نتیجه یک همه‌پرسی در ترکیه نشان می‌دهد شمار افرادی که خود را آتئیست معرفی کردند در ده سال گذشته سه برابر شده است. بسیاری معتقدند سیاست‌های رجب طیب اردوغان دلیل فاصله گرفتن مردم از اسلام است. ….

دویچه وله:
احمد بالیمز به دویچه‌وله می‌گوید: «در ترکیه اجبار مذهبی وجود دارد. این اجبار باعث شده شمار افرادی که از مذهب فاصله می‌گیرند، بیشتر شود.» او که ۳۶ سال دارد، خود را آتئیست معرفی می‌کند. احمد معتقد است برداشت دولتمردان ترکیه از اسلام مردم را دلزده کرده است و می‌گوید: «آنها سیاست‌های صدر اسلام را دنبال می‌کنند (یعنی دین و قدرت) و این همان چیزی است که ما در حال حاضر در ترکیه تجربه می‌کنیم.» احمد مهندس کامپیوتر است و می‌گوید:«من در خانواده تقریبأ مذهبی بزرگ شدم. نماز و روز‌ه‌داری برایم عادی است.» احمد ده سال پیش به این نتیجه رسیده که خدا را باور ندارد و آتئیست شده است. او تنها نیست. نتیجه یک همه‌پرسی که توسط موسسه معتبر “کوندا” در ترکیه صورت گرفته، نشان می‌دهد شمار افرادی که خود را خداناباور معرفی می‌کنند، در ده سال گذشته سه برابر شده است. این همه‌پرسی نشان می‌دهد درصد کسانی که خود را مسلمان می‌دانند از ۵۵ درصد به ۵۱ درصد کاهش پیدا کرده است. ترکیه رسمأ کشوری مسلمان است. نهادهای محافظه‌کار این کشور می‌گویند ۹۹ درصد مردم ترکیه مسلمان هستند.

وزارت امور مذهبی ترکیه سال ۲۰۱۴ اعلام کرد ۲/ ۹۹ درصد جمعیت ترکیه خود را مسلمان می‌دانند. حال با نتیجه همه‌پرسی موسسه نظرسنجی کوندا بحث بر سر دین بالا گرفته است.

دین‌داری نشانه اطاعت از حکومت
جمیل قیلیچ، کارشناس امور دینی به دویچه‌وله می‌‌گوید: «۹۹ درصد شهروندان ترکیه مسلمان هستند، اما اسلام در زندگی اجتماعی و فرهنگی آنها نقش دارد نه در زندگی شخصی آنها.»
او می‌گوید مسلمان معتقد کسی است که نمازش ترک نمی‌شود، به زیارت می‌رود یا اگر زن باشد روسری سر می‌کند. جمیل قیلیچ معتقد است اسلام فراتر از این آداب است. او می‌گوید: «اینکه یک نفر مذهبی است یا نه از پایبندی او به ارزش‌های اخلاقی و انسانی مشخص می‌شود.» جمیل قیلیچ با اشاره به نتیجه همه‌پرسی موسسه “کوندا” می‌گوید: «آنطور که در قرآن آمده، نماز قیام علیه بی‌عدالتی است. اما از قرن هفتم هجری که امویان قدرت را در دست گرفتند، نماز را نشانه اطاعت از سطان، حکومت و قدرت اعلام کردند. وضعیت اسلام در ترکیه حال شبیه حکومت امویان است.»

این کارشناس امور دینی معتقد است نماز گفت‌وگوی بنده با خداست اما در ترکیه اینطور نیست. او می‌گوید: «مراسم نماز به نشانه اطاعت از سیاست حاکم تبدیل شده است. این شرایط حتی اعتراض اغلب امامان مساجد را هم برانگیخته است. شمار امامانی که به صراحت از سیاست‌های دولت انتقاد می‌کنند رو به افزایش است.» قیلیچ با اشاره به حقوق جهانی و بشر، وجدان و عقل می‌گوید:«آنهایی که خود را آتئیست می‌خوانند، گاه رفتاری وجدانی‌تری و اخلاقی‌تر از مسلمانان دارند.»

بی‌اعتبار کردن دین توسط سیاست‌مداران
قیلیچ معتقد است که رجب طیب اردوغان که از۱۶ سال پیش قدرت را در دست گرفته، در پی اسلامی کردن جامعه ترکیه است اما تلاش‌های او نتیجه عکس داشته است.
او می‌گوید: «مردم مخالف برداشتی هستند که سیاستمداران از دین دارند. جوامع و نهادهای مذهبی هم مخالف‌ سیاست‌های وزارت‌خانه امور مذهبی هستند.» او معتقد است که سیاست‌مداران دین را بی‌اعتبار می‌کنند و این شرایط مردم را از دین دور می‌کند.

مراسم افطار در استانبول

سلین اوزکوهن، مدیر “بنیاد خداناباوران ترکیه” هم همینطور فکر می‌کند. او می‌گوید اردوغان با آرزوی خود برای پرورش “نسلی دیندار” مردم را زیر فشار گذاشته است. اوزکوهن می‌گوید: «ما همیشه گفته‌ایم که حکومت نباید توسط دین اداره شود، چون نتیجه آن می‌شود که مردم دینی را که به آن باور دارند زیر سوال می‌برند و دست آخر هم از آن فاصله می‌گیرند.»

اوزکوهن می‌گوید کودتای نافرجام تابستان ۲۰۱۶ میلادی در ترکیه یک نشانه آن است. او اضافه می‌کند: «دست‌کم اینطور که دولت ترکیه ماجرا را نشان می‌دهد، کودتا قیام طرفداران گولن علیه اردوغان بود. یعنی طرفدارن یک برداشت از دین علیه برداشت دیگری از آن کودتا کردند که نتیجه آن موج سرکوب در ترکیه است. مردم این‌ها را تشخیص می‌دهند و وقتی عاقلانه فکر می‌کنند، خداناباور می‌شوند.» سلین اوزکوهن معتقد است مردم ترکیه این‌روزها شهامت بیشتری پیدا کرده‌اند و راحت‌تر می‌گویند که به خدا اعتقاد ندارند. او همزمان اذعان می‌کند: «کسانی که خود را آتئیست معرفی می‌کنند ‌در جامعه تحت فشار قرار می‌گیرند. این فشار اغلب از مسجد محله شروع می‌شود. دلیل آن سیاست‌های حاکم بر کشور است. یک نمونه از این سیاست‌ها افزایش ساعات اجباری درس دینی در مدارس در سال ۲۰۱۹ میلادی است.»