“تهران در آستانه بی‌آبی مطلق”، گفت‌وگو با خسرو بندری، کارشناس مدیریت منابع آب
«همین الان دچار کمبود شدید هستیم اما مقامات رسمی نمی‌خواهند این مسائل را اعلام کنند. لااقل این طور می‌گویند که در ۴ سال دیگر یک و نیم میلیارد مترمکعب نیاز داریم و در بهترین حالت یک میلیارد آب خواهیم داشت.» ….
خسرو بندری کارشناس طرح‌های مدیریت منابع و آب خاک در گفت‌وگو با آبانگان می‌گوید: «جمعیت تهران، ۱۱ میلیون و ۹۰۰ نفر در سال ۹۳ بوده است. این جمعیت شامل حاشیه‌نشین‌ها نمی‌شود. در مصارف رسمی و آمارها به حساب نمی‌آیند. این افراد جمعیت هستند که نیاز آبی دارند و متاسفانه بسیاری از این افراد از روان‌آب‌های سطحی و فاضلاب‌ها استفاده می‌کنند. که در عرف مهندسی، به آن آبهای به حساب نیامده گفته می‌شود.»
او ادامه می‌دهد: «شرکت آب و فاضلاب استان تهران مسوول آبی که به دست مصرف‌کننده می‌رسد. مسوول آب و فاضلاب شهرستان تهران گفته است که ما در مقطع ۱۴۰۰ یعنی حدود شش سال دیگر، اگر از تمام آبهای ذخیره شده و آبهای به حساب نیامده استفاده کنیم می‌توانیم یک میلیارد مترمکعب آب تامین کنیم. همین مقام مسوول می‌گوید که در آن مقطع نیاز ما یک و نیم میلیارد مترمکعب است.»
به اعتقاد بندری، این معادله قابل حل نیست و باید فکری اساسی برای جمعیت تهران کرد. او می‌افزاید: «همین الان دچار کمبود شدید هستیم اما مقامات رسمی نمی‌خواهند این مسائل را اعلام کنند. لااقل این طور می‌گویند که در ۴ سال دیگر یک و نیم میلیارد مترمکعب نیاز داریم و در بهترین حالت یک میلیارد آب خواهیم داشت.»
او به راه حل برای کمبود آب شهر تهران اشاره می‌کند و می‌گوید: «راه حل از توان مهندسی توسعه منابع خارج است. وقتی می‌گوییم که آب نداریم هیچ کاری نمی‌توان برای آن انجام داد. تنها راه حل این است که آن طرف معادله را حل کنیم.»
بندری می‌گوید: «جمعیت زیادی به تهران آمده است. اما چرا این جمعیت به تهران آمده؟ به دلیل فقر و به دلیل نبود کار در روستاها و شهرستان‌ها و حتی مراکز استان. در نتیجه مردم به ناچار راهی تهران یا شهرهای بزرگ مثل تبریز و مشهد شده‌اند.»
این کارشناس مدیریت منابع آب که سابقه همکاری با طرح‌های توسعه کشاورزی را نیز در کارنامه خود دارد، می‌افزاید: «مشکل بی‌آبی در همه کلان‌شهرهای ایران وجود دارد. اما وضعیت پایتخت بحرانی‌تر از سایر شهرهاست. چون این به دلیل فقر مردم راهی شهرهای بزرگ شده‌اند راه حل این است که امکانات و کار در شهرستان‌ها و روستاها ایجاد شود تا مردم به سرزمین‌های اصلی خود برگردند.»
او می‌گوید: «چندی پیش بحث انتقال پایتخت مطرح شد. پس از آن صحبت از انتقال آب از سیروان بود که به گفته مسوولان به دلیل تبعات اجتماعی بعد از آن، مسکوت گذاشته شد. در مقاله‌ای که در ایران نیز منتشر شده آمده است: آیا می‌دانیم که در حال تبدیل مساله آب به یک بحران امنیتی هستیم؟ وضعیت آب تهران اگر بر همین منوال پیش برود، مشکل امنیتی به وجود خواهد آورد.»
در حال حاضر بحث انتقال آب از حوزه‌ای به حوزه دیگر در کانال‌های رسمی در جریان است اما پیشنهادی که این کارشناس منابع آب می‌دهد، انتقال جمعیت و تمرکززدایی است. او در این باره می‌گوید: «بسیاری از صحبت‌هایی که انجام می‌شود، فانتزی است. تنها راهی که مستند می‌شود به آن اشاره کرد آن است مدیر شرکت آب و فاضلاب استان تهران مطرح می‌کند. حرف‌هایی مطرح می‌شود مثل انتقال آب به کویر و سبز کردن بیابان‌ها. این حرفها بیشتر به درد روزنامه‌ها می‌خورد. حرف‌های فنی نیست. می‌شد روی آب سمیرم برای انتقال حساب کرد. اما با آن مخالفت شد و به درستی هم مخالفت شد.»
این کارشناس منابع آب درباره نقش آب‌شیرین‌کن‌ها برای حل مشکل بی‌آبی می‌گوید: «جدای از تامین و هزینه و شیرین کردن آب، بحث انتقال آب را هم باید در نظر گرفت. در نتیجه آب‌شیرین‌کن‌ها نمی‌توانند راه حل عملی باشند.»
او ضمن اشاره به نسبت آب تجدیدپذیر و آب مصرفی می‌گوید: «طبق استانداردها اگر این میزان آب از ۴۰ درصد بیشتر باشد باید به فکر چاره بود. به عبارت دیگر ۱۰۰ واحد آب تجدیدپذیر دارید و ۴۰ درصد یا بیشتر از آن را برداشت می‌کنید باید شروع کنید به مدیریت کردن. شرایط در تهران و در آینده نزدیک چهار برابر برابر وخیم‌تر از این استاندارد خواهد بود.»
بندری معتقد است ادعای وزیر نیرو مبنی بر کاهش ۴۰ درصدی آب تجدیدپذیر مبنای واقعی و دقیقی ندارد. او در این باره می‌گوید: «رقم کارشناسی و نسبتا دقیقی که در شهریور ۱۳۹۴ مهندسینی در ضمیمه روزنامه شرق منتشر کردند حکایت از این دارد که آب تجدیدپذیر ما از ۱۳۰ میلیارد مترمکعب رسیده به ۱۲۰ میلیارد. اثر تغییرات اقلیمی که در دنیا پیش آمده بسیار کمتر از آن است که به فرض ۴۰ یا ۴۵ درصد از میزان آب تجدیدشونده کاهش داده شود.»
به اعتقاد او این ارقام غیرواقعی به این دلیل اظهار می‌شود که مسوولیت بی‌تدبیری سازمان مدیریتی آب کشور را به عهده طبیعت بیاندازند. او می‌گوید: «آب وجود دارد اما مدیریت نمی‌شود.»
متاسفانه بخش دیدگاه‌های این مطلب بسته است.