در آن سال‌ها، دولت وقت فرانسه به رهبری مارشال پتن با آلمان نازی همکاری می‌کرد و مطابق با سیاست‌های هیتلری، در نابود کردن کولیان – مثل یهودیان و همجنس‌گرایان- می‌کوشید. ….

رادیوفرانسه:
برای نخستین بار، فرانسه مسئولیت تاریخی خود را در ظلم به کولیان، در دوران جنگ دوم جهانی پذیرفت. در آن سال‌ها، دولت وقت فرانسه به رهبری مارشال پتن با آلمان نازی همکاری می‌کرد و مطابق با سیاست‌های هیتلری، در نابود کردن کولیان – مثل یهودیان و همجنس‌گرایان- می‌کوشید. اما دولت‌های بعدی فرانسه، هیچگاه مسئولیت تاریخی این کار را به عهده نگرفتند. اما روز شنبه ٢٩ اکتبر/٨ آبان، فرانسوا هولاند با بازدید از بازداشتگاه قدیمی «مونتروی- بِله»، به عنوان نخستین رهبر فرانسوی شناخته شد که مسئولیت تاریخی ظلمی را که در سال‌های جنگ دوم بر کولیان رفت، به رسمیت شناخت.

هولاند گفت: «جمهوری (فرانسه) رنج کوچ‌نشینانی را که بازداشت شده بودند به رسمیت می‌شناسد و می‌پذیرد که مسئولیتش در این فاجعه بسیار زیاد بوده است». فرانسوا هولاند فقط از کولیان سخن نگفت و با کاربرد واژه‌ای کم و بیش معادل “کوچ‌نشین” به همۀ قربانیانی اشاره کرد که تنها به دلیل آوارگی و یا نداشتن مسکن ثابت، به بازداشتگاه منتقل شده بودند. بازداشتگاه «مونتروی- بِله» (Montreuil-Bellay) درغرب فرانسه بزرگ‌ترین اردوگاهی بود که توسط حکومت وقت – معروف به «رژیم ویشی» – اداره می‌شد. این حکومت، به رهبری مارشال پتن، با آلمان نازی همکاری می‌کرد و یهودیان، کولی‌ها، هم‌جنس‌گرایان و البته مخالفان سیاسی را بازداشت و “قلع و قمع” می‌کرد. حکومت ویشی مجموعاً ٣١ اردوگاه در خاک فرانسه به راه انداخته بود. طی سال‌های جنگ و حتی تا یک سال بعد، حدود ۶تا ٧ هزار کولی یا مردم آواره و کوچ‌نشین به این بازداشتگاه‌ها منتقل شدند. صدها نفر از اینان طی دوران اسارت جان دادند یا سر به نیست شدند.  فرانسه طی سال‌های اخیر -از زبان رهبران خود – مسئولیت‌ جنایت‌های حکومت ویشی را اندک اندک اما رسماً پذیرفته است.

سال‌ها بود که بازماندگان کولیان اسیر، انتظار واکنش و دلجویی دولت فرانسه را می‌کشیدند. در عین حال، همۀ فرانسویان با پذیرش مسئولیت از سوی دولت موافق نیستند. برخی روشنفکران و مورخان فرانسوی معتقدند که دولت با قبول چنین مسئولیت‌های سنگین تاریخی، خود و ملت فرانسه را در مقام «مدیون» و حتی «اخلاقاً گناهکار» قرار می‌دهد. ​​