در ادیان ابراهیمی، به‌ویژه در دین یهودیت و دین اسلام از قربانی کردن و ریختن خون انسان شروع تا کشتن و سر بریدن حیوانات، جویبارهای خون راه می‌اندازند. زیرا در قرآن و تورات مکررا آمده است که «یهوه» و «الله» از بوی و رنگ خون خوش‌شان می‌آید و از آن لذت می‌برند. ….

———————————————————

جشن و سرور و هلهله مسلمانان پولدار در روز عید قربان، روی دریایی از خون حیوانات!

بهرام رحمانی
bahram.rehmani@gmail.com

مراسم مذهبی عید قربان ۱۰ ذی الحجه است که با توجه به اختلاف نظرها در خصوص زمان نو شدن هلال ماه، در برخی از کشورها روز سه‌شنبه ۳۰ مرداد ماه ۱۳۹۷ – ۲۱ اوت ۲۰۱۸ و در برخی دیگر از جمله ایران روز چهارشنبه ۳۱ مرداد ماه ۱۳۹۷ – ۲۲ اوت ۲۰۱۸، برگزار شد. در این روز صدها هزار حیوان قتل‌عام می‌شوند.
در ادیان ابراهیمی، به‌ویژه در دین یهودیت و دین اسلام از قربانی کردن و ریختن خون انسان شروع تا کشتن و سر بریدن حیوانات، جویبارهای خون راه می‌اندازند. زیرا در قرآن و تورات مکررا آمده است که «یهوه» و «الله» از بوی و رنگ خون خوش‌شان می‌آید و از آن لذت می‌برند.
قربانی کردن در قرن بیست یکم ریشه‌اش به دوران بربریت بشر می‌گردد! واقعا با گذشت قرن‌های طولانی و تغییرات پایه‌ای و گسترده در همه عرصه‌های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، تکنولوژیکی و علمی، چرا باز چنین روزهایی در سطح جهانی و با تبلیغات وسیع رسانه‌های دولتی و غیردولتی تکرار می‌شود؟ روزهایی که بخشی از بشر، علیه حیوانات بی‌دفاع در ابعاد جهانی اعلام جنگ می‌کند و آن‌ها را در سطح میلونی قتل‌عام می‌کنند؟
البته ناگفته نماند سیستم سرمایه‌داری، این روزها را مانند نور چشم‌شان حفظ می‌کنند چرا که پول‌ساز است. تصور کنید درآمد سرمایه‌داری و صنایع گوشت در همین روزها چند میلیارد دلار بالا می‌رود بدون این که آن‌ها کم‌ترین محدودیت اخلاقی و عذاب وجدان از این همه خونریزی خود حس کنند. عمدتا همین‌ها هستند که جنگ و خونریزی بین انسان‌ها را نیز راه می‌اندازد تا با فروش سلاح‌هایشان و تقسم مجدد جهان و دست‌یابی به‌منابع مهم و مواد خام، سهم بیش‌تری ببرند. هم‌چنین اکثر کسانی که در این روز در مکه و نقاط دیگر جهان از روی خون قربانیان خود با شادی و سرور می‌پرند و حتی خون قربانی خود را به‌پیشانی کودکان نیز می‌مالند اغلب حاجی‌ها و پولدارهایی هستند که خودشان نیز در این کشتار حیوانات سهم مادی و معنوی دارند.
البته ناگفته نماند که در این میان، قشر روحانیت مفت‌خور نیز سهم بالایی دارد از جمله از منبع دریافت «زکات» و «نذر» یا جمع‌آوری پوست قربانی توسط حوزه‌های علمیه و…
***

توجیهات زشت و شنیع مذهبی و سنتی درباره کشتار حیوانات:
قال‌الله تعالی: فصلّ لربک و انحر(الکوثر) = جهت کسب رضایت پروردگارت نماز بخوان و قربانی کن.
در روز قیامت‌ (حیوان قربانی) با شاخ و مو و سم‌های خود حاضر خواهد شد و قبل از آن‌که خون قربانی به‌زمین ریخته شود، مورد قبول واقع خواهد شد. پس با میل و رضایت قلبی این کار را انجام دهید.
پیامبر اکرم صلی‌الله علیه وسلم فرمودند: کسی که توانایی مالی داشته باشد و قربانی نکند نزدیک عیدگاه ما نیاید.

شرایط و جوب قرانی
کسی که دارای شرایط زیر باشد بر او قربانی واجب است:
۱- مسلمان باشد
۲- آزاد باشد (غلام نباشد)
۳- مقیم باشد (مسافر نباشد)
۴- مالدار باشد(فقیر نباشد) یعنی کسی که در ایام قربانی آن‌قدر مال داشته باشد که به‌مقدار نصاب باشد و زکات بر آن مال لازم گردد و از ضروریات و نیازهای اولیه و اصلی او بیشتر باشد. (البته بر خلاف زکات، گذشتن یک سال بر آن مال جهت وجوب قربانی شرط نیست.)
۵- کسی که منزل یا وسیله نقلیه یا لوازم منزل اضافی داشته باشد اگرچه بر این اموال زکات فرض نیست اما در صورت داشتن این اموال قربانی واجب می‌گردد.

وقت قربانی
۱- وقت قربانی از صبح روز دهم ذوالحجه شروع می‌شود و تا غروب روز دوازدهم ذوالحجه ادامه دارد.(البته برای کسانی‌که در شهرها و آبادی‌های بزرگ که در آن‌جا نماز عید برگزار می‌شود، قبل از ادای نماز عید، قربانی کردن جایز نیست.)
۲- بهتر و افضل برای قربانی روز اول است و پس از آن روز دوم و بالاخره روز سوم.
۳- برای کسی که قربانی می‌کند مستحب این است که خودش حیوان را ذبح کند اما اگر خودش نمی‌تواند بهتر است از کسی دیگر کمک بگیرد ولی خودش در زمان ذبح حضور داشته باشد.
۴- مستحب است که در روز قربانی کند اما اگر در شب قربانی کرد، با کراهیت جایز است.
۵- اگر در یک شهر در چند مکان نماز عید برگزار می‌شود، کشتن قربانی پس از ادای اولین نماز عید جایز است.

مصرف گوشت قربانی
افضل و بهتر این است که گوشت قربانی را سه قسمت کند. یک قسمت را به فقراء و نیازمندان بدهد و یک قسمت را خودش و عیالش بخورند و یک قسمت را به‌دوستان و خویشاوندان هدیه کند.
از گوشت قربانی به‌عنوان دستمزد به‌قصاب دادن جایز نیست.
قربانی‌کننده پوست قربانی را می‌تواند برای مصرف شخصی خود استفاده نماید مثلا مشکیزه‌ای یا چیزی دیگر درست نماید. اما فروختن آن جایز نیست. اگر کسی پوست قربانی را فروخت، باید قیمتش را صدقه نماید.
بهتر است که مسلمانان پوست قربانی خود را به‌حوزه‌های علمیه تحویل دهند.

چه حیوانی برای قربانی جایز است؟
۱- شتر؛ پنج سال تمام از عمرش گذشته و وارد سال ششم شده باشد.
۲- گاو و گاو میش: دو سال تمام از عمرش گذشته و وارد سال سوم شده باشد.
۳- بز و میش: یک سال تمام از عمرش گذشته و وارد سال دوم شده باشد. (البته بره‌ای که شش ماه از عمرش گذشته و طوری چاق بوده و رشد داشته باشد که به‌اندازه گوسفند یک ساله به‌نظر برسد، جایز است.)
۴- قربانی یک شتر و گاو و گاومیش حداکثر برای هفت نفر جایز است. اما با این شرط که سهم و نصیب هر کدام مساوی‌ (یک هفتم) باشد. و نیت همه از قربانی ادای واجب و ثواب باشد. اما اگر سهم یکی از آن‌ها از یک هفتم کم‌تر باشد، و یا یکی نیت و اراده خوردن گوشت داشته باشد، قربانی جایز نیست.

قربانی کردن حیواناتی که دارای عیوب زیر باشد جایز نیست:
۱- حیوانی که هر دو چشم یا یک چشمش کور باشد.
۲- حیوانی که لنگ باشد طوری که نمی‌تواند به کشتار گاه برود. (البته اگر با سه دست و پا می‌تواند راه برود و پای لنگ را می‌تواند روی زمین بگذارد، جایز است.)
۳- حیوانی که آن‌قدر لاغر بوده که استخوانش دارای مغز نباشد.
۴- حیوانی که تمام یا اکثر گوشش قطع شده باشد.
۵- حیوانی که از ابتدای خلقت گوش نداشته باشد. (البته حیوانی که گوش‌های کوتاه داشته باشد.‌
۶- حیوانی که تمام یا بیش‌ترین قسمت دمش قطع شده باشد.
۷- حیوانی که تمام یا بیش‌تر دندان‌هایش شکسته باشد. ۸- حیوانی که پستانش قطع شده باشد.(البته حیوانی که خصیه هایش قطع شده باشد، برای قربانی جایز است)

به‌گزارش روزنامه اینترنتی رای الیوم، اخیرا سعدالدین الهلالی استاد فقه تطبیقی دانشگاه الازهر در مصاحبه با شبکه «العاصمه» مصر گفت: ذبح حیواناتی هم‌چون مرغ، اردک و قو در عید قربان جایز است.
الهلالی در توضیح این نظر خود، گفته است: افراد فقیری که قادر به خرید گوسفند در روز عید قربان نیستند، می توانند چنین حیواناتی را ذبح کنند.
الهلالی که نظرات فقهی او همیشه جنجال آفرین بوده است، افزود: فقرا نیز باید مانند ثروتمندان قربانی کنند.
استاد فقه تطبیقی دانشگاه الازهر اعلام کرد: حتی می‌توان گوشت را به‌عنوان گوشت قربانی خرید، و در میان مردم توزیع کرد.
الهلالی، هم‌چنین در اظهاراتی برخی از مسئولان حکومت ژنرال عبدالفتاح سیسی رییس‌جمهور مصر را به پیامبران الهی تشبیه کرده است!

این در حالی است که هر ساله با عید قربان، حاجیان با به‌جا آوردن اعمال حج، گوسفندانی را قربانی می‌کنند به‌یاد آن روزی که «حضرت ابراهیم» قرار بود فرزندش «حضرت اسماعیل» را قربانی کند. البته باید درنظر داشت که قربانی کردن در عید قربان صرفا محدود به چهار حیوان چهارپا چون؛ گوسفند، گاو، گاومیش و شتر می‌شود و حیواناتی مانند خروس و مرغ صحیح نیست.

اساسا ریشه‌های آیین قربانی در اسطوره‌ها، ادیان و فرهنگ امروز بررسی شده است. توجه به‌مشترکات و مناسبات بین این سه حوزه، یعنی اسطوره، عرفان و فرهنگ از بدیهیات است، اما از آن‌جا که بین این حوزه‌ها مرزهای دقیقی از نظر زمانی و معنایی وجود ندارد.
آثار و نشانه‌های این آیین هم در دوره ادیان ابتدایی و پیش از اسلام و هم در دوره بعد از اسلام قابل شناسایی است. با این حال، دیدگاه مردم‌شناسان و جامعه‌شناسان غیرمسلمان درباره این آیین است؛ محققانی مانند ادوارد بارنت تایلور‌، هربرت اسپنسر و رابرتسون اسمیت‌ پژوهش‌های گسترده‌ای در این زمینه انجام داده‌اند. اثبات وجود آیین قربانی در اغلب ادیان و فرهنگ‌ها، بررسی سیر تحول عامل قربانی‌شده که در یک دوره پرندگان، در دوره‌ای حیوانات، و حتی روزگاری انسان‌ها بوده‌اند، شیوه‌های برگزاری این آیین، میزان اعتقاد دین‌داران در به‌جا‌ آوردن این آیین و تاثیر آن در «دفع نیروهای شرور»، اثبات آثار و نشانه‌های قربانی‌های دسته‌جمعی در کاوش‌‌های باستان‌شناسی و… از جمله یافته‌های این پژوهش‌ها است.

بخش دیگری از محققان که به‌دوره بعد از اسلام مربوط است، برای بررسی آیین قربانی در ابتدا به داستان ذبح اسماعیل اتکا دارند. در این راستا، تمرکز عالمان دینی، با توجه به‌ذکر اختلاف آرا در باب آن در قرآن، بر روی شیوه صحیح برپایی آن است. این تحقیقات نیز شامل بررسی قربانی‌هایی که دین معرفی کرده است، مانند قربانی کردن اسماعیل، قربانی کردن هابیل و قابیل، قربانی کردن عبدالله، قربانی مخصوص روز عید اضحی و…، تبیین این آیین به‌کمک تفسیرهای متعددی که درباره آیات مخصوص بدان انجام شده است.
اما در هیچ‌یک از این تحقیقات، پاسخ درستی به‌علت برگزاری این آیین و ضرورت آن داده نشده و متاسفانه به‌کشتار حیوانات اعتراض نشده است.

از دیدگاه اسطوره‌شناسی، اولین قربانی، گاو نخستین است. به‌دنبال کشتن گاو نخستین که مقدس شمرده می‌شد، ذبح چارپایان به‌خصوص قربانی کردن گاوها به‌منظور یادآوری آن اتفاق مرسوم شد و با گذشت زمان، به‌شکل یک آیین درآمد.
در دوران ستیز و جنگ میان اهورامزدا و اهریمن در گستره اساطیر مشترک مزدیسنی، زرتشتی، زروانی، میترایی و مانوی، هنگامی که اهورامزدا گاو نخستین و انسان نخستین، یعنی گَیهَ مَرِتن gaya-mar-tan = کیومرث را می‌آفریند، بر اثر بدخواهی و زیان‌کاری و حمله اهریمن و دیوان، هم گاو نخستین می‌میرد که از جزء‌جزء اندام‌ها و وابسته‌های پیکرش آفرینش اورمزدی شکل می‌یابد و حیات جمادی و جانوری و طبیعی می‌گردد و هم انسان نخستین پس از مرگ از نطفه و اندامش حیات انسانی به‌منصه ظهور می‌رسد. آشکار است که قربانی گاو تکرار نمادینی است برای تذکار آن خاطره و نوعی جادوی تقلیدی برای حاصل‌خیزی و باروری.‌(رضی ۱۳۸۱: ۳۸)

از این پس، این امر به‌شکل یک آیین متداول می‌گردد و دگرگونی‌ها و تغییرات آن نیز آغاز می‌شود. مردمان قبایل گذشته برای قربانی تقدس بسیاری قائل بودند. آنان با مناسک و ترتیبی ویژه، در روزهای مشخصی از سال، این آیین را به‌جا می‌آوردند. در دیرزمانی، قربانی در میان ملل، به‌قدری اهمیت و ارزش پیدا کرد که دیگر قربانی کردن گاو و گوسفند و پرندگان کافی به‌نظر نمی‌رسید و قربانی کردن انسان هم به‌این مجموعه افزوده شد: «قربانی برای خوشندی خدایان»!؟ هیچ چیز نمی‌توانست بهتر از خود انسان باشد که سرآمد همه هستی‌یافتگان محسوب می‌شود. از این‌‌رو، قربانی کردن انسان برای جذب نیروی خدایان و دفع نیروهای «شرور» و نیز ایمن ماندن از «مکر» اهریمنان، به‌شکل امری عادی و فراگیر متداول شد. جدا از این که غذاها و میوه‌ها و جواهراتی که به‌معابد خدایان آورده می‌شد و نیز حیواناتی که قربانی می‌شدند، در واقع انسان داوطلبانه حاضر ‌شد که با قربانی کردن خود و هم‌نوعانش، قبیله‌ای را که از خشم خدایان و مکر شیاطین به‌هراس افتاده بود، رهایی بخشد و در برابر نیزه‌ها و شمشیرهایی که او را هدف قرار داده بودند، با میل و رغبت سر فرود آورد. قربانیان برای جلب نظر خدایان، اغلب از میان مردان سرآمد قبیله و گاهی هم کودکان بی‌گناه برگزیده می‌شدند.

‌بدین ترتیب، اسطوره‌ها نشان داده‌اند که اقوام و قبایل سرزمین‌های مختلف سنت قربانی کردن داشتند و این آیین را به‌جا می‌آورند. به‌طوری‌که گاهی پادشاهی که سلطنت خود را در خطر نابودی می‌دید، برای دفع نیروهای «شرور»، فرزند پسر خود را که بنابر سنت‌ها می‌توانست جانشین او باشد، قربانی می‌کرد. عقیده پیشینیان درباره قربانی کردن این بود که خون نشانه حیات است؛ پس ریختن خون و جاری ساختن آن نشانه روان بودن و در جریان بودن زندگی به‌شمار می‌آمد؛ هم‌چنین این باور ساده‌لوحانه وجود داشت که خون قربانی می‌تواند موجب باروری زمین گردد.

در اسطوره‌ها و افسانه‌ها آمده است که، قربانی کردن هم برای خدایان صورت می‌گرفت و هم برای شیاطین. در مورد اول، هدف جلب رضایت بود و در مورد دوم، آرام کردن شیاطین و دور کردن غضب آنان. با این طرز تفکر، ترحم شیاطین زمانی کسب می‌شد که قربانیان مظلوم‌ترین و معصوم‌ترین افراد باشند؛ به همین دلیل، بهترین گزینه در بسیاری موارد، اطفال و کودکان بودند. گاهی تعداد این قربانیان در یک مراسم به هزار نفر هم می‌رسیده است که با آدابی خاص و حتی با شادی و سرور قربانی می‌شدند.
دورانی از تاریخ، به‌جای قربانی انسان و یا موجود زنده دیگری، انواع خوردنی‌ها و آشامیدنی‌‎ها به درگاه خدایان تقدیم می‌شد. تقدیم کردن انواع گوشت‌ها، میوه‌ها، شربت‌ها و… به‌اماکن مقدس برای این بود که خدایان از این مواد تغذیه کنند؛ چرا که بشر در ابتدا تصوری انسان‌گونه از خدا داشت. قربانی کردن انسان، حیوان و یا تقدیم خوردنی به جای آن‌ها، همواره در اسطوره‌ها در کنار یکدیگر وجود دارند. اما در واقع همه این چیزهایی که تقدیم خدایان می‌شد نهایت به‌کیسه گردانندگان این اماکن سرازیر می‌شد.
در واقع معتقدان به دین مسیح، بودا، اسلام و به‌خصوص یهودیان به این عبادت پایبند بودند. یهودیان به‌طورکلی، آیین‌های فراوانی در مذهب خود داشته و سخت پایبند آن‌ها بوده‌ و هستند. آیین قربانی نیز در میان این مردمان بسیار متداول بوده است. هدف یهودیان از این عمل، آمرزش گناهان بود که بعدها اعمالی مانند روزه گرفتن و صدقه دادن جایگزین آن شد.

آن‌چه که از مطالعات و تحقیقات برمی‌آید، این است که قربانی کردن در ابتدا، صرفا برای رضایت «الهی» صورت می‌گرفته، اما در کشاکش تاریخ و ظهور ملل مختلف و تغییر فرهنگ بومیان مناطق گسترده جغرافیایی، این آیین به اشکال متفاوتی به اجرا درآمده است.

قربانی اکنون یک سنت غیرانسانی است که از تمام ادیان به‌ویژه اسلام برای بشریت به‌جای مانده است. چرا باید این آیین هولناک، برای مسلمانان یکی از اعیاد اربعه محسوب شود و به قوت خود باقی بماند.
در باب تقسیم گوشت حیوان ذبح‌شده هم احکامی صادر گردیده است:
«از ابی‌جمیله مروی است، از امام‌ صادق علیه‌السلام درباره گوشت قربانی پرسیدم که چه حکمی دارد؟ فرمود: امام سجاد و امام باقر علیه‌السلام یک‌سوم آن را به همسایه‌ها تصدق می‌کردند و یک‌سوم آن را به مسکینان و یک‌سوم دیگرش را برای اهل بیت خود نگه می‌داشتند.»‌(مجلسی ۱۳۸۸، ج ۷: ۵۶۹)

آیین قربانی کردن به‌شکلی که امروز مورد توجه ما است، از زمان ابراهیم پیامبر آغاز شد. او که تا دوران کهولت فرزندی نداشت، پس از این‌که از جانب خداوند به پسری به نام اسماعیل بشارت داده شد و او را به‌مرحله‌ای از رشد و بلوغ ‌رساند، مورد آزمایش سنگین خدا قرار گرفت و مامور شد که فرزند را در راه حق قربانی کنند. شرح این واقعه در کتب تاریخی و مذهبی به‌تفصیل بیان شده است. در این‌باره آمده است:
چون ابراهیم به‌خواب دید که «پسر را بکش»، دل بر آن نهاد که او را بکشد و این نذر وفا کند و زن را گفت که «این پسر اکنون بزرگ شد. او را با من بفرست تا کاری ‌کند و جلد و مردانه برآید و به نیرو گردد» و پسر را گفت که «یا پسر! رسنی برگیر و بیا تا به این کوه برشویم و هیزم آوریم.» پس پسر رسنی برگرفت و با پدر برفت و ابراهیم کاردی برگرفته بود و با خود ببرده و جمله خلایق آسمان و فرشتگان نگاه همی‌ کردند و چون به‌کوه برشدند، همه فریشتگان گریستن گرفتند و گفتند که «یارب! چه بزرگ بنده‌ای است ابراهیم که نمرود او را به آتش اندر انداخت از بهر تو و باک نداشت و اکنون، فرزند را از بهر تو می‌کشد و باک نمی‌دارد»… پس ابراهیم هم‌چنان به آن کوه برمی‌شد و پسر از دنباله او همی‌ رفت تا مانده گشتند و چون بر سر کوه رسیدند، بنشستند و بیاسودند. پس ابراهیم پسر را گفت که «بیا جان پدر» و سر او بر کنار نهاد و کارد از آستین بیرون کرد و گریستن بر او اوفتاد و می‌گریست و جمله فرشتگان آسمان بر موافقت او می‌گریستند. پس پسر گفت که «یا پدر! چه بوده است تو را و این کارد چیست و این گریستن تو از بهر چیست» و ابراهیم گفت: «به‌خواب دیدم که تو را بباید کشتن.» گفت: «بکن آن‌چه تو را فرمودند»… پس ابراهیم پسر را به‌روی اندر خوابانید و دل از او برگرفت و او را به‌حق تسلیم کرد و کارد به زیر گلوی او اندر برد تا ببرد و چون به‌گلوی او رسید، فروگردید و تیزی بر بالا آمد و پشت کارد بر حلق او همی‌ مالید و هیچ بریده نمی‌آمد و ابراهیم از آن کار عجب اندر ماند و پسر را هیچ گلو بریده نمی‌آمد… پس خدای جبرئیل را بفرمود تا کبشی از بهشت بیاورد و آن گوسپندی بود سپید، و دهان او سیاه و چشم‌ها سیاه و چهار دست و پای او سیاه و سروها بزرگ و گوش آن گرفته و به‌کوه برمی‌آمد تا پیش ابراهیم آورد و چون به کوه برآمد، ابراهیم او را ندیده بود و جبرئیل آن‌جا بیستاد و نگاه همی‌ کرد که تا ابراهیم چه کند و ابراهیم دیگر بار، کارد بر ران خود نهاد و راست کرد و خواست طعنه کند و بزند و خدای ندا کرد و گفت «یا ابراهیم! خواب راست کردی و نذر را وفا کردی»… پس ابراهیم دست و پای پسر بگشاد و جبرئیل آن کبش که آورده بود، به‌دست پسر داد تا فدا خود کند و آن کبش از دست او بجست و بدوید و از آن کوه فروآمد و به‌کوه منا برشد؛ آن جایگاه که امروز قربان کنند و حاجیان قربان آن‌جا کنند و سنگ اندازند و خدای خواست که جایگاه قربان به این کوه منا باشد و ابراهیم از پس آن کبش همی ‌دوید و آن کبش چون به‌جایگاه قربان رسید، آن‌جا بیستاد و پیش‌تر، ابراهیم سنگ بینداخت و آن‌گاه کبش بیستاد و پسر برفت و او را بگرفت و ابراهیم بیامد و او را قربان کرد. (طبری ۱۳۵۶، ج ۶: ۱۵۳۹)
نظر به‌جاودانه شدن این امر الهی، از آن پس روز دهم ذی‌الحجه، افراد گوسفند، گاو و یا شتری را در راه خداوند ذبح می‌کنند تا موجبات تقرب به‌منبع لایزال حاصل شود.

دیدگاه دیگری نیز در مورد داستان ذبح اسماعیل وجود دارد و آن این است که ابراهیم آزمایش شد و علت آن این نبود که مشخص شود آیا حاضر است فرزندش را برای رضای خداوند قربانی کند یا نه، بلکه برای این‌که روشن شود که می‌تواند هم‌چون حضرت یوسف خواب خود را تعبیر نماید. بر اساس این دیدگاه، تعبیر خوابی که ابراهیم دید، این بود که چارپایی را ذبح نماید که با اراده‌ای که او برای ذبح اسماعیل داشت، معلوم شد که وی تعبیر خواب را نمی‌داند و در این آزمایش الهی مردود شد. این دیدگاه که در فصوص‌الحکم ابن عربی مطرح شده است، باب تازه‌ای در مبحث قربانی کردن و تعبیر خواب گشود و به‌دنبال آن، بحث و اختلافات فراوانی میان علما به‌وجود آمد، اما بنا بر آرای بیش‌تر دانشمندان دینی، طرح مسئله اساسا غلط و به‌یک‌باره، مردود اعلام شد. برخی نیز بیان این‌گونه دیدگاه‌ها را مغرضانه ‌دانستند.

عید قربان که به‌عربی «عید نحر» نامیده می‌شود به روز دهم ماه قمری ذی‌الحجه گفته می‌شود. حاجیان در این روز پس از به پایان رساندن مناسک حج، حیوانی را ذبح می‌کنند و پس از قربانی آن‌چه بر آنان در حال احرام، حرام شده‏ بود – مانند نگاه کردن در آینه، گرفتن ناخن و شانه زدن مو – حلال می‌گردد. در حج سال ۱۳۹۶، یک میلیون و ۸۰۰ هزار مسلمان شرکت داشتند. برخی از آن‌ها صدها گاو و گوسفند و شتر قربانی کردند.
بنا به‌گزارش خبرگزاری ایسنا، کل تعداد زائرانی که در حج سال ۹۶ شرکت کردند، تقریبا دو میلیون و ۳۵۰ هزار نفر بوده است‌، از این میزان حدود یک میلیون و ۷۵۰ هزار تن از اتباع ۱۶۸ کشور مختلف جهان هستند که هر کدام علاوه ‌بر هزینه‌های سفر هوایی، هزاران دلار را برای محل اقامت، تغذیه و سوغات هزینه می‌کنند.
ماهر جمال، رییس اتاق تجارت و صنعت شهر مکه گفت: هزینه‌های حجاج داخلی و خارجی حج امسال ممکن است به ۲۰ تا ۲۶ میلیارد ریال عربستان برابر با ۳۳/۵ تا ۶۷/۶ میلیارد دلار برسد،‌ در حالی که این هزینه‌ها در سال گذشته میلادی ۱۴ میلیارد ریال عربستان معادل ۷۳/۳ میلیارد دلار بوده است.
او بیان داشت که درآمدهای کشورش از حج امسال افزایش یافته و این امر به افزایش ۲۰ درصدی حجاج در مقایسه با سال قبل مرتبط است.
لوک شانتر، تاریخ‌دان و کارشناس امور حج اطلاع داد: تا وقتی که نفت در عربستان کشف نشده بود، حج منبع اول درآمدهای عربستان بود.
روز عید قربان هم در ایران، آن‌چنان رسم شده است که تمامی افرادی که از سال‌ها قبل مکه رفته‌اند و حاجی شده‌اند گوسفندی را قربانی کنند. علاوه بر این، در روزهای تاسوعا و عاشورا نیز دسته‌های سینه‌زنی و زنجیرزنی در محله‌ها راه می‌افتند تا گوسفندهای نذری مردم را از آن‌ها بگیرند. این گوسفندها پس از ذبح در معابر عمومی، به‌عنوان اطعام عزاداران و خیرات بین مردم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
منصور پوریان رییس شواری تامین‌کنندگان و صادرکنندگان دام زنده، در گفت‌و‌گو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، گفت:  قیمت امروز هر کیلو گرم دام زنده در کشور به ۲۰ تا ۲۲ هزار تومان رسیده و مشکلی برای تامین نیاز مردم وجود ندارد.
اقتصاد نیوز نیز نوشت: با فرا رسیدن عید قربان بازار فروش گوسفند زنده داغ می‌شود اما جالب است بدانید که در این بازار تقلب‌های پیچیده و گاه عجیبی رخ می‌دهد که بد نیست با آن آشنا باشید. این موضوع در حالی رخ می‌دهد که امسال هم از حدود یک ماه پیش گرانی در بازار گوشت قرمز اوج گرفته و با نابسامانی‌های زیادی روبه‌رو بوده است اما مسئولان همواره این موضوع را به نزدیک‌بودن عید قربان نسبت می‌دادند.
***

«عید قربان» را شاید بتوان خشونت بارترین و خوین‌ترین و مرگ‌بارترین مراسم اسلامی نامید. در این روز مسلمانان صدها هزار حیوان زبان‌بسته و بی‌دفاع را در میان شادی و هلهله خود به‌قتل می‌رسانند. وحشیانه‌ترین جلوه این مراسم، ریختن خون حیوان در انظار عمومی و از جمله در مقابل چشم کودکان و خردسالان است که تاثیر عمیق و مخربی بر روح و روان کودک بر جای می‌گذارد. هنگامی که خون قربانی به‌بیرون فوران می‌کند و سنگ‌فرش‌های کوچه‌ها و خیابان‌ها را سرخ و رنگین می‌کند؛ هم‌زمان جماعت حاضر صلوات می‌فرستند و فریاد می‌‌زنند: «اللهم صل علی محمد و آل محمد»!

یک لحظه تصور کنید داستان قربانی کردن اسماعیل یک افسانه و اسطوره‌ نبود و به‌معنای واقعی اگر اسماعیل قربانی می‌شد همان‌طوری که پدرش ابراهیم پیامبر با فرمان خدایش تصمیم قطعی کشتن آن را داشت اکنون نیز این‌جا و آن‌جا ما باید شاهد کشتن فرزندان بسیاری می‌بودیم!

واقعا اگر اسماعیل، قربانی می‌شد تکلیف ما با این‌همه جریان‌های مذهبی خشونت‌طلب و جنگ‌طلب به‌ویژه حکومت اسلامی ایران؛ عربستان سعودی، حزب‌الله لبنان، حوثی‌های یمن، القاعده، داعش، حکومت ترکیه، حکومت بشار اسد و… چه بود؟
از این ماجرا بگذریم که فلسفه مراسم قربانی کردن مانند همه فلسفه‌های مذهبی، تخیلی و ساخته و پرداخته کسانی است که از این راه سود می‌بردند و هنوز هم می‌برند. بنابراین، در هیچ دینی و مذهبی عقلانیت وجود ندارد.
سنت‌های این چنینی ضدانسانی و حشیانه‌اند و به دوران بربریت بشر  و به اسطوره‌ها تعلق دارند چرا باید انسان قرن بیست و یکم دچار همان بربریت شود؟!

شکی نیست که انسان‌های آزاده و همه کسانی که خواهان زندگی مسالمت‌آمیز بین انسان و حیوان و طبیعت هستند با این قتل‌عام حیوانات به‌مبارزه برمی‌خیزند و حتی در هر شرایطی کشتن حیوانات و هر موجود زنده‌ای را شدیدا محکوم می‌کنند و گوشت‌خواری را نیز مضر می‌دانند.

چنان‌چه کارل مارکس گفته است: «حماقت انسان دین را آورد و دین حماقت انسان را جاودانه کرد.»

پنج‌شنبه یکم شهریور ۱۳۹۷ – بیست و سوم اوت ۲۰۱۸