بازار خودرو کشور، این روزها به شدت آشفته شده است. قیمت‌ها به شدت افزایش یافته و نکته عجیب و شگفت‌آور ماجرا در اینجاست که افزایش شدید قیمت‌ها در دوران رکود بازار رخ داده و در حال حاضر مشتری واقعی چندانی در بازار به چشم نمی‌خورد و بیشتر پای سوداگران، واسطه‌ها و دلال‌ها، در میان است. ….

رادیوفرانسه:
بازار خودرو کشور، این روزها به شدت آشفته شده است. قیمت‌ها به شدت افزایش یافته و نکته عجیب و شگفت‌آور ماجرا در اینجاست که افزایش شدید قیمت‌ها در دوران رکود بازار رخ داده و در حال حاضر مشتری واقعی چندانی در بازار به چشم نمی‌خورد و بیشتر پای سوداگران، واسطه‌ها و دلال‌ها، در میان است. برخی نقش مافیای خودرو در ایران را عامل اصلی در نابسامانی بازار خودرو می‌دانند؛ آنان می‌گویند که مافیای خودرو در ایران در دو بخش خودروهای ساخت داخل و خودروهای وارداتی فعال هستند و این مافیا به حدی پرقدرت است که زورِ دولت و قوه قضاییه نمی‌تواند مانع از فعالیت‌های رانتی آنان شود. درهمین حال، برخی افزایش بی‌رویه قیمت خودرو در بازار را با خروج یکجانبه آمریکا از برجام و اعمال مجدد تحریم‌ها گره می‌زنند و می‌گویند که بخشی از نقدینگی‌های سرگردان، پس از ارز و سکه به سوی بازار خودرو روانه شده و موجب حبابی شدن بازار خودرو در ایران شده است.

“فرشاد مؤمنی” عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی تهران، در نشست این هفته مؤسسه مطالعات دین و اقتصاد، ضمن اشاره به این موضع که میانگین واردات در دولت‌های حسن روحانی و محمود احمدی‌نژاد بسیار بیشتر از دولت‌های پیش بوده است، به واردات کالاهای لوکس در این دوره شدیداً انتقاد کرد و گفت: در همین دورانی که شدیدترین محدودیت‌ها برای عرصه‌های تولیدی کشور اعمال می‌شود، بیشترین گشایش‌ها برای واردات کالاهای لوکس ایجاد شده است. حالا سؤال این است چرا در حادترین مناسبات، واردات کالاها و خودروهای لوکس نه تنها محدود نمی‌شود بلکه تسهیل هم می‌شود؟

“علی علی‌لو” رئیس تحقیق و تفحص از صنعت خودروسازی در مجلس نهم، چندی پیش از وجود ۸۰ نفر مافیا در صنعت خودرو کشور پرده برداشت. علی‌لو گفت: برخی از این عناصر هم در حوزه واردات و هم در تولید خودرو داخلی حضور دارند و به اقتضای منافع خود، وارد عمل می‌شوند.

این نماینده ادوار مجلس همچنین گفت: «بنده با صدای بلند اعلام می‌کنم که دستگاه‌های نظارتی ما که در حقیقت سیستم‌های دفاعی کشور در عرصه‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی هستند، آنقدر ضعیف عمل می‌کنند که امیدی به اصلاح این وضع نیست.
علی‌لو تصریح کرده بود: «نباید ریشه این مافیا را در میان مردم عادی یا کسبه جستجو کرد. این‌ها جزء خواص هستند و باید پرده از چهره این افراد برداشت و حاشیه امن این افراد را برهم زد. وی تأکید کرد بود که «برای فسادزدایی یک انقلاب کوچک نیاز است که چند هزار نفر که در کل سیستم اقتصادی کشور حضور دارند و از نجابت مردم سوءاستفاده می کنند، مورد شناسایی و برخورد انقلابی مردم قرار گیرند».

روزنامه “اعتماد” می‌نویسد که نوسانات قیمت بازار خودرو که تقریباً از زمستان سال گذشته آغاز شده بود، این روزها در حالی به اوج خود رسیده که اختلاف قیمت برخی خودروها از در کارخانه تا تحویل مشتری به چند میلیون تومان نیز رسیده است. نوسان بازار خودرو تا حدی بالاست که حسن روحانی، رییس‌جمهوری به عنوان عالی‌ترین مقام اجرایی کشور، روز گذشته در جلسه هیأت دولت از خودروسازان خواست با قیمت‌های مصوب خودروهای تولیدی خود را به بازار عرضه کنند.

شورای رقابت در نهایت دو روز پیش اعلام کرد که سه خودروساز داخلی شامل “ایران خودرو”، “سایپا” و مدیران خودرو، مجوز افزایش قیمت دریافت کردند تا مشتریان به زودی شاهد بالا رفتن قیمت رسمی محصولات آنها باشند. بر این اساس، “ایران خودرو” و “سایپا” مجاز به افزایش قیمت بیش از ۷ درصدی محصولات خود شده و می‌توانند از ابتدای تیر امسال، مجوز شورای رقابت را اعمال کنند.

اگرچه بازار خودرو هفته‌هاست با روند صعودی قیمت مواجه است، با این حال قیمت‌ها این هفته رشدی نامتعارف را تجربه کردند. آن طور که فعالان بازار می‌گویند، این صعود قیمتی سبب تشکیل حبابی بزرگ شده و دلایل مختلفی دارد، از جمله اینکه خودروسازان عرضه را کم کرده‌اند و همچنین نوسان بازارهای ارز و سکه نیز در رخ دادن این ماجرا اثرگذار بوده و هست.

در حال حاضر “پژو ۲۰۶ تیپ ۵”، قیمتی برابر با ۴۸ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان دارد که این موضوع از افزایش قیمت ۲ میلیونی خودرو موردنظر حکایت می‌کند. “پژو ۲۰۷ اتومات” نیز که از افزایش قیمت در امان نبوده، در حال حاضر قیمتی برابر با ۷۵ میلیون تومان دارد. با این حساب، ۲ میلیون تومان به قیمت این محصول طی هفته جاری اضافه شده است.

روزنامه “دنیای اقتصاد” از تدوام مرزشکنی خودروهای وارداتی در هفته جاری خبر داده است.
“دنیای اقتصاد” می‌نویسد: در بازار خودروهای وارداتی نیز صعود قیمت خودروها کماکان ادامه دارد و خودروهای خارجی در حال درنوردیدن مرزهای قیمتی هستند. در حال‌ حاضر، “کیا سورنتو” با قیمتی برابر با ۵۰۰ میلیون تومان خرید و فروش می‌شود و این یعنی حدود ۶۰ میلیون تومان به قیمت آن اضافه شده است. “کیا سراتو” نیز که ۲میلیون تومان افزایش قیمت داشته، در حال حاضر ۲۴۰ میلیون تومان خرید و فروش می‌شود. همچنین “اپتیما” نیز که افزایش قیمتی بیش از ۷۰ میلیون را تجربه کرده در حال‌ حاضر ۴۰۵ میلیون تومان به فروش می‌رسد. از سوی دیگر مدل “هیبریدی و “۲۰۱۸ سوناتا” نیز که افزایش قیمتی چند ١٠ میلیونی داشته، در حال‌حاضر ۳۹۰ میلیون تومان به فروش می‌رسد.
در بین دیگر خودروهای وارداتی اما “تویوتا راو۴” کماکان محصولی گران به‌شمار می‌رود و آن‌طور که فعالان بازار می‌گویند که این محصول در حال‌حاضر ۴۵۰ میلیون تومان خرید و فروش می‌شود. با این حساب ۴۰ میلیون تومان به قیمت خودروی موردنظر اضافه شده است. همچنین از بازار “سانتافه” هم خبر می‌رسد که این محصول بازهم افزایش قیمت داشته و ۲ میلیون تومان دیگر گران شده است. بر این اساس، در حال‌حاضر برای خرید “سانتافه” باید ۴۴۰ میلیون تومان هزینه کرد. همچنین “تویوتا کمری هیبرید” نیز اگر در بازار یافت شود، باید ۴۵۰ میلیون تومان برای خرید آن هزینه کرد.

ابعاد قاچاق خودرو در ایران
در اواسط اردیبهشت ماه سال جاری، خبر واردات ده‌ها هزار خودرو خارجی به صورت قاچاق به کشور جنجال‌ساز شد و پرسش‌های بسیاری را درباره وجود شبکه و یا شبکه‌های بسیار سازمان‌ یافته و پرقدرت قاچاق خودرو در ایران و همکاری غیررسمی نهادهای قانونی کشور با این شبکه‌ها مطرح کرده است.
در آن هنگام، “امیر خجسته” رئیس فراکسیون مبارزه با مفاسد اقتصادی مجلس شورای اسلامی، بر اساس مستندات و مدارکی که برای رسیدگی قضایی به دادستان کل کشور ارسال داشته بود، برآورد کرد که میزان واقعی تعداد خودروهای خارجی قاچاق، بیش از ۳۴ هزار دستگاه بوده است. در حالی که بر اساس آمارهای رسمی، ارزش کل خودروهای وارداتی در یازده ماهه اول سال ۹۶ نسبت به مدت مشابه در سال ۹۵، در حدود ۱۱ درصد افزایش داشته است، به طرز شگفت‌آوری مشاهده می‌شود که درآمدهای مالیاتی دولت از محل واردات خودروهای خارجی در سال ۹۶، در حدود ۲۷ درصد کاهش یافته است؛ در این معادله به ظاهر ساده، یک مجهول وجود دارد و آن ارزش کل خودروهای خارجی وارداتی است که طی یازده ماهه اول سال ۹۶ بدون پرداخت عوارض و مالیات یعنی به صورت قاچاق وارد کشور شده است.
محاسبات نشان میدهند که طی این مدت، ده‌ها هزار خودرو خارجی به ارزش تقریبی ۶۳۰ میلیون دلار به صورت قاچاق، ولی با مدارک کاملاً قانونی ساختگی وارد کشور شده است. اولین پرسشی که در این رابطه مطرح می شود اینست که چه گروه و یا اشخاصی در ایران آنقدر قدرت و نفوذ دارند که بدون هیچ ترس و واهمه‌ای از قانون، جرئت کرده و می‌توانند با استفاده از مجاری رسمی کشور دست به چنین قاچاق گسترده‌ای بزنند؟

“مصطفی کواکبیان” نمایندۀ تهران در مجلس شورای اسلامی، روزچهارشنبه ۲۳ خرداد در نشست علنی مجلس که برای بررسی طرح اصلاح قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز تشکیل شده بود، وضعیت اقتصادی کشور را اسفبار خواند. وی گفت: «وضعیت معیشتی مردم اصلاً خوب نیست به طوری که شب می‌خوابیم و صبح بلند می‌شویم و می‌بینیم که قیمت‌ها زیرو رو شده‌اند». کواکبیان افزود که حتا قیمت خودرو نسبت به یک ماه گذشته، ٢٠ میلیون تومان افزایش یافته است .کواکبیان در جای دیگری از سخنانش گفت که طرح اصلاح قانون مبارزه با قاچاق وضعیت اقتصادی کشور را سر و سامان نمی دهد. او در توضیح نظر خود افزود که گویا در طرح اصلاح قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز نقش اسکله های غیرقانونی سپاه پاسداران مورد توجه قرار گرفته است. کواکبیان در ادامه ادعا کرد که سپاه پاسداران در قاچاق کالا دست ندارد و اگر سپاه قاچاقی هم انجام دهد، صرفاً در زمینۀ دفاعی است.

صنعت خودروی ایران، پس از نفت، بزرگ‌ترین صنعت کشور است و با در اختیار داشتن ١۵٠٠ صنعت زیرمجموعه خود بار زیادی از چرخ اقتصادی کشور را به دوش می‌کشد؛ صنعتی که بیش از ۴دهه در ایران عمر دارد در سال گذشته با تولید بیش از یک میلیون و ۴۴١ هزار دستگاه خودرو به رکوردزنی خود رسیده است اما همچنان “پژو۴٠۵” و “پراید” با وجود قدمت نزدیک به ٢ دهه‌ای خود، گاوهای شیرده صنعت خودرو ایران محسوب می‌شوند که اتفاقاً در روزهای اخیر و در هیاهوی نوسانات قیمتی بازار خودرو، بدون داشتن استانداردهای ٨۵گانه، همچنان صدرنشین خرید در بازار خودرو ایران هستند.
این در حالی است که صنعت خودرو کره جنوبی که با اختلاف دو سال با ایران آغاز به کار کرده، هم اکنون در بسیاری از بازارهای بزرگ خودرو جهان از جمله بازار خودرو آمریکا و چین حضور بسیار پررنگی دارند.