بیش از ۱۰۰ نویسنده با امضای نامه‌ای خطاب به احمد داووداغلو، نخست وزیر ترکیه خواهان تبرئه جان دوندار، سردبیر روزنامه «جمهوریت»، و اردم گول نماینده این روزنامه در آنکارا شدند. ….

در میان نویسندگانی که این نامه را امضاء کرده‌اند نام‌هایی مانند ماریو وارگاس‌یوسا، مارگارت اتوود و مونیکا علی که هر سه از نویسندگان برجسته جهان‌اند به چشم می‌خورد. این نویسندگان در نامه خود علاوه بر درخواست تبرئه شدن دو روزنامه‌نگار یاد شده، از احمد داووداغلو خواسته‌اند که به محدودیت‌ها و سخت‌گیری‌ها برای آزادی بیان در ترکیه پایان دهد.

در این نامه آمده است: «در سال‌های اخیر، مقامات ترکیه برای خاموش کردن منتقدان و مخالفان خود تلاش‌های بسیار زیادی کرده‌اند. این کار بر تمام جوانب جامعه ترکیه تاثیرگذار بوده است. قانون‌های نظارتی جدید نه تنها باعث از میان رفتن آزادی بیان برای نویسندگان و روزنامه‌نگاران می‌شود، بلکه حقوق اساسی و آزادی‌های میلیون نفر را نیز تهدید می‌کند.» نویسندگان نامه، از نخست وزیر ترکیه خواسته‌اند «همه نویسندگانی را که به جرم بیان عقایدشان در زندان‌های ترکیه هستند آزاد کند و قوانین تازه‌ای را که برای محدودیت آزادی بیان تصویب شده، ملغی کند.»

جان دوندار و اردم گول تابستان گذشته در روزنامه «جمهوریت» تصاویر و ویدئوهایی را منتشر کرده بودند که در آن‌ها نشان داده می‌شد در ژانویه ۲۰۱۴ در یک پاسگاه ژاندارمری ترکیه در نزدیکی مرز سوریه خمپاره‌ها و مهمات جنگی را به‌طور پنهانی در جعبه‌های دارو بسته‌بندی کرده و با کامیون به‌طور رسمی با نام یک سازمان بشردوستانه به سوریه می‌فرستادند. این کامیون‌ها متعلق به سازمان اطلاعات ملی ترکیه (MIT) بود. پس از انتشار این گزارش افشاگر، ۲۶ نوامبر ۲۰۱۵ جان دوندار و اردم گول به اتهام جاسوسی و عضویت در یک شبکه تروریستی بازداشت شدند اما چندی بعد، در ۲۵ فوریه سال جاری به حکم دادگاه قانون اساسی آزاد شدند.

رجب طیب اردوغان، رییس جمهوری ترکیه اما اعلام کرد که به حکم دادگاه قانون اساسی «نه احترام می‌گذارد و نه از آن تبعیت می‌کند». محاکمه جان دوندار و اردم گل، جمعه ۲۵ مارس در آنکارا از سر گرفته شد. دادستان ترکیه برای این دو روزنامه‌نگار تقاضای حبس ابد کرده است. روز گذشته هم روزنامه‌نگاران آلمانی خواهان لغو محاکمه و تبرئه دو روزنامه‌نگار ترک شده بودند.

آغاز دادگاه روزنامه‌نگاران منتقد دولت در ترکیه
سردبیر و گزارشگر ارشد روزنامه “جمهوریت” ترکیه در پی شکایت رئیس‌جمهور این کشور برابر دادگاه قرار گرفته‌اند. به گزارش دویچه وله، منتقدان دادگاهی کردن این دو روزنامه‌نگار را ضربه‌ای دیگر بر پیکر آزادی مطبوعات و رسانه‌ها در ترکیه می‌دانند. جاسوسی، انتشار اطلاعات محرمانه دولتی، آماده کردن یک کودتا و دست داشتن در شکل‌گیری یک سازمان تروریستی از جمله اتهامات جان دوندار سردبیر روزنامه “جمهوریت” و اردم گول گزاشگر ارشد این روزنامه در دفتر آنکار هستند. این دو روزنامه‌نگار پایان نوامبر به دلیل انتشار گزارشی در مورد ارسال سلاح توسط نیروهای امنیتی ترکیه برای اسلام‌گرایان شورشی در سوریه بازداشت شدند.

رجب طیب اردوغان، رئیس‌‌جمهور ترکیه آن زمان مدعی شد که محموله ارسالی یک محموله کمک بوده است و شخصأ علیه دوندار و گول شکایت کرد. این دو پس از سه ماه بازداشت موقت با رأی دادگاه عالی قانون اساسی ترکیه به طور موقت آزاد شدند. رئیس‌جمهور ترکیه با انتقاد شدید از تصمیم دادگاه عالی ترکیه اعلام کرد که رأی این دادگاه را قبول ندارد. این دو روزنامه‌نگار سرشناس ترکیه حال برابر دادگاه قرار گرفته‌اند و ممکن است به حبس ابد محکوم شوند.

انتقاد از “سرکوب بی‌سابقه” مطبوعات در تاریخ ترکیه
جان دوندار، سردبیر روزنامه جمهوریت تمام اتهامات مطرح شده را رد کرده و در عین حال این احتمال را ممکن دانسته است که در دادگاه محکوم شود.
او در مصاحبه‌ای با خبرگزاری آلمان گفت: «ترکیه هیچ‌وقت بهشت روزنامه‌نگاران نبوده است. تنها روزنامه‌ای که من برای آن کار می‌کنم چهار کشته در راه خدمت داده است، در واقع چهار خبرنگار که به قتل رسیدند. اما صادقانه بگویم ما حتی در دوران پس از کودتای نظامی هم این چنین تحت فشار نبود‌ه‌ایم.» او رئیس‌جمهور ترکیه را “رئیس بزرگ رسانه‌های ترکیه” خواند و افزود که اردوغان دوستان تاجر خود را ترغیب کرده روزنامه‌ها را بخرند یا اینکه خود مستقیمأ وارد عمل شده است.

سقوط ترکیه در جدول آزادی مطبوعات
گزارشگران بدون مرز از دستگاه قضایی ترکیه خواسته است پرونده جان دوندار سردبیر و اردم گول گزاشگر ارشد روزنامه “جمهوریت” را فورأ مختومه اعلام کند.
کریستین میر، مدیر اجرایی گزارشگران بدون مرز تشکیل چنین دادگاهی را رسوایی خواند. او گفت: «این مورد نشان می‌د‌هد که رهبران ترکیه در نبرد علیه گزارشگران منتقد چطور آشکارا از مسیر عدالت منحرف می‌شود.» میر تأکید کرد: «اگر دستگاه قضایی ترکیه هنوز شایسته نام خود است باید هرچه سریعتر شرایطی را فراهم کند که کارمندان روزنامه جمهوریت دوباره بتوانند بدون هراس از حبس‌های طولانی مدت، کار کنند.» گزرشگران بدون مرز در گزارش سالانه خود در مورد آزادی مطبوعات رتبه ترکیه را به ۱۴۹ کاهش داد. ترکیه حال در جدول آزادی مطبوعات در ۱۸۹ کشور جهان پس از نیجریه، لیبریا، زامبیا و مالی قرار گرفته است.

فشارو سرکوب دولتی رسانه‌های منتقد در ترکیه در ماه‌های اخیر شدت گرفته است. دادستان ترکیه پایان ماه اکتبر گروه رسانه‌ای “کوزا ایپک” را زیر نظر دولت قرار داد. روزنامه پرتیراژ “زمان” و روزنامه انگلیسی زبان وابسته به آن “تودی زمان” نیز آغاز ماه مارس به دولت واگذار شدند. گزارش‌‌دهی “زمان” چند روز بعد با سیاست‌های دولت اردوغان هماهنگ شد.

خبرنگاران خارجی نیز در ترکیه تحت فشار هستند.
در آخرین مورد، مجله آلمانی “اشپیگل” و پرتال “اشپیگل‌آن‌لاین” مجبور شدند گزارشگر خود حسنین کاظم را از استانبول خارج کنند. مقامات ترکیه علی‌رغم چند ماه تلاش مجوز فعالیت خبرنگاری حسنین کاظم را تمدید نکردند.