بهرام رحمانی: آغاز یک دوره جدید در ترکیه! (بخش دوم)
حضور فتح‌الله گولن در آمریکا که ترکیه او را مسئول کودتای نافرجام می‌داند و واکنش آمریکا در برابر کودتا که آنکارا آن را به‌قدر کافی راضی‌کننده نیافت، اندکی بر روابط دوستانه دو کشور سایه انداخته است. هم‌چنین سرعت بهبود مناسبات ترکیه و روسیه و دیدار اردوغان و پوتین این تلقی را در نزد برخی‌ها بهوجود آورده که گویا ترکیه از غرب و آمریکا دور و به‌روسیه نزدیک می‌شود. رخدادهای یادشده موجب شده که مقام دوم ایالات متحده آمریکا جهت بررسی دوباره مناسبات دوجانبه به‌ترکیه سفر کند. به‌گفته ملکان، آمریکا و غرب در خاورمیانه و غرب آسیا شریکی مهم‌تر از ترکیه ندارند. ترکیه نیز بدون اتکا به‌غرب و بدون سرمایه و فن‌آوری غرب قادر به‌توسعه اقتصاد خود نیست. ….
—————————————–
آغاز یک دوره جدید در ترکیه!
(بخش دوم)
بهرام رحمانی
bahram.rehmani@gmail.com
وضعیت سوریه به‌مرحله حساسی رسیده است. مذاکرات دولت ترکیه با روسیه و حکومت اسلامی ایران که مدافع حکومت بشار اسد هستند؛ مذاکره نمایندگان روسیه و آمریکا در ژنو درباره سرنوشت سوریه، ورود ناگهانی ارتش ترکیه برای اولین‌بار به‌خاک سوریه و حمله به‌نیروهای مدافع خلق روژاوا و… در جریان است. همه قدرت‌های جهانی و منطقه‌ای درگیر در جنگ داخلی سوریه، شاید به‌این نتیجه رسیده‌اند که به‌هر طریق ممکن و در راستای منافع خود، واقعه سوریه را سر و هم بیاورند. شاید هم این کشور را به‌چند منطقه کوچک تقسیم کنند.
برای اولین‌بار سرتیپ احمد البری رییس ستاد مشترک ارتش آزاد سوریه (FSA)، که مورد حمایت آمریکا، ناتو، ترکیه، عربستان سعودی و… است روز جمعه گذشته به‌نیروهای مسلح روژاوا که شهر منبج را در اختیار دارند هشدار داد که اگر شهر را ترک نکنند منتظر رویارویی نظامی سختی با ارتش آزاد باشند.
هم‌زمان با این هشدار برخی رسانه‌ها از گلوله‌باران مواضع کردها توسط توپخانه ارتش ترکیه در جنوب جرابلس خبر دادند.
چاووش‌اوغلو، وزیر خارجه ترکیه حتی خبر داد که «عملیات ارتش ترکیه از همان ابتدا با آمریکا طراحی شده» است.
جو بایدن، معاون اول رییس جمهوری آمریکا، در سفر اخیر خود به‌آنکارا، از خواست ترکیه مبنی بر لزوم عقب‌نشینی کردها به‌شرق فرات پشتیبانی کرد.
به‌گزارش هاوارنیوز، مراد قاراییلان عضو شورای رهبری پ.ک.ک و فرمانده یگان‌های مدافع خلق ه.پ.گ، در اظهاراتی با اشاره به‌عملیات ارتش ترکیه در جرابلس سوریه گفت: «توافق ترکیه با داعش بیش از هر چیز اروپا را تحت تاثیر قرار خواهد داد. زیرا این اقدام ارتباط داعش با اروپا و جهان خارج را تضمین می‌کند. این یک توافق بسیار خطرناک است زیرا عمر داعش را افزایش می‌دهد».
وی در ادامه اظهارات خود تصریح کرد: «عملیات جرابلس در واقع یک عملیات نظامی نیست و تنها جابه‌جا شدن قدرت است. در واقع جابه‌جا شدن نیز اصطلاح مناسبی نیست. زیرا میان داعش و النصره تفاوت‌های زیادی وجود ندارد. تنها پرچم را عوض می‌کنند. داعشی‌ها در آن‌جا به‌النصره‌ای‌ها تبدیل شده‌اند. کادر داعش در آن‌جا نیز به‌الباب منتقل شده است».
لازم به‌ذکر است طبق اخبار خبرگزارها، حتی یک نظامی ترک در این عملیات به‌قول خودشان و به‌قول مخالفین واقعی اسد جابه‌جای نیروهای القاعده و ترکیه با نیروهای داعش زخمی نشده است.
علی هیجو، سخن‌گوی شورای نظامی جرابلس گفت: «اشغال جرابلس توسط ترکیه بیش‌تر یک تئاتر بود و داعش در مقابل ارتش ترکیه، حتی یک گلوله هم شلیک نکرد».
صالح مسلم رییس مشترک PYD، در سخنانی اظهار کرد که دولت ترکیه و حزب حاکم عدالت و توسعه درصدد نابودی کردهای سوریه هستند. داعش در پیش‌برد اهداف ترکیه موفق نبود و روز‌به‌روز با شکست روبه‌رو شد. بعد همان سیاست‌ها را با استفاده از گروه‌های دیگر نیز امتحان کرد ولی موفق نشد و اکنون نیز خود در اقدامی ماجراجویانه وارد خاک یک دولت دیگر شده است.
قبل از این ترکیه این کار را با استفاده از «دولت اسلامی»(داعش) پیش می‌برد. حملات به‌کوبانی و سری کانی توسط داعش نمونه‌ای از این سیاست‌های ترکیه در دشمنی با کردها بود.
***
ترکیه که اصرار دارد نیروهای دموکراتیک سوری، به‌ویژه یگان‌های مدافع خلق کانتون‌های روژاوا را هرچه زودتر از مناطق مرزی استان حلب دور کند، از روز پنجشنبه ۲۵ اوت به‌روی آنان آتش گشود. ترکیه هشدار داده است که نیروهای کرد که در مرز سوریه و ترکیه با داعش می‌جنگند، باید هرچه زودتر از رود فرات بگذرند و به‌سوی سرزمین‌های اصلی خود، واقع در شمال شرقی سوریه بازگردند. ترکیه در عین حال با اعزام نیروهای بیش‌تر به‌داخل خاک سوریه، مشغول امن‌سازی منطقه است. این اقدام ترکیه عملا موقعیت داعش را قوی‌تر می‌کند.
حوالی غروب روز پنجشنبه ۲۵ اوت ۲۰۱۶-۳ شهریور ۱۳۹۵، خمپاره‌ها و توپخانه ترکیه نیروهای کرد را در شمال سوریه – پشت مرز ترکیه- هدف گرفت.
به‌نوشته رسانه‌های ترکیه، هواپیماهای بدون سرنشین تجسسی ترکیه توانسته‌اند نیروهای کرد سوری (YPG)را در ده کیلومتری شهر منبج(داخل خاک سوریه-بیست کیلومتری مرز ترکیه) شناسایی کنند. بلافاصله بعد از شناسایی، خمپاره‌های ارتش ترکیه آن‌ها را هدف گرفته‌اند. تعداد افراد کُرد اعلام نشده اما روزنامه ترک حریت می‌نویسد که این گروه مسلح «نابود شده است».
در همان روز پنجشنبه، وزیر دفاع ترکیه گفت «ما کاری خواهیم کرد که حزب اتحاد دموکراتیک سوریه نتواند جای داعش را در این منطقه بگیرد».
یک روز قبل، جو بایدن معاون رییس جمهور آمریکا که به‌ترکیه رفته بود نیز از کردها خواست که «به‌شرق رود فرات بازگردند». ترکیه روز چهارشنبه ٢۴ اوت ۲۰۱۶، طی عملیاتی سریع وارد خاک سوریه شد و شهر جرابلس را در کنترل خود گرفت.
گزارشگر تلویزیون العربیه در مناطق درگیری سوریه روز یک‌شنبه ۲۸ اوت ۲۰۱۶ گفت که ارتش آزاد(نیروی مورد حمایت آمریکا، ناتو، ترکیه، عربستان سعودی و…) شماری از روستاهای اطراف شهر منبج را از کنترل نیروهای سوریه دمکراتیک خارج کرد.
طبق این گزارش، ارتش آزاد سوریه پس از درگیری شدید با نیروهای دموکراتیک سوریه توانست روستاهای تله العمارنه، دابس، بلابان و بئر کوسی را از کنترل نیروهای سوریه دمکراتیک خارج کند.
سرتیپ احمد البری رییس ستاد مشترک ارتش آزاد سوریه، روز جمعه ۲۶ اوت به‌کردهای مسلح سوری که شهر منبج را در اختیار دارند هشدار داد. که اگر شهر را ترک نکنند منتظر رویارویی نظامی سختی با ارتش آزاد باشند.
هم‌زمان با این هشدار، برخی رسانه‌ها از گلوله باران مواضع کردها توسط توپخانه ارتش ترکیه در جنوب جرابلس خبر دادند.
با ورود ارتش آزاد در منطقه جرابلس و هشدار به‌کردها برای ترک منبج، تنش بین دو نیرو به‌نقطه اوج خود رسیده است.
شایان ذکر است که ورود ارتش ترکیه به‌سوریه و حمایت مستقیم از ارتش آزاد سوریه و حمله به‌روژاوا نمی‌تواند بدون چراغ سبز آمریکا و روسیه که در این روزها سخت درگیر مذاکره درباره آینده سوریه در پشت درهای بسته هستند، انجام گرفته باشد. در این میان، هم‌چنین این احتمال وجود دارد که ارتش ترکیه با داعش نیز بهتوافق محرمانه‌ای رسیده‌اند که به‌همدگیر حمله نکنند. و یا مذاکرات فشرده‌ای که دولت ترکیه با حکومت اسلامی ایران دارد.
جو بایدن، معاون ریاست جمهوری آمریکا روز چهارشنبه ۲۴ اوت ۲۰۱۶-۳ شهریور ۱۳۹۵ راهی ترکیه شد؛ سفری که هدف آن ترمیم مناسبات آمریکا با ترکیه است. روابط دو کشور در هفته‌های اخیر پرتنش بوده است.
ورود بایدن به‌آنکارا مصادف شد با عملیات «سپر فرات» ارتش ترکیه در شمال سوریه که در جریان آن تانک‌های نیروهای مسلح ترکیه وارد مرزهای سوریه شدند.
بزرگ‌ترین دغدغه ترکیه به‌ادعای مقامات این کشور «تامین امنیت مرزها در مقابل گروه دولت اسلامی(داعش) و یگان‌های کردهای سوریه (YPG) است.
بایدن در جریان سفر خود با اسماعیل قهرمان، رییس پارلمان ترکیه، بن‌علی یلدریم، نخست وزیر و رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهور این کشور دیدار کرد.
چاووش‌اوغلو، وزیر خارجه ترکیه حتی خبر داد که «عملیات ارتش ترکیه از همان ابتدا با آمریکا طراحی شده» است.
مصطفی ملکان، روزنامه‌نگار به‌دویچه‌وله گقته است، هدف سفر کاری و یک روزه جو بایدن به‌ترکیه همچنانکه منابع رسمی ترکیه نیز اعلام کرده‌اند، بررسی همه‌جانبه مناسبات دو کشور است. این که چرا مناسبات راهبردی و دیرین آنکارا و واشنگتن نیاز به‌بررسی دارد، پیامد حوادثی مانند کودتای نافرجام ۱۵ ژوئیه، مناسبات ترکیه و روسیه و تغییرات بهوجود آمده در سیاست ترکیه در قبال بحران سوریه است.
به‌گفته این روزنامه‌نگار، حضور فتح‌الله گولن در آمریکا که ترکیه او را مسئول کودتای نافرجام می‌داند و واکنش آمریکا در برابر کودتا که آنکارا آن را به‌قدر کافی راضی‌کننده نیافت، اندکی بر روابط دوستانه دو کشور سایه انداخته است. هم‌چنین سرعت بهبود مناسبات ترکیه و روسیه و دیدار اردوغان و پوتین این تلقی را در نزد برخی‌ها بهوجود آورده که گویا ترکیه از غرب و آمریکا دور و به‌روسیه نزدیک می‌شود. رخدادهای یادشده موجب شده که مقام دوم ایالات متحده آمریکا جهت بررسی دوباره مناسبات دوجانبه به‌ترکیه سفر کند.
به‌گفته ملکان، آمریکا و غرب در خاورمیانه و غرب آسیا شریکی مهم‌تر از ترکیه ندارند. ترکیه نیز بدون اتکا به‌غرب و بدون سرمایه و فن‌آوری غرب قادر به‌توسعه اقتصاد خود نیست.
هدف ترکیه از عملیات «سپر فرات» به‌گفته مصطفی ملکان، دور کردن داعش و در عین حال دورکردن یگان‌های کرد سوری از مرزهای ترکیه است. برای این که جرابلس نیز همانند منبج توسط نیروهای کرد سوری فتح نشود، ارتش ترکیه خود راسا وارد عمل شده است.
به‌این ترتیب، درگیری بین ارتش ترکیه و یگان‌های مدافع خلق روژاوا در شمال سوریه هم‌چنان شدت می‌گیرد. به‌گزارش خبرگزاری دولتی «آناتولی» ترکیه، در یک حمله خمپاره‌ای به‌تانک‌های ارتش این کشور در نزدیکی شهر مرزی جرابلس سوریه، یک سرباز ترک کشته و سه سرباز دیگر زخمی شدند.
گروهی از مخالفان اسد که ترکیه از آن‌ها حمایت می‌کند، پیش‌تر اعلام کرده بودند که به «نیروهای سوریه دمکراتیک»(SDF) حمله کرده‌اند. تانک‌های ترکیه هم در این حمله شرکت داشته‌اند.
به‌نوشته روزنامه «حریت» ترکیه، این کشور در حال حاضر با ۶۰ تانک و ۳۸۰ نیروی زمینی در جنگ سوریه حضور دارد. «نیروهای سوریه دمکراتیک» از نیروهای کرد سوری، از جمله «یگان‌های مدافع خلق (YPG)»، تشکیل شده است. آمریکا و هم‌پیمانانش هم‌چون حکومت ترکیه، «یگان‌های مدافع خلق» را یک جریان تروریستی نمی‌دانند. اما ترکیه پافشاری می‌کند که «دولت اسلامی»(داعش) و «یگان‌های مدافع خلق»(روژاوا)، هر دو جریانی تروریستی هستند. در حالی که همه شواهد و گزارشات حالی از آن‌ست که دولت ترکیه و در راس همه رجب طیب اردوغان رییس جمهور این کشور، رابطه نزدیکی با سران داعش دارند. حتی پسرش بلال اردوغان که مدتی‌ست در ایتالیا به‌سر می‌برد به‌دلیل پول‌شویی به‌دادگاه کشانده شده است.
حاکمیت ترکیه، در جهت نابودی روژاوا می‌کوشد و در این راه بارزانی رییس اقلیم کردستان عراق نیز با این حکومت هم‌گام و هم‌آهنگ است.
یکی از سخن‌گویان حزب اتحاد دموکراتیک سوریه PYD انجام این عملیات نظامی در منطقه را تایید کرد. نیروهای متحد درSDF (از جمله حزب اتحاد دموکراتیک سوریه) علیه شبه‌نظامیان «دولت اسلامی» در سوریه می‌جنگند. این اتحاد از حمایت نیروی هوایی ائتلاف بین‌المللی ضد «داعش» به‌رهبری آمریکا برخوردار است. هدف ترکیه، عقب‌راندن کردها از جرابلس به‌منطقه‌ای در نزدیکی رود فرات عنوان شده است.
هم‌زمان مخالفان حکومت سوریه با حمایت ارتش ترکیه، روز شنبه نیز اعلام کردند که شبه‌نظامیان «دولت اسلامی» را از چندین روستا در جنوب جرابلس بیرون رانده‌اند. این شورشیان در حال نزدیک‌شدن به‌مناطقی هستند که از سوی نیروهای دموکرات کرد SDF اداره می‌شوند.
بنا به‌گفته سخن‌گوی یگان‌های مدافع خلق، تانک‌های ارتش ترکیه در حال حاضر به‌مرزهای شهر کوبانی نزدیک می‌شوند. این تانک‌ها ماشین‌آلاتی را اسکورت می‌کنند که قرار است برای حفر خندق در مناطق مرزی به‌کار گرفته شوند.
گفته می‌شود که در جریان عملیات، مواضع «یگان‌های مدافع خلقYPG » نیز بمباران شده است. بنا بر گزارش خبرگزاری‌ها در جریان این عملیات واحد‌های ویژه ارتش ترکیه نیز وارد خاک سوریه شده‌اند. این نخستین عملیات زمینی ترکیه در سوریه، پس از آغاز جنگ داخلی این کشور در سال ۲۰۱۱ علیه «دولت اسلامی» و YPG است. «یگان‌های مدافع خلق»، بخش بزرگی از این منطقه در شمال سوریه در مرز ترکیه را تحت کنترل خود دارند و «تشکیلات خودگردان» مستقلی برپا کرده‌اند و مردم این منطقه از آزادی و برابری و دموکراسی مستقیم برخورداند.
کارشناسان سیاسی می‌گویند، آنکارا با حمله به‌مواضع YPG در صدد است از گسترش مناطق تحت کنترل کانتون‌های روژاوا و تاثیر موفقیت‌های آن بر خواست‌های آزادی‌خواهانه مردم کردستان ترکیه و منطقه جلوگیری کند.
البته جو بایدن، معاون اول رییس جمهوری آمریکا، در سفر اخیر خود به‌آنکارا، از خواست ترکیه مبنی بر لزوم عقب‌نشینی کردها به‌شرق فرات پشتیبانی کرد.
در این میان نیروهای هوادار بشار اسد، رییس جمهوری سوریه نیز به‌موفقیت‌هایی دست یافته‌اند. ارتش این کشور اعلام کرد که شهر داریا در جنوب غربی دمشق(پایتخت) را به‌طور کامل از مخالفان اسد پس گرفته است. این شهر مدت‌ها نماد مقاومت در برابر نیروهای دولتی سوریه خوانده می‌شد. مخالفان حکومت سوریه حاضر در داریا، پس از سال‌ها محاصره و بمباران مداوم، با تخلیه شهر موافقت کردند
هم‌زمان با درگیری‌های خونین در سوریه، وزیران خارجه روسیه و ایالات متحده روز جمعه ۲۶ اوت در ژنو سوئیس در مورد کلیات طرح آتش‌بس در سوریه بهتوافق رسیدند.
نهادهای حقوق بشری و امدادرسان دائم درخواست می‌کنند که امکان دسترسی به‌هزاران ساکن نیازمند کمک در حلب فراهم شود. به‌دلیل کوتاه‌بودن آتش‌بس‌های تاکنونی، هنوز این امکان فراهم نشده است. در روزهای پیش رو قرار است کارشناسان آمریکایی و روسی جزئیات طرح آتش‌بس را بررسی کنند. هنوز مشخص نیست که رایزنی‌ها به‌نتیجه مثبتی برسند.
سخن‌گوی وزارت دفاع چین در نشست خبری ماهانه خود در پکن با اشاره به‌سفر هفته گذشته یک مقام عالی‌رتبه ارتش چین به‌دمشق، از ارائه این آموزش‌های پزشکی به‌طرف سوری خبر داد.
گوان یوفی، رییس دفتر همکاری نظامی بین‌المللی چین، هفته گذشته با فهد جاسم الفریج، وزیر دفاع سوریه، در دمشق دیدار کرد و درباره گسترش همکاری‌های نظامی میان دو کشور از جمله آموزش نیروهای ارتش سوریه گفتگو کرد. یوفی پس از این دیدار گفت: «ارتش سوریه و چین از دیرباز روابط نزدیکی داشته‌اند. نیروهای نظامی چین مایل به تقویت روابط و همکاری با ارتش سوریه هستند.
در واقع پیروزی یگان‌های مدافع خلق روژاوا در شهر منبج، که توانستند این شهر را از دست داعش آزاد کنند و منطقه خودگران خود را گسترش دهند. این همه نه تنها برای ترکیه، بلکه برای کشورهای منطقه نیز یک کابوس است.
شادمانی مردم منبج که بیرون راندن داعش را از شهرشان جشن گرفتند، تقریبا در همه‌جا با خشنودی اذهان عمومی روبه‌رو شد. «اشپیگل آنلاین» در گزارشی نوشته است، فقط در آنکارا بود که از آزادی منبج چندان استقبال نشد، زیرا که این شهر به‌طور عمده به‌دست کردها آزاد شد بود، به‌عبارت دیگر، به‌دست نیروهای کرد یگان‌های مدافع خلق(ی‌پ‌گ)، اعم از زن و مرد.
اشپیگل آنلاین نوشته است که یگان‌های مدافع خلق سوریه، سازمانی نزدیک به‌حزب پ‌ک‌ک(حزب کارگران کردستان) ترکیه است. برای ترکیه نیز پ‌ک‌ک پس از فتح‌الله گولن و طرفدارانش، دومین «دشمن» به‌شمار می‌رود. به‌همین دلیل این کشور با نگرانی شدید به‌پیروزی کردهای سوریه می‌نگرد.
مولود چاووش‌اوغلو، وزیر خارجه ترکیه در این رابطه می‌گوید: «انتظار ما این است که ی‌پ‌گ دوباره به‌پشت منطقه شرقی فرات بازگردد.» رود فرات خط قرمز دولت ترکیه است.
هنگام حمله داعش به‌کوبانی نیز دولت ترکیه مرزهایش را به‌روی مردمی که از آن‌جا می‌گریختند بست و همواره منتظر سقوط کوبانی توسط داعش بود. اما این آرزوی حکومت ترکیه با شکست سخت داعش و پیروزی نیروهای مدافع خلق برباد رفت.
حالا دولت ترکیه پافشاری می‌کند و آمریکا هم گفته است که نگرانی ترکیه را درک می‌کند. گوردون تراوبریج، سخن‌گوی پنتاگون در این‌باره گفته است: «منبج از نظر تاریخی یک شهر عربی است و انتظار ما این است که بعد از رهایی نیز همین گونه بماند».
ایجاد منطقه‌ای به‌هم پیوسته در مرز ترکیه، از عفرین در غرب و در امتداد رود فرات تا مرز شرقی ترکیه با عراق، «روژاوا» نامیده می‌شود که در اهداف نیروهای روژاوا، روزی به‌منطقه آزاد و خودگران دموکراتیک مردمی تبدیل شود.
در هفته‌های گذشته «نیروهای دمکراتیک سوریه» از پایه‌گذاری «شورای الباب» خبر دادند که در حال تدارک حمله به‌شهر الباب برای آزادی آن‌جا از دست داعش است. در این عملیات نیز نیروهای مدافع خلق روژاوا سهم قابل توجهی خواهند داشت و به‌همین ترتیب نیز یک گام دیگر در جغرافیای منطقه به‌سوی غرب حرکت می‌کنند.
کردهای کانتون عفرین هم به‌فعالیت‌های خود افزوده‌اند. رییس این کانتون هیوا مصطفی، اعلام وضعیت فوق‌العاده کرد و گفت که این واکنشی است به‌تحولاتی که آزادی منبج با خود به‌همراه می‌‌آورد.
کانتون‌های روژاوا، سیستمی را برقرار کرده‌اند که تصویری است از سوریه آینده. سیستمی که هیچ کدام از قدرت‌های درگیر جهانی و منطقه‌ای در جنگ داخلی سوریه، آن را نمی‌پذیرند. اما بنا به‌مصلحت روز و در راستای منافع خودشان گاهی کج دار و مریض رد مورد آن موضع‌گیری می‌کنند. سیستمی که از هر سو در محاصره است بنابراین حمایت جهانی از آن، به‌معنای حمایت از آزادی، برابری، سیستم شورایی و دموکراسی مستقیم و علیه ارتجاع و جنگ و خونریزی است. پیکارگران زن و مرد روژاوا و حامیان بین‌المللی آن، نه دولت مستقل و جدایی از سوریه را می‌خواهند و نه «ملت و دولت» را قبول دارد، بلکه با تمام قدرت و با اتکا به‌موازین دمکراسی مستقیم، تسلیح عمومی، رعایت حقوق برابر زن و مرد، آزادی مذهب، لغو مجازات اعدام، توجه ویژه به‌طبیعت و زیست‌محیطی، یعنی همه ارزش‌هایی که حکومت‌های منطقه و در راس همه حکومت فاشیست ملی-مذهبی ترکیه، روز‌به‌روز به‌دشمنی با این سیاست‌ها و موازین به‌غایت انسانی برمی‌خیزند تا موقعیت جنایت‌کارانه خود را در قدرت و حاکمیت حفظ کنند!
یگان‌های مدافع خلق در سوریه، بر کردستان سوریه (روژاوا) تسلط دارد و تلاش‌ها و موفقیت‌هایش برای پیشروی در سوریه چندان خوشایند ترکیه نیست.
حزب اتحاد دموکراتیک، یک تشکل سیاسی چپ در کردستان سوریه است که در سال ۲۰۰۳ در سوریه ایجاد شد. نیروهایی در «یگان‌های مدافع خلق» (YPG) حضور دارند که نه تنها دارای ملیت‌های مختلف هستند، بلکه حتی از کشورهای آمریکا و استرالیا و اروپا و منطقه به‌عنوان نیروهای انترناسیونالیست چپ و کمونیست حضور دارند.
چندی پیش بود که ترکیه در مورد پیشروی این یگان‌ها در منطقه هشدار داده بود. آنکارا نگران آن است که موفقیت و انسجام کردها در مناطق مرزی سوریه سبب تقویت سیاست خودگرانی دموکراتیک در کردستان ترکیه شود.
دولت ترکیه در تلاش است که پیشروی نیروهای دموکراتیک به‌سمت شرق جلوگیری کند تا آن‌ها نتوانند با عقب راندن داعش، منطقه خود را برای ایجاد یک منطقه خودگردان دموکراتیک در طول مرز ترکیه-سوریه ادامه دهند. به‌همین دلیل ترکیه اصرار دارد که نیروهای متعلق به‌حزب اتحاد دموکراتیک، هرچه زودتر از منطقه مرزی استان حلب(شهرهای منبج، جرابلس، کوبانی و…) دور شوند و به‌استان حسکه باز گردند. حسکه هم البته با ترکیه هم‌مرز است اما سرزمین اصلی کردهای سوریه به‌شمار می‌آید.
این حزب و دیگر نیروها و یگان‌های مدافع خلق روژاوا، نه تنها خواهان جدایی از سوریه و تشکیل یک دولت مستقل کردی و غیره نیستند، بلکه برعکس آن‌ها، خواهان یک سوریه دموکراتیک هستند. اما رسانه‌های بورژوایی و حتی برخی جریانات به‌اصلاح «چپ» حاشیه‌ای و بی‌تاثیر، مسایلی را به‌نیروهای روژاوا نسبت می‌دهند که به‌دور از هرگونه واقعیت است. برای نمونه واژه‌هایی هم‌چون جدایی‌طلب، خودمختاری‌طلب، ناسیونالیست کرد، همکار آمریکا، تروریست و غیره به‌سوی این نیروی جدی مردمی و مدافع سیستم شورایی و دموکراسی مستقیم پرتاب می‌کنند، واژه‌هایی که مرتب از زبان مقامات ترکیه و طرفداران بارزانی و غیره می‌شنویم.
تا چندی پیش گمان می‌رفت که نیروهای ارتش بشار اسد و کردها در شمال سوریه با هم کنار آمده‌اند. اما نبردهای شدید در هفته گذشته در شهر حسکه این نظر را ابطال کرد. ناظران سیاسی بیم آن داشتند که منطقه جنگی تازه‌ای در خاک سوریه شکل بگیرد.
اما به‌گزارش «رویترز» اکنون پس از روزها نبرد سخت میان ارتش سوریه و یگان‌های مدافع خلق در حسکه، طرفین بر سر آتش‌بس توافق کرده‌اند. آژانس خبری «فرات» نیز گزارش داد که نیروهای حکومت بشار اسد موافقت کرده‌اند شهر حسکه را ترک کنند.
همین گزارش حاکی است که نیروهای روژاوا، مناطقی را که در جریان نبردهای یک هفته‌‌ای تسخیر کرده‌اند هم‌چنان در اختیار خواهند داشت. بنا به‌گزارشات هم اکنون یگان‌های مدافع خلق (YPG)کنترل کامل این شهر را در اختیار دارند.
ترکیه عضو ناتو و متحد اصلی آمریکا در منطقه است. فکری ایشق وزیر دفاع ترکیه گفت که جلوگیری از متصل کردن مناطق تحت تصرف کردها در شرق و غرب طرابلس توسط یگان‌های مدافع خلق روژاوا، یکی از اولویت‌های آنکارا است. بنابراین با هیچ منطقی جور درنمی‌آید که آمریکا و ناتو ترکیه را رها کنند و از روژاوا دفاع کنند. روژاوایی که مهم‌‌ترین سلاح و قدرت سرمایه‌داری جهانی، یعنی «ملت و دولت» را به‌طور جدی کنار گذاشته و از تسلیح عمومی، برابری زن و مرد، سیستم شورایی و دمکراسی مستقیم دفاع می‌کند. از کی تا حالا سیستم سرمایه‌داری جهانی و در راس همه آمریکایی قرار دارد که با هم‌پیمانان جهانی و منطقه‌اش خاورمیانه را به‌خاک و خون کشیده است از کی مدافع صلح، آزادی، برابری، دموکراسی و عدالت اجتماعی شده است؟!
به‌نظرم پیکارگران روژاوا، هیچ توهمی به‌آمریکا و سیاست‌های غیرانسانی آن ندارند. اگر در حال حاضر و در میان جنگ و خونریزی مداوم سوریه، تنها یگان‌های زن و مرد مدافع خلق روژاوا، نیرویی جدی و مصمم است که تاکنون داعش را شکست داده است. بنابراین؛، آمریکا نه در دفاع از روژاوا، بلکه در دفاع از منافع خود، گاهی در پیشروی این نیروهای روژاوا به‌مناطق تحت کنترل داعش، مواضع داعش را بمباران می‌کند. در چنین موقعیتی طبیعی‌ست که نه تنها مذاکراتی بین رهبران روژاوا و نمایندگان آمریکا، بلکه نمایندگان روسیه، اتحادیه اروپا و غیره وجود داشته باشد. موقعیت منطقه و هر نیروی جدی که در درگیری‌های داخلی سوریه حضور دارد جنگ و صلح، پیشروی و عقب‌نشینی، همه و همه اجتناب‌ناپذیر است. آن‌چه که باید مورد تاکید قرار گیرد این است که نباید به‌معاملات و قراردادهای مخفیانه‌ای تن داد که علیه مردم و آینده جامعه است.
دولت ترکیه هم‌اکنون بر سر بحران سوریه، از یک‌سو در حال مذاکره جدی با ایران و روسیه، دو هم‌پیمان اسد است؛ از سوی دیگر با هم‌پیمانان آمریکایی و اروپایی و منطقه‌ای در بده وبستان به‌سر می‌برد؛ از سویی خواهان مذاکره با اسد است و نهایت مستقیما ارتش خود را وارد خاک سوریه کرده تا هم نیروهای ارتجاعی مانند داعش، جبهه النصره، ارتش آزاد سوریه و… را تقویت کند و از سوی دیگر، روژاوا را هر چه بیش‌تر در تنگنا قرار دهد و برای نابودی آن بکوشد. در چنین موقعیتی، نه تنها هیچ قدرت بزرگی تاکنون به‌عملیات ترکیه در سوریه اعتراض نکرده، بلکه واشینگتن، آلمان و فرانسه، پشتیبانی خود را از این عملیات اعلام کرده‌اند.
اکنون به‌نظر می‌رسد با روی کار آمدن دولت یلدریم در ترکیه، سیاست این کشور، از جمله در رابطه با سوریه تغییر کرده است. اکنون اولویت برای دولت ترکیه، جلوگیری از پیشروی پیکارگران روژاوا و گسترش خودگردانی دموکراتیک در سوریه است از این‌رو، مساله سرنگونی حکومت بشار اسد، در مرحله بعدی قرار دارد.
از سویی اسماعیل حقی تکین، دیپلمات سابق ترک و نایب رییس فعلی «حزب وطن» در مصاحبه با روزنامه فرامنطقه‌ای «الشرق الاوسط»، از جریان مذاکرات غیرمستقیم میان ترکیه و حکومت سوریه با هدف برقراری آشتی بین دو کشور خبر داده؛ خبری که تاکنون مقام‌های رسمی ترکیه، به‌آن واکنش نشان نداده‌اند.
رییس جمهور روسیه «پوتین» اول هفته آینده به‌بهانه تماشای یک بازی دوستانه فوتبال میان تیم‌های ملی روسیه و ترکیه راهی آن کشور می‌شود. این مسابقه در شهر آنتالیای ترکیه برگزار می‌شود. اردوغان رییس جمهور ترکیه هم برای دیدن همین مسابقه راهی آنالیا می‌شود!
جهان سیاست و معاملات نهان و آشکار حکومت‌ها، گاه با جهان ورزش در پیوندهائی قرار می‌گیرد که به‌یک رویدادی تاریخی تبدیل می شود. مانند پینگ‌پنگ چین و آمریکا که سرآغاز مناسبات عادی دو کشور شد. این فوتبال هم ظاهرا سر آغاز فصل تازه ای از مناسبات سیاسی و اقتصادی میان روسیه و ترکیه خواهد شد.
پس از حدود یک سال تیرگی رابطه روسیه و ترکیه، رد پی سرنگون‌شدن یک جت جنگی روسیه در آسمان سوریه توسط جنگنده‌های ترکیه، رییس جمهور ترکیه برای تشکر از کمک روسیه به‌کشف کودتای نظامی در این کشور و مطلع کردن رییس جمهور آن راهی روسیه و شهر سن پطرزبورک شد.
سفری که یک روز بیش‌تر طول نکشید اما در همین سفر یک روز اردوغان با پوتین دیدار و مذاکره کرد. حالا بازدید این دیدار را پوتین به‌بهانه مشاهده مسابقه فوتبال دو تیم ملی ترکیه و روسیه پس می‌دهد. این بازی هر نتیجه‌ای داشته باشد، اهمیتش به‌اندازه نتایج مذاکرات پنهان میان اردوغان و پوتین نیست.
واقعیت این است که همه نیروهای قدرت‌مند جهانی و منطقه‌ای در جنگ داخلی سوریه حضور مستقیم و غیرمستقیم دارند. بنابراین طبیعی است که یگان‌های مدافع خلق نه می‌توانند و نه می‌خواهند با همه طرفین درگیر بجگند. اما از آن جایی که این نیرو جدی‌ترین و مردمی‌ترین نیرو در سوریه است برخی قدرت‌ها در راستای منافع خود، در جنگ علیه داعش با این نیرو همکاری می‌کنند. اما برخی‌ها، گاهی از موضع چپ نیز به‌اخبار و گزارشات رسانه‌های رسمی دولت‌ها و یا موضع گیری سخن‌گوی آن‌ها اتکا می‌کنند و به‌جای حمایت از پیکارگران روژاوا، ناآگاهانه به‌آن‌ها می‌تازند. جنگ و صلح و یا صلح مسلح پیکارگران روژاوا با حکومت مرکزی سوریه، و یا همکاری نظامی با نیروهای ائتلاف علیه داعش و…، نه غیرمنطقی، بلکه عین منطق چنین وضعیتی است. من نمی‌دانم فردا روژاوا چه سرنوشتی خواهد داشت؟ آیا اهداف و سیاست‌های خودگرانی دموکراتیک با رد «ملت و دولت» و با اتکا به‌سیستم شورایی و دموکراسی مستقیم تعمیق پیدا خواهد کرد و یا شکست خواهد خورد؟ و ده‌ها سئوال دیگر! اما این سئوالات و انتقادات وارد و ناوارد نباید مانغع از آن شود که ما امروز از پیکارگران روژاوا و اهداف و سیاست‌های آن‌ها دفاع نکنیم. چرا چنین رویکرد سیاسی بسیار خطرناک و مضر است. این یک موقعیت تاریخی است که نباید از دست داد. هر چه‌قدر نیروهای چپ و کمونیست و کارگری و آزادی‌خواه مدافع روژاوا شوند به‌همان حد نیز رزمندگان آن قدرت پیدا می‌کنند تا بر اهداف و سیاست‌های خود پافشاری کنند و کوتاه نیایند. اهداف و سیاست‌های که یک راه‌حل مهم و تجربه شده نه تنها برای کل سوریه، بلکه برای کل خاورمیانه نیز عملی‌ترین و انسانی‌ترین و سیاسی‌ترین راه‌حل است. پس ما وظیفه تاریخی و انسانی و سیاسی داریم در مورد روژاوا تعمق بیش‌تری به‌خرج دهیم و با تمام قدرت و از هر طریق ممکن، از مبارزه سیاسی و اهداف آن از جمله مبارزه مسلحانه‌شان علیه داعش و همه نیروهای ارتجاعی و متجاوز و تبه‌کار دفاع کنیم.
دوشنبه هشتم شهریور ۱۳۹۵-بیست و نهم اوت ۲۰۱۶
ادامه دارد…..
متاسفانه بخش دیدگاه‌های این مطلب بسته است.