بیمار نرمال یا استاندارد، شخصی است که می تواند برای درمان بیماری مراجعه کند، یا خودش بیاید یا کسی را داشته باشد که او را بیاورد و پیگیر بیماری اش باشد؛ پول دارد که ویزیت بگیرد، و اگر دارویی برایش تجویز شد، بتواند از داروخانه تهیه کند؛ اگر توصیه ی تغذیه ای لازم داشت، بتواند اجرا کند، و توصیه های پزشک برایش لوکس به نظر نرسد ….

——————————————-

نظام سلامت و طرد بیماران غیراستاندارد

سیمین کاظمی

مرد جوانی به علت سرفه مراجعه کرده، می پرسم ماسک داری که بزنی، می گوید از ما که گذشته. ما از کرونا بدتریم. او معتاد بی خانمانی است که در یکی از مددسراهای شهرداری زندگی می کند،  آدرس درمانگاه را کسی بهش داده و آمده ببیند چه اش شده که سرفه اش قطع نمی شود، می خواهم برای تست کووید۱۹ معرفی اش کنم، اما شماره ملی اش را نمی داند، و تلفن موبایل هم ندارد،  می گوید با ششصد نفر دیگر در یک گرمخانه زندگی می کند و بسیاری شان سرفه دارند و شنیده است که سرفه به خاطر مواد است و معتادها کرونا نمی گیرند…

بیمار دوم، مرد افغانستانی میانسالی است که کارگر شهرداری است، او هم سرفه داشته و چند دکتر رفته و پاسخ مشخصی بهش نداده اند، حالا چون “تشویش” دارد که کرونا گرفته باشد،  آمده که بررسی شود و اگر کرونا نداشته باشد به کارش برگردد. نگران است که کارش را از دست بدهد، برایش گواهی استراحت می نویسم، تا وقتی جواب آزمایش مشخص شود. می گویم در خانه باشد و چیزهایی هم درباره فاصله گذاری بهش می گویم. می گوید خانه شان ۵۰ متر است و…

نفر سوم مرد جوانی است که با مادربزرگ ش که سرطان و دیابت و فشارخون دارد زندگی می کند. او را از مرکزی که پزشکان بدون مرز اداره می کنند  فرستاده اند، درصد اشباع اکسیژن خونش پایین تر از نرمال است و یک مشکل مغزی بدون تشخیص هم دارد، که از شش ماه پیش نتوانسته پیگیرش شود. با یک معرفی نامه به بیمارستان ارجاعش می دهم. نگران است که شربت تنتور تریاکش را در بیمارستان بهش می دهند یا نه… و می خواهد بداند چند روز بستری می شود چون مادربزرگش در خانه تنها می ماند…می رود ولی مطمین نیستم که به بیمارستان خواهد رفت یا نه…

تلفن زنگ می زند، زن مسنی پشت خط است که می گوید ۴۰۳۰ بهش زنگ زده اند و آدرس این درمانگاه را داده اند ولی او نمی تواند به تنهایی به درمانگاه بیاید و کسی را ندارد که او را بیاورد…

اینها نمونه هایی هستند که مرتکب انحراف از نقش بیمار نرمال شده اند، و با استانداردهای نظام مراقبت سلامت از نقش بیمار مطابقت ندارند. اما بیمار نرمال و استاندارد کیست؟

بیمار نرمال یا استاندارد، شخصی است که می تواند برای درمان بیماری مراجعه کند، یا خودش بیاید یا کسی را داشته باشد که او را بیاورد و پیگیر بیماری اش باشد؛ پول دارد که ویزیت بگیرد، و اگر دارویی برایش تجویز شد، بتواند از داروخانه تهیه کند؛ اگر توصیه ی تغذیه ای لازم داشت، بتواند اجرا کند، و توصیه های پزشک برایش لوکس به نظر نرسد؛  در خانه اش اتاقی باشد که وقتی بیماری مسری تنفسی دارد، به تنهایی در آن بخوابد؛ تلفنی داشته باشد که نتیجه آزمایش به او اطلاع داده شود؛ کد ملی داشته باشد که سامانه ثبت بیماری، او را بپذیرد؛ سواد داشته باشد که آدرسی را که نوشته ای بخواند و پیدا کند؛ حقوق اش را بشناسد و بداند اگر کارش انجام نشد چگونه احقاق حق کند.

آنچه گفته شد تصویر رایج از بیمار در نظام سلامت ایران است. اما بخشی از گروه های اجتماعی، همچون سالمندان، بی خانمان ها، فقرا و مهاجران که بخش قابل توجهی از جمعیت هستند و از علایم بیماری رنج می برند، با این تصویر رایج مطابقت ندارند و  به علت همین مطابقت نداشتن با نقش بیمار نرمال یا اساسا نمی توانند برای درمان مراجعه کنند، یا نمی توانند از خدمات درمانی پیش بینی شده استفاده کنند. یا اینکه توصیه های درمانی را نمی توانند اجرا کنند.

در نظام مراقبت سلامت که برنامه هایش بر اساس تصویر بیمار نرمال طراحی شده اند، ناگزیر گروههای فوق نادیده گرفته شده و ممکن است از برنامه های درمانی حذف و طرد شوند.

هر برنامه نظام سلامت اگر طالب موفقیت و بازگرداندن سلامت به جامعه است اولا لازم است نگاهی گسترده و با شمولیت کامل بر همه بخش های جامعه داشته باشد و ثانیاً به جای تکیه داشتن بر بیمار استاندارد، محدودیت ها، شرایط و نیازهای گروه های مختلف اجتماعی را تشخیص دهد و برای آنها راهکاری داشته باشد.

——————–

بیدارزنی
https://t.me/bidarzani

———————————————————–