نخستین جنگ تریاک از سوی کمپانی بریتانیائی هند شرقی (BEIC) مورد استفاده قرار گرفت.

در سال ۱۸۵۵، سر جان بورینگ  در مقام وزیر امور خارجۀ بریتانیا معاهده ای را با پادشاه سیام (نام قدیمی تایلند) مونگکوت  به نام  « The Anglo-Siames treaty of Friendship and Commerce » (آوریل ۱۸۵۵) به امضا رساندکه واردات آزاد و بدون محدودیت تریاک به سرزمین سیام ( تایلند) را مجاز می دانست.
در حالی که تجارت تریاک بریتانیای کبیر با چین در سال ۱۹۱۵ ملغا شد، ولی انحصار بریتانیائی روی قاچاق مواد مخدر تا استقلال هند در سال ۱۹۴۷ ادامه یافت. شرکتهای وابسته به کمپانی بریتانیائی هند شرقی مانند جاردین ماتسون  در تجارت مواد مخدر نقش مهمی بازی کردند.

نژادپرستی، مواد مخدر و استعمار
تاریخ شناسان روی بهره کشی سه وجهی بردگان [اقیانوس] اطلس تمرکز کرده اند : قدرتهای استعماری بردگان آفریقا را همراه با کالاهائی که با نیروی کار برده در مزارع تولید شده بود به مناطق آمریکائی صادر می کردند و سپس به اروپا می فرستادند.
تجارت استعماریِ مواد مخدر در بریتانیای کبیر نیز دارای ساختار سه وجهی مشابهی بود. تریاک تولید شده در مزارع استعماری با نیروی کار دهقانان فقیر بنگال تولید و سپس به چین صادر می شد. بخش مهمی از درآمد حاصله از این صادرات (که با پول نقره پرداخت می شد) به علاوه بهره برداری از معادن استرالیا و آفریقای جنوبی برای تأمین مالی گسترش امپراتوری بریتانیای کبیر به خدمت گرفته می شد.
هیچ جبران خسارتی به قربانیان قاچاق مواد مخدر در امپراتوری بریتانیا پرداخت نشد. دهقانان بنگال بیش از پیش در فقر فرو می رفتند.
بهره کشی از بردگان اقیانوس اطلس، قاچاق مواد مخدر استعماری جنایتی بود علیه بشریت.
بهره کشی از بردگان و قاچاق مواد مخدر هر دو نژادپرستی را تغذیه می کنند. در سال ۱۸۷۷ سسیل رودز  « طرح مخفیانه ای » را مطرح کرد که عبارت است از ادغام امپراتوریهای بریتانیا و ایالات متحدۀ آمریکا در یک امپراتوری یگانۀ آنگلو ساکسون :

4543
سسیل رودز

«من اعتقاد دارم که ما زیباترین نژاد جهان هستیم… کافی ست به مناطقی فکر کنید که اکنون پست ترین موجودات از نوع بشر در آنجا زندگی می کنند… چرا جامعۀ مخفی تشکیل نمی دهیم… برای تشکیل یک امپراتوری یگانۀ آنگلو ساکسون…
آفریقا همواره برای ما آماده است، وظیفۀ ماست که آن را بگیریم .. وظیفۀ ماست که از هر فرصتی برای تصرف سرزمینهای بیشتر استفاده کنیم و همواره باید این فکر را مد نظر داشته باشیم که سرزمین بیشتر یعنی خیلی به سادگی نژاد آنگلوساکسونِ بیشتر، بیشتر از بهترین نژاد، انسانی ترین و شایسته ترین نژادی که جهان بخود دیده است. »

بین «جنگ مواد مخدر» قانونی به شیوۀ استعماری که توسط امپراتوری بریتانیا راه اندازی شده بود و ساختار کنونی قاچاق مواد مخدر تداومی وجود دارد : افغانستان در اشغال نظامی ایالات متحده و دولت مخدر فروش در آمریکای لاتین.

4544

امروز قاچاق مواد مخدر تجارتی ست به حجم چندین میلیارد دلار.

دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد  تخمین زده است که پول شوئی مواد مخدر و دیگر فعالیتهای تبهکارانه در حد ۲ تا ۵ درصد تولید ناخالص جهانی ست، یعنی بین ۸۰۰ تا ۳۰۰۰ میلیارد دلار.
پول شوئی مواد مخدر از طریق نظام بانکی در سطح جهانی انجام می گیرد.

4545

رسوائی کراک را به یاد بیاورید که در سال ۱۹۹۶ توسط روزنامه نگاری به نام گری وب  افشا شد. کراک به گروه های آفریقائی آمریکائی در لوس آنجلس فروخته شده بود.

از سال ۲۰۰۱، فروش عمدۀ هروئین و اپیوئید بیش از پیش برای مبارزه علیه نژاد پرستی، فقر و نابرابری اجتماعی « مسلح » می شود.
در حالی که امروز تجارت مواد مخدر منشأ ثروت و ثروت اندوزی ست، به علاوه مصرف هروئین، اپیوئید و اپیوئید سنتتیک به حالت انفجاری درآمده است. در سال ۲۰۰۱، تعداد ۱۷۷۹ آمریکائی در اثر مصرف بالای هروئین جان خود را از دست داده اند. در سال ۲۰۱۶، وابستگی به هروئین موجب مرگ ۱۵۴۴۶ نفر شده است.

اگر ایالات متحده و هم پیمانانش در ناتو افغانستان را در سال ۲۰۰۱ اشغال نمی کردند، این همه انسان نیز جانشان را از دست نمی دادند.
———————–

لینک متن اصلی :
https://www.mondialisation.ca/le-trafic-de-drogue-colonial-et-lempire-britannique/5646882

ترجمۀ حمید محوی
گاهنامۀ هنر و مبارزه
پاریس/ ۱ ژوئیه ۲۰۲۰

———————–

[۱] selon l’ONUDC, la production d’opium a été multipliée par 50

[2] (Jonathan Lehne, 2011)

[3] Selon un reportage incisif de la BBC

[4] Sir John Bowring

[5] Mongkut (Rama IV)

[6] Jardine Matheson

[7] Cecil Rhodes

[8] Le bureau des Nations unies sur les drogues et la criminalité

[۹] Gary Webb

—————————————————————-

متاسفانه بخش دیدگاه‌های این مطلب بسته است.