دکتر احمد بخارایی، رئیس گروه مسائل اجتماعی انجمن جامعه‌شناسی ایران در گفت‌وگوی اختصاصی با خبرگزاری “آناتولی”، با ارزیابی شرایط فعلی این کشور اظهار داشت: “۴ بحران در ۴ خرده نظام کشور ما را آزار می دهد. ما وارد دوره ابر بحران شدیم که می شود اسمش را ناکارآمدی گذاشت”. ….
————————————————————-

خبرگزاری آناتولی:
وی با اشاره به اینکه نظام ایران با بحران مشروعیت و یا توزیع مواجه نیست، افزود: مساله این است که بحران ها دست به دست هم داده اند و عملا یک سیستم و نظامی درست کرده اند که مشروعیت دارد، اما کارکرد و خروجی اش پاسخگوی نیاز جامعه نیست. بخارایی، ایران را درگیر در شرایط خاص بحران سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی دانست و گفت: “در بحران اجتماعی با یک بی تفاوتی اجتماعی و باری به هر جهت زندگی کردن روبرو هستیم. همچنین ما در بحران سیاسی نتوانستیم بین گروه ها و احزاب گفت و گو ایجاد کنیم. در داخل حاکمیت هم اختلاف نظرهایی وجود دارد چه برسد به خارج از حاکمیت در داخل و خارج ایران”. وی شرایط سیاسی فعلی را حاکی از یک نوع تزلزل سیاسی خواند و افزود: هر چند من با بحران مشروعیت سیاسی در ایران موافق نیستم. چرا که ممکن است ۵۰ درصد مردم به علاوه یک نفر به کلیت نظام سیاسی رای مثبت دهند. این هم برمی گردد به فرهنگی که پشت این تصمیم است.

بخارایی تصریح کرد: “بحران فرهنگی یعنی اینکه ما در این ۴ دهه با تکامل فرهنگی روبرو نشدیم. ما نتوانستیم فکرمان را با دنیای مدرن همسو کنیم. به عنوان مثال کشورهای اسلامی مثل مالزی یا ترکیه که چهارچوب و تفکرات اسلامی را کم و بیش دارند اما می توانند با دنیای متمدن گفت و گو کنند. در ترکیه درآمد عظیمی از جذب توریست وجود دارد، اما صدای اذان مسجد هم بلند است. این یعنی دیالوگ شکل گرفته است. در کشور مالزی با اینکه قاریان قرآن مالایی نفرات برتر جهان هستند اما در کنار آن توانسته اند فرهنگ بیگانه را بپذیرند و جذب کنند. از کشورهای مختلف در آنجا سرمایه گذار وجود دارد. وقتی پذیرش اقتصادی صورت می گیرد، فرصت داده می شود به دیگران و خودی و غیرخودی تعیین نشود، به دنبال خودش فرهنگ هم می آید. خود به خود تعامل هم صورت می گیرد”.

این استاد جامعه شناسی دانشگاه در ایران همچنین درباره شرایط اقتصادی این کشور گفت: “اقتصاد ما تک محصولی و مبتنی بر فروش نفت است که به واسطه اینکه تن به بازی بین المللی نمی دهد، نفتش هم با تحریم روبرو می شود. مشخص است جامعه ای که ۵ میلیون کارمند دارد، هزینه ها ارتباط تنگاتنگ با درآمد نفت دارد، نفت هم که تحریم است. حلقه های پراکنده وقتی با هم مرتبط شود یک زنجیره بزرگ را تشکیل می دهد. ما الان دلمان خوش است که روزی یک میلیون بشکه نفت می فروشیم. اگر فشارها بیشتر شود مجبور می شویم یک میلیون را غیر رسمی بفروشیم در این حالت پول ها هم غیر رسمی باید به دست بیاید، سیستم بانکی هم معیوب است”.

بخارایی درباره روابط خارجی ایران نیز اظهار داشت: “در سیاست خارجی ما می خواهیم در این دنیا حضور داشته باشیم و هم بر اساس چارچوب فکری و ایدئولوژی خودمان رفتار کنیم. اگر می خواهیم با دنیا تعامل داشته باشیم حرف اول این است که حقوق بشر رعایت شود. عملا خیلی پسندیده نیست در قرن ۲۱ در یک کشور حقوق بشر رعایت نشود، یک نوع رژیم شبه توتالیتر و استبدادی وجود داشته باشد و هم جامعه جهانی آن را قبول کند”. وی افزود: هم می خواهیم حکومت ایدئولوژیک داشته باشیم و هم با جامعه جهانی ارتباط داشته باشیم. حکومت ها باید وقتی به جامعه جهانی می پیوندند اصولی را رعایت کنند که اولین آن حقوق بشر است. کسی در کشور دفع نشود. خودی و غیر خودی ایجاد نشود. آدم ها بتوانند از حیثیت و هویت برخوردار باشند. این تعارض جامعه ما را به یک سیر قهقرایی سوق می دهد.

بخارایی همچنین درباره اولویت های مردم ایران در شرایط فعلی گفت: مردم کشور هم مثل همه مردمان جهان در طول تاریخ اولویت شان معیشت و زندگی روزمره است. آدم ها می خواهند زنده بمانند. این شرط زنده ماندن در قرن ۲۱ یعنی بتوانند بگویند «هستیم». یعنی آزادی باشد. یک کارگر در صنف خودش، یک دانشجو و من استاد دانشگاه بتوانیم پرسشگری کنیم و سرکوب نشویم. نیازهای اولیه در دوران مدرن سطحش تغییر کرده است. وی تصریح کرد: با رفت و آمدی که مردم به کشورهای دیگر مثل کشورهای همسایه همچون ترکیه دارند سطح توقع هایشان تغییر می کند. الگوهای مصرف عوض شده و بحران آفرین می شود. در حال حاضر اولویت مردم اقتصادی است. اگر فقر باشد همه چیز زیر سوال می رود.