فروشگاه های بزرگ یا هایپر مارکت ها شدیدا در حال گسترش هستند و تو گویی بخشی از سرمایه های متمرکز شده در چپاول های چند دهه گذشته سر از فروشگاه های بزرگی در آورده اند که هر روز در سراسر کشور گسترش مییابند، البته رد پای سرمایه های بزرگ خارجی را هم میتوان در آن دید. ….

———————————————

فروشگاه های بزرگ یا هایپر مارکت ها شدیدا در حال گسترش هستند و تو گویی بخشی از سرمایه های متمرکز شده در چپاول های چند دهه گذشته سر از فروشگاه های بزرگی در آورده اند که هر روز در سراسر کشور گسترش مییابند، البته رد پای سرمایه های بزرگ خارجی را هم میتوان در آن دید. با همه کسادی و عدم رونق بازار به علت کاهش قدرت خرید مردم که هر روز آشکارتر از روز گذشته است ، اما این بازارهای بزرگ تجاری و مجتمع های بزرگ فروشگاهی در گوشه های مختلف کشور در حال ساخت است و قشرهایی از مصرف کنندگان نیز به مشتریان آن تبدیل می شوند. کافی است از جاده های بزرگ سراسر شهر ها گذرکنیم و تابلوهای مختلف ساخت این مجتمع ها را مشاهده کنیم. دو عامل در این موفقیت سهیم است. یک ارزانتر بودن کالاها نسبت به مغازه های کوچکتر و دوم کامل بودن جنس ها و منظم چینی و در واقع آسانتر بودن خرید.

این دو عامل باعث آن شده است که خریداران به جای خرید از مغازه کوچک نزدیک محل کار و زندگی خود مسیری را طی کرده و به هایپر مارکتها بروند تا هم از تخفیف های خرید کلی استفاده کنند و هم از محیط شیک این فروشگاه ها لذت ببرند. زیرا که در کنار بسیاری از این فروشگاه ها مراکز تفریحی و رستوران های رنگارنگ برقرار است .

یکی از بزرگترین آنها مجتمعی است در تهران در کنار دریا چه چیتگر در منطفه ۲۲ شهر داری تهران که توسط شرکت کیسون و با همکاری و سهام مشترک چندین شرکت وابسته به نهادها و بانک های سر بر آورده جدید در حال سا خت است وگفته میشود که بزرگترین مجتمع تجاری خاورمیانه است و یا “مال”های بزرگی که در گوشه و کنار مشهد ساخته شده و یا در حال ساخت است.

اما شیوه کار این فروشگاه ها چگونه است؟ چگونه است که  این شرکت ها می توانند اجناس را با قیمتی پایین تر از خرده فروشی عرضه کنند؟ شما تصور کنید به عنوان صاحب یک مغازه کوچک مواد غذایی برای تهیه جنس خود باید راهی جز خرید جزئی و البته نسیه از پخش کننده های کالا های مورد نیاز ندارید. پس شرکت پخش کننده هم راهی جز خرید کالا ها به صورت نسیه از عمده فروشی ندارد و همینطور عمده فروشی هم راهی جزء خرید به صورت اقساط از کارخانه را ندارد. پس کارخانه دار باید کالای تولید شده را به صورت نسیه به خریدار بدهد و منتظر بمانند که پس از فروش هزینه و سود حاصل را دریافت کند . اما فروشگاه های بزرگ (زنجیره ای) با سرمایه فراوان و در اختیار داشتن بانک های بزرگ برای گرفتن وام برای  خرید کلی و البته نقد از تخفیف های ویژه این گونه خریدها استفاده میکنند و با حذف چند دست از واسط ها میتوانند برای مشتریان خود تخفیف هم در نظر بگیرند.

در نگاه اول، از این رو که هزینه تمام شده برای مصرف کنندگان کمتر شده است این امر بسیار مقبول می نمایاند اما تاثیر منفی این کار بر روی خرده کاسبان است که توان رقابت با فروشگاه های بزرگ را ندارند و ناچار به قبول ورشکستگی اند و مجبور به ملحق شدن به صف بیکارانی هستند که هر روز در حال افزایش است و هیچ برنامه ای هم برای اشتغال این بیکاران که به بازار کار ریخته میشوند، وجود ندارد.
برای مثال شما محله ای را در نظر بگیرید که درآن چندین مغازه میوه فروشی و مواد غذایی وجود دارد و یکی از همین هایپرمارکت های مد نظر ما راهش را به این محله باز میکند و شعبه ای ایجاد میکند. در روز های اول شوقی در اهالی محله ایجاد میشود چون شاهد ساخت سوله یا ساختمانی بزرگ اند که برای این امر ایجاد میشود و در مرحله بعد تعدادی از اعضایی محله برای کار به استخدام این فروشگاه در می آیند. اما با گذر زمان مغازه  ای قدیمی موجود در محل به دلیل کساد شدن بازار مجبور به اخراج کارگران خود میشوند، اما باز هم توان رقابت ندارند و پس از مدتی مجبور به بستن مغازه میشوند. این کار چون میزان عرضه مغاره ها را برای اجاره بالا میبرد، قیمت ها افت میکند و چون امکان رقابت با هایپرمارکت ها وجود ندارد، کسی هم اجاره نمیکند، صاحب مغازه ها مجبور به فروش مغازه ها شده و بساز بفروش ها یا دیگر سرمایه داران برای ساخت آن ملک پیش قدم میشوند و همان خرده کاسب با شاگردش باید به عنوان کارگر ساختمانی برای ساخت ساز همان محل وارد بازار کار شوند. این در حالی است که به دلیل بالا رفتن میزان تقاضای کار در آن فروشگاه، صاحب کار میزان پرداختی حقوق کارکنان را پایین آورده و یا میزان ساعت کار یا ضرب آهنگ کار را افزایش میدهد. و پس از مدتی چون دیگر رقیبی موجود نیست، فروشگاه قیمت اجناس خود را بدون تخفیف یا حتی بالا تر از آن ارائه میکند.

حال این روند افزایش فروشگاه های بزرگ و زنجیره ای در شهر کوچک بجنورد نیز که مرکز استان خراسان شمالی است در حال  گسترش است، اما این بار خرده کاسبان متحد شده اند و یک صدا میخواهند در مقابل این جریان – که به نظر نگارنده در نظام سرمایه داری جبری و ناگزیر است – بایستند و در اولین قدم خود  در سالن مجمع صنفی استان خراسان شمالی دست به تحصن زدند. در این تحصن که مغازه داران از اصناف قصابی و مواد غذایی، میوه فروشی… شرکت داشتند خواستار مقابله با ارزان فروشی این هایپرها از طریق صنف و تعزیرات حکومتی شدند.

مشخص است که چنین اعتراضاتی که در چارچوب تعزیرات  حکومتی می خواهد از گران فروشی اصناف خود دفاع کند، محکوم به شکست است. زیرا این اعتراضات نه دفاع از حق مردم و کارگران و حقوق بگیران، بلکه دفاع از سرمایه داران خردی است که در این نبرد چاره ای جز تسلیم ندارند. زیرا که چارچوب نظام سرمایه داری هر روز به سمت تمرکز سرمایه ها وگسترش سرمایه های بزرگ است. این خرده سرمایه داران اگر درک صحیحی از موقعیت خود داشته باشند، باید بدانند که برای داشتن یک زندگی مناسب و شرافتمندانه، باید با اصل نظام سودمحور که هر روز سود و سرمایه را دردست یک درصدی ها متمرکز می کند به مبارزه برخیزند و در این میان تنها متحد آنان کارگران و حقوق بگیران و زحمتکشانی هستند که منافعشان در دگرگونی اساس این نظام سودمحور است.

—————————————————-
منبع:
http://www.kanoonm.com