در جریان سفر اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهوری به سوریه چند سند و یادداشت تفاهم برای همکاری بین دو کشور به امضا رسیده است. این گزارش درحالی منتشر می‌شود که برخی مقامات ایرانی بر لزوم مشارکت ایران در برنامه‌ بازسازی اقتصادی سوریه تاکید داشته‌اند. ….

—————————————————

بی بی سی:
روز سه‌شنبه، ٩ بهمن (٢٩ ژانویه)، پایگاه اطلاع‌رسانی دولت جمهوری اسلامی ایران گزارش کرد که در جریان سفر اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهوری به سوریه چند سند و یادداشت تفاهم برای همکاری بین دو کشور به امضا رسیده است. این گزارش درحالی منتشر می‌شود که برخی مقامات ایرانی بر لزوم مشارکت ایران در برنامه‌ بازسازی اقتصادی سوریه تاکید داشته‌اند.

سفر دو روزه اسحاق جهانگیری و هیئت همراه او به دمشق روز دوشنبه، دیروز، آغاز شد و در این سفر، معاون اول رئیس جمهوری ایران با عماد خمیس، نخست وزیر، و شمار دیگری از مقامات این کشور دیدار کرده است.
آقای جهانگیری در نشست خبری مشترک با نخست وزیر سوریه گفت که “جمهوری اسلامی ایران افتخار دارد که در مبارزه با تروریسم پیشگام و پیشتاز بوده و ملت و دولت ایران پیروزی ملت و دولت سوریه در مبارزه با تروریسم را پیروزی خود می‌دانند.” مقامات دولتی سوریه و جمهوری اسلامی ایران همه گروه‌های مسلح مخالف بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه را “تروریست” می‌خوانند. معاون اول رئیس جمهوری ایران با تبریک “پیروزی‌های اخیر دولت و ملت سوریه” گفت که جهان باید “از پیروزی سوریه علیه تروریسم خشنود باشد و از پیشگامان این پیروزی ارزشمند قدرشناسی کند.”

وی همچنین از تصمیم دولت سوریه برای بازسازی اقتصاد جنگ‌زده این کشور “ابراز خرسندی” کرد و با اعلام اینکه “توافقات بسیار خوبی در جهت توسعه همکاری‌های دو کشور شکل گرفته” افزود که این توافق‌ها “تاییدی بر این است که جمهوری اسلامی همانطور که در دوره مبارزه با تروریسم در کنار سوریه بود، در دوره بازسازی نیز در کنار دولت و ملت این کشور خواهد بود.” وی اظهار داشت که پیش نیاز هر نوع همکاری اقتصادی، همکاری بانکی است و به همین دلیل، در طول این سفر، توافق‌هایی بین رئیسان بانک‌های مرکزی دو کشور هم به دست آمده است. آقای جهانگیری در مورد نوع همکاری بانکی دو طرف توضیحی نداده اما تحریم‌های مالی علیه جمهوری اسلامی محدودیت‌هایی را در مورد ارتباط بانکی ایران با سایر کشورها ایجاد کرده و گاه ایجاد سازوکارهای خاصی برای برقراری چنین ارتباط‌هایی را ضروری ساخته است. اسحاق جهانگیری خواستار اجرای موافقتنامه سال ٢٠١۵ بین ایران و سوریه برای اتصال ریلی خلیج فارس به دریای مدیترانه توسط ایران، عراق و سوریه شد و در مورد جنبه‌های دیگر همکاری دو کشور گفت که ایران دارای دانش و تجربه در زمینه احداث نیروگاه است و احداث و بازسازی نیروگاه‌ها در سوریه می‌تواند در دستور کار ایران قرار گیرد. او گفت از روز سه‌شنبه، عملیات اجرایی احداث نیروگاه در لاذقیه آغاز خواهد شد.

براساس این گزارش، نخست وزیر سوریه نیز گفت که “ملت سوریه توانست در سایه حمایت کشورهای دوست و برادر، در مقابل دشمنان پیروز شود” و افزود که “این توطئه وجه دیگری نیز دارد که جنگ ظالمانه اقتصادی است که برای مقابله با آن همکاری خود را با دوستان خود از جمله جمهوری اسلامی ایران ادامه خواهیم داد تا بتوانیم بر اقدامات ویرانگر دشمن غلبه کنیم.”
خبرگزاری دولتی سوریه – سانا – در خبری در همین مورد، نوشته است که مهمترین سند امضا شده در این سفر مربوط به توافقنامه راهبردی همکاری‌های اقتصادی و ایجاد کمیته مشترک عالی دو کشور بوده است.
خبرگزاری‌های داخلی همچنین خبر ملاقات آقای جهانگیری با بشار اسد را منتشر کرده و گفته‌اند که رئیس جمهوری سوریه ضمن قدردانی از کمک و حمایت جمهوری اسلامی ایران، فرا رسیدن چهلمین سالگرد انقلاب را تبریک گفته است.

خبر امضای توافقنامه همکاری بین دو کشور در حالی منتشر می‌شود که پیشرفت‌های نظامی نیروهای دولتی سوریه در چند سال اخیر سئوالاتی را درباره نقش آینده ایران در آن کشور مطرح کرده است. جمهوری اسلامی از ابتدا جنگ داخلی سوریه، از بشار اسد و نیروهای دولتی سوریه حمایت مالی و نظامی به عمل آورد و شماری از نظامیان اعزامی ایران و همچنین شبه‌نظامیان اعزامی حزب‌الله لبنان وابسته به حکومت ایران در این جنگ جان خود را از دست داده‌اند.
با ورود روسیه به جنگ سوریه در سال ٢٠١۵، نیروهای دولتی به پیشرفت‌های عمده نظامی دست یافته و در حال حاضر بربخش عمده ای از خاک این کشور مسلط شده‌اند. برخی ناظران گفته‌اند که با افزایش اقتدار دولت مرکزی سوریه و کاهش نیاز به حمایت نظامی ایران، نقش جمهوری اسلامی در آن کشور طبیعتا کاهش خواهد یافت و با توجه به آثار ادامه حضور نظامی ایران در سوریه بر روابط روسیه و اسرائیل و بر روابط سوریه با شماری از کشورهای عرب، ممکن است تمایل دولت سوریه برای ادامه همکاری نزدیک با ایران را تضعیف کند. مشکلات اقتصادی ایران به خصوص با توجه به بازگشت تحریم‌ها نیز ممکن است وابستگی آن کشور به حمایت ایران را کاهش دهد. علاوه براین، در حالیکه دولت سوریه برای بازسازی اقتصادی جنگ‌زده خود به دریافت کمک و سرمایه‌گذاری گسترده خارجی نیاز دارد، بی‌ثباتی ناشی از ادامه ارتباط نزدیک با ایران ممکن است به مانعی در راه جلب کمک و سرمایه خارجی به خصوص توسط کشورهای ثروتمند عرب و سرمایه‌گذاران غربی منجر شود.

برخی از مقامات جمهوری اسلامی تلویحا یا صراحتا دولت‌های سوریه و روسیه را متهم کرده‌اند که با کاهش نیاز به کمک ایران، در صدد نادیده گرفتن سهم جمهوری اسلامی در جنگ داخلی سوریه بوده‌اند و برخی دیگر نسبت به کنار گذاشتن ایران از برنامه بازسازی آن کشور ابراز نگرانی کرده‌اند. اخیرا یک نماینده مجلس ایران در انتقاد از رئیسان جمهوری روسیه و سوریه گفت: “دور نیست که این دو مهره سیاسی، ما را در راه منافع خود و به زودی برای (بنیامین) نتانیاهو (نخست وزیر اسرائیل) و (دونالد) ترامپ (رئیس جمهور آمریکا) قربانی کنند.”