دولت هایی چون ایران و ترکیه که حق تعیین سرنوشت مردمان خودشان را هر لحظه زیر پا می گذارند چگونه ممکن است که نسبت به این خواست مردم کردستان عراق که مستقیما به درون ایران و ترکیه تاثیر گذار است بی تفاوت باشند . هرگز از این حکومت ها انتظاری جز توطئه و بازی با تمام کارتهائی که دارند برای در هم شکستن اراده مردم کردستان نیست . بی شک علیرغم اختلافات مقطعی بین حکومت بارزانی و اردوغان و جمهوری اسلامی با توجه به سابقه تاریخی رابطه بارزانی ها با این حکومتها ، سازش جنا ح های حاکم بر کردستان عراق با این دولتها و معامله بر سر مردم کردستان قطعی و دور نیست ….

گفتگوی سایت گزارشگران با ابراهیم آوخ

گزارشگران:
یک ماه پس از برگزاری رفراندوم استقلال در اقلیم کردستان عراق, کرکوک طبق یک عملیات کوتاه و بدون مقاومت در اختیار نیروهای ارتش عراق و شبه نظامیان حشدالشعبی قرار گرفت. پرچم کردستان را که پیشمرگه های کرد در این شهر به اهتزاز دراورده بودند پائین کشیدند و پرچم عراق را بالا بردند. انتظار میرفت که پیشمرگه های کرد در برابر این نیروها مقاومت بخرج دهند و اینطور نشد. بسیاری معتقدند که خیانت شده است و رهبران کرد را مقصر میدانند. آیا این واقعه میتواند سراغاز جنگی دیگر و جابجائی بحران در کشور عراق شود؟ آیا دست هایی در کار است تا عراق را نیز سوریه ای کند؟ با فعالین و صاحبنظران سیاسی به گفتگو نشستیم.

ابراهیم آوخ از جمله فعالین و تحلیلگران سیاسی – رسانه ای در تبعید است. او با سوابق سیاسی طولانی مدت همچنین سالهایی چند را در زندانهای ستمشاهی سپری کرده است. با او درباره تحولات اخیر در عراق و منطقه گفتگو می کنیم.

با درود به شما و سپاس از اینکه درخواست گزارشگران را پذیرفتید.

*****

گزارشگران:
اقلیم کردستان چندی پیش در یک همه پرسی با اکثریت قاطع به استقلال آن رای داد. برخی اصولا برگزاری آن و احیانا دستیابی کردهای عراق به استقلال را حق مسلم انان و مطابق با اصل حق تعیین سرنوشت برای خلقها دانستند و برخی نیز ضمن تائید این حق بطور کلی اما برگزاری این رفراندوم را در شرایط بحرانی کنونی بلحاظ زمانی و مکانی در این منظقه مضر دانستند. شما آنرا چگونه ارزیابی کردید؟

آوخ:
من از جمله کسانی بوده وهستم که معتقد ند: نه  تنها مردم کردستان عراق بلکه مردم کردستان در هر چهار بخش ایران  و ترکیه و سوریه و عراق حق دارند سرنوشت خودشان را آنطور که بخواهند بدست خودشان تعیین کنند توجه داشته باشیم که مبارزه مردم کردستان برای حق تعیین سرنوشت ، تاریخی صد ساله دارد ودر این مدت  مبارزه مردم کرستان برای دستیابی به حقوق حقه خود هرگزباز نایستاده است  . کسی چون من  که طرفدار حق تعیین سرنوشت است قطعا  از این مبارزه عادلانه و تاریخی همواره  دفاع و پشتیبانی کرده و می کند.

اما: من ضمن تاکید بر این حق ، معتقد بودم که  در این شرایط با توجه به جغرافیای سیاسی منطقه ، با توجه به خطر جنگهای فرقه ای وبنیادگرایی مذهبی، نقش مداخله گرایانه دولتهای  ارتجاعی منطقه ، امپریالیزم و صهیونیزم و با توجه به حاکمین مرتجع اقلیم کردستان و نبود شرایط لازم برای یک همه پرسی آزاد و دمکراتیک ، رفراندوم را بسود مردم کردستان و کارگران زحمتکشان منطقه نمیدانستم .در عین حال معتقد بودم در صورتی که مردم در رفراندم به جدایی رای بدهند ، من از حق مردم دفاع می کنم وخودرا در کنار مردم کردستان همراه با نیروهای چپ و آزادیخواه  علیه تمام جریانات ارتجاعی و در مقابل هرگونه تهاجم به آنان از هر سو که باشد می دانم  .

گزارشگران:
در برابر این پروژه ( همه پرسی ) صفبندی های سیاسی جدیدتری در منطقه شکل گرفت. مثلث عراق, جمهوری اسلامی و ترکیه اردوغانی برای پیشگیری از تشکیل دولت مستقل کردستان صف کشیدند و تهدیدهایی از سوی آنان انجام گرفت و محدودیت هایی در این ارتباط  برای کردها ایجاد شد. برخی  میگویند فلسفه این همه پرسی نه دستیابی به استقلال که گرفتن امتیازات بیشتر از دولت مرکزی عراق بوده است. شما چگونه می بینید؟

آوخ :
دولت هایی چون ایران و ترکیه که حق تعیین سرنوشت مردمان خودشان را هر لحظه زیر پا می گذارند چگونه ممکن است که نسبت به این خواست مردم کردستان عراق که مستقیما به درون ایران و ترکیه تاثیر گذار است بی تفاوت باشند . هرگز از این حکومت ها انتظاری جز توطئه و بازی با تمام کارتهائی که دارند برای در هم شکستن اراده مردم کردستان نیست . بی شک علیرغم اختلافات مقطعی بین حکومت بارزانی و اردوغان و جمهوری اسلامی با توجه به سابقه تاریخی رابطه بارزانی ها با این حکومتها ، سازش جنا ح های حاکم بر کردستان عراق با این دولتها و معامله بر سر مردم کردستان قطعی و دور نیست .

با توجه به اختلافات تاریخی جناح طالبانی و بارزانی و موقعیت غیر قانونی ومتزلزل دولت اقلیم و انباشت مسائل و مشکلات حل نشده مردم کردستان عراق ، خانواده بارزانی برای تحکیم موقعیت خود برموج این خواست تاریخی مردم کردستان عراق  سوار شدند تابا پی آمد آن همانطور که شما گفته اید امتیازات بیشتری از دولت مرکزی عراق بگیرند . اما با پیش آمدن وضعیت جدید به سرعت نشان دادند که حتی  صلاحیت  چنین کاری را هم ندارند .

گزارشگران:
شهر نفتخیز کرکوک از نقاط بسیار مهمی بود که توسط نیروی پیشمرگه ها آزاد و بخشا کنترل میشد. با پیشروی نظامی ارتش عراق و نیروهای شبه نظامی شیعه این شهر بدون مقاومت از سوی کردها واگذار شد. پیشمرگه های کرد دستور عقب نشینی از مواضع خود گرفتند. برخی آنرا خیانت رهبری دانستند و رهبری هم این اقدام را نه عقب نشینی بلکه جابجائی و برای پیشگیری از کشتار کردها اعلام کرد. ارزیابی شما چیست؟

آوخ:
تمام اخبار و داده ها تا به امروز چنین بوده است که با سازش پشت پرده و از بالای سر مردم ، بین هر دو حزب اتحادیه میهنی و دمکرات کردستان با دولتهای عراق و ایران و ترکیه برای عقب نیشینی و باز گشت به مرزهای قبل از سال ۲۰۱۴  ، دستور عقب نشینی داده شده است . نشست  های  هر دو جناح با رئیس جمهور عرا ق در روز ۱۵ اکتبر (یک روز قبل از حمله به کرکوک) وبا قاسم سلیمانی و مسئولان حشدالشعبی و فرماندهان عراقی  تا چند ساعت قبل از عقب نشینی گویای این مسئله است  بنظر میرسد در این نشستها نقشه عقب نشینی به مرز قبل از حمله داعش کشیده و توافق شده است . هرچند که هر دو جناح همدیگر را متهم می کنند اما دستهای آلوده هردو در این خیانت به آرائ مردم نمایان است . اگر در کرکوک اتحادیه میهنی دست بالا را داشت در شنگال و .. پارتی دمکرات  حاکم بود .

گزارشگران:
نیروهای ارتش عراق و حشدالشعبی بدون مقاومت وارد کرکوک شده اند و پرچم کردهای عراق را بزیر کشیده اند و پرچم خود را بالا برده اند. با توجه به ترکیب قومی موجود در این شهر ایا بنظر شما کرکوک آبستن بحران و درگیری های جدید خواهد بود.

آوخ :
بنظر من  بحران اساسا بین مردمی که احساس خیانت شدگی می کنند وحاکمین اقلیم (اعم از جناح طالبانی وبارزانی ) از یک طرف و همین مردم با اشغالگرانشان خواهد بود تا درگیریهای قومی ، هر چند که توطئه گران برای نجات خودشان دست از تلاش برای گسترش درگیریهای قومی و مذهبی بر نخواهند داشت و امیدوارم که چنین نشود . این وظیفه نیروهای چپ و پیشرو است که با تلاش و آگاهی دادن به مردم مانع چنین توطئه هائی شوند .

گزارشگران:
گفته میشود که جمهوری اسلامی با نمایندگی قاسم سلیمانی و همراهی خانواده جلال طالبانی نیز در این واقعه دخیل بوده اند.جریان چه بوده است؟

آوخ :
گوشه هائی از مسائل پشت پرده که به بیرون درز کرده است گویای این واقعیت است که بین خانواده طالبانی و جمهوری اسلامی رابطه ویژه ای برقرار است و در این مورد به روشنی همکاری داشته اند . بیانیه کسرت علی دبر کل موقت اتحادیه میهنی هم به این موضوع صراحت می دهد هر جند که کسرت علی تلاش می کند که اتحادیه میهنی را از زیر ضرب خارج کند و این خیانت آشکار را به جناحی از درون اتحادیه میهنی منتسب کند . این برای اولین بار نیست که دو خانواده بارزانی و طالبانی علیه همدیگر  به دشمن متوسل شده اند.  تاریخ این دو حزب رقیب سرشار از توطئه علیه یکدیگر و کشتار همدیگر بوده است . و این بار هم پس از اینکه برگزاری رفراندوم به تقویت بارزانی منجر شد بنظر می رسد که جناح رقیب برای بدست آوردن موقعیت از دست رفته اش ، دست به توطئه جدیدی یعنی همکاری با ایران و عراق و طبعا گرفتن قول و قرار و امتیازاتی ، برای تقویت و تحکیم قدرتش در بخشی از منطقه اقلیم زده است .

گزارشگران:
نقش و جایگاه کشورهایی مانند آمریکا و اسرائیل و عربستان در این تحولات چگونه است؟

آوخ:
حضور اسرائیل در منطقه اقلیم کردستان رسمی و علنی است . حضور برنارد هانری لوی  وبرنارد کوشنر در کنار مسعود بارزانی گویای این واقعیت است که صهیونیزم جهانی در تلاش است که با تقویت حاکمیت بارزانی ها در کردستان اگر بتواند اسرائیل دیگری را در منطقه سازمان دهد . توجه داشته باشیم که اسرائیل تنها کشوری بود که رفراندوم را برسمیت شناخت ،که چرائی آن  کاملا روشن است ،  کشوری که ابتدائی ترین حقوق مردم فلسطین را برسمیت نمی شناسد یک باره طرفدار پرو پا قرص حق جدائی مردم کردستان می شود ؟

عربستان که حامی حاکمیت بارزانی ها است  از یک طرف در عراق علیه ایران است از طرف دیکر تقسیم عراق را به صلاح مجموع میدان بازی اش که کشورهای عربی باشد نمی داند . بیشتر خواهان همزیستی است که هر جا هم لازم دانست بتواند با اهرم بارزانی بازی کند .

آمریکا در چارچوب طرح خاورمیانه برزگ مانور می دهد . بنظر می رسد طرح استقلال کردستان هنوز با منافعش سازگار نیست به همین دلیل به میخ و به نعل می زند . وبا سکوت و عدم دخالتش باز گشت به مرزهای ۲۰۱۴ را مورد تایید قرار می دهد و گرنه اگر تحرکات جمهوری اسلامی با منافعش سازگار نبود بی شک حضور قاسم سلیمانی در میدان را دستاویز و سندی برای تایید اقداماتش علیه برجام و سپاه پاسداران  در بوق و کرنا می زد .

گزارشگران:
آنچه مسلم است این وضعیت جدید پس از همه پرسی کمک زیادی به حل بحران منطقه نمی کند و در این میان دولت اسلامی داعش میتواند از فضای ایجاد شده به بازسازی خود بپردازد. چشم انداز را چگونه میبینید؟ آیا ظرفیت ها و پارامترهای موجود احتمال سرانجامی بدون آغاز جنگ و کشتار ی دیگر از طریق گفتگو را میدهد؟

آوخ:
متاسفانه در حال حاضر وضعیتی بوجود آمده که کلیه دست آوردهای  رفراندوم که میتوانست برای مردم اقلیم کردستان بعنوان سکوی پرشی در جهت برقرای حقوق حقه آنها باشد از دست رفته است و مردم کردستان  در معادلات سیاسی منطقه کاملا در موضع ضعف  قرار گرفته اند

بنظر می رسد با توجه به فشار مردم ناراضی  از یک  طرف و شکاف بین نیروهای حاکم اقلیم از طرف دیگر ، دولت واحد اقلیم کردستان در حال فروپاشی است و احتمالا با سازشهای پشت پرده در کردستان عراق دو دولت و یا دو اقلیم کردستان بوجود آید یکی با مرکزیت سلیمانیه و دیگری با مرکزیت اربیل و مناطق مورد مناقشه هم با اداره مشترک عراق و یک بخش از اقلیم .

آیا مسائل از طریق گفتگو پیش خواهد رفت یا آتش جنگ دیگری جنگ شعله خواهد کشید ، بستگی به  چگونگی  دستیابی نیروهای موجود در منطقه به منافعشان دارد. فراموش نکنیم که تمامی نیروهی ارتجاعی منطقه ای و بین المللی که خاورمیانه را در آتش و خون و ویرانی فرو برده اند در کردستان حضور و منافع  دارند .  در حال حاضر بنظر می رسد که منافع همه طرفهای در گیر نه در جنگ که در گفتگو است .

گزارشگران:
چنانچه نکته یا پیامی دارید لطفا مطرح کنید

آوخ:
ما بعنوان نیروهائی که طرفدار اتحاد داوطلبانه مردمان منطقه هستیم ، ما نیروهای آزادیخواه و چپ و سکولار ،  باید علیه هرگونه جنگ طلبی فرقه ای- مذهبی و دخالت قدرتهای منطقه ای و جهانی، علیه جنگ و استبداد ، برای آزادی و برابری و حفظ حرمت انسانی مردمان، حفظ حقوق بشر و دفاع از محیط زیست، متحد شویم .

گزارشگران:
با تشکر از شما و امیدوار که در آینده نیز بتوانیم از نظرات و تجارب سیاسی شما بهره ببریم.

۲۰٫۱۰٫۲۰۱۷
www.gozareshgar.com