کشمکشهای داخلی بر سر گزارش آژانس در سایه سکوت خامنهای
چند روز پس از انتشار گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی، اختلاف نظرها در مورد محتوای این گزارش در رسانههای ایران ادامه دارد. مخالفان توافق، دولت را متهم میکنند که جنبههای نظامی فعالیتهای هستهای را پذیرفته است. ….
دویچه وله:
با انتشار آخرین گزارش آژانس درباره فعالیتهای هستهای گذشته ایران و ابعاد نظامی احتمالی آن، قرار است پرونده ابهامات در این مورد تا دو هفته دیگر بسته شود.
آژانس در گزارش خود تصریح کرد: «فعالیتهای معطوف به تولید تسلیحات هستهای در ایران تا پایان سال ۲۰۰۳ بوده و برخی از فعالیتهای مبهم پراکنده تا سال ۲۰۰۹ نیز ادامه داشته، اما پس از آن آژانس نشانه قابل توجهی از ادامه این برنامه نیافته است.» تاکید بر تلاشهای ایران برای تولید تسلیحات هستهای تا سال ۲۰۰۳ نارضایتی برخی جریانهای سیاسی را در پی داشته است.
حسین شریعتمداری، مدیرمسئول روزنامه کیهان، روز شنبه ۱۴ آذر (پنجم دسامبر) در سرمقالهی این روزنامه با انتقاد از گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی نوشت: «رسانهها و مقامات آمریکایی و اروپایی و نیز رژیم صهیونیستی … این گزارش را تائیدی بر ادعاهای پیشین خود علیه برنامه هستهای کشورمان دانسته و ایران را به دروغگویی و فریبکاری چندساله متهم کردند.»
شریعتمداری با اشاره به اظهارات یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی که گفته بود این گزارش “سیاه و سفید” نخواهد بود، معتقد است که بیشتر مفاد گزارش “کاملا سیاه” بوده و نقاط “سفید” نیز فقط “ظاهرا سفید” هستند. مهمترین نگرانی مدیرمسئول روزنامه کیهان، تاکید گزارش آژانس بر این نکته است که تا پیش از سال ۲۰۰۳، ایران برنامه تولید سلاح هستهای را دنبال کرده است.
به باور ناظران سیاسی پذیرش این گزارش از سوی مقامات ایران بر این نکته تاکید میکند که ماهیت ابتدایی فعالیتهای اتمی این کشور صلحآمیز نبوده و به اعتبار سخنان رهبر جمهوری اسلامی به عنوان مسئول اصلی فعالیتهای هستهای ایران خدشه جدی وارد میشود.
به نوشته سرمقالهنویس کیهان : «گزارش آژانس درباره تلاش ایران برای دسترسی به سلاح هستهای تا قبل از سال ۲۰۰۹؛ تائید اتهاماتی است که آمریکا و متحدانش طی ۱۲ سال گذشته بدون ارائه کمترین سند و نشانه، علیه برنامه هستهای ایران وارد کرده بودند.»
حسین شریعتمداری در بخشهای دیگر مقاله خود ابراز نگرانی میکند که پس از پذیرش این گزارش از سوی حکومت ایران، بخشهایی از فعالیتهای اتمی این کشور تا مدت زمانی طولانی محدود شود.
همه “اتهامات” حسن روحانی
مهرداد بذرپاش، نماینده مجلس و عضو فراکسیون “جبهه پایداری” روز شنبه در مصاحبه با خبرگزاری فارس، نزدیک به سپاه پاسداران، گزارش آژانس را “زیر سوال بردن مدیریت حسن روحانی بر پرونده هستهای” میخواند. به گفته این نماینده مخالف توافق هستهای مجلس، در گزارش آژانس از اقدامات ایران در پیش از سال ۲۰۰۳ اینگونه ارزیابی شده که ایران به صورت سازماندهی شده به دنبال ساخت سلاح اتمی بوده است.
مخالفان توافق هستهای در ایران میگویند گزارش اخیر آژانس نشانه عدم صحت اظهارت حسن روحانی در جریان مذاکرات هستهای سالهای گذشته است. بذرپاش میافزاید: «یعنی پرونده هستهای (از سال ۱۳۸۲ تا سال ۱۳۸۴) که جناب آقای روحانی مسئولیت پرونده هستهای را در مقام دبیری شورای عالی امنیت ملی دنبال میکرد و تمام ادعاهای طرف غربی مبنی بر فعالیت ایران برای دستیابی سلاح هستهای را رد میکردند، زیر سوال میبرد.»
در حالی عضو جبهه پایداری از جریانات تندرو اصولگرا، گزارش آژانس را نشانه تایید “عدم صداقت” حسن روحانی در مذاکرات ارزیابی میکند که مدیریت اصلی فعالیتهای هستهای و مذاکرات اتمی بر عهده علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی است.
توقف برنامه نظامی ایران در سال ۲۰۰۳ نیز همزمان به تصمیم دولت محمد خاتمی برای گفتوگو با طرفهای اروپایی و دستیابی به توافق میان ایران و فرانسه، بریتانیا و آلمان است. در آن زمان مسئولیت تیم مذاکره کننده ایران بر عهده حسن روحانی بود.
“آب پاکی” روی دست سه طایفه
در واکنشی متفاوت، روزنامه جمهوری اسلامی در مقالهای به مخالفان برجام و گزارش اخیر آژانس پرداخته است. این روزنامه بدون اشاره به تاکید گزارش آژانس در مورد جنبههای فعالیتهای نظامی ایران نوشت: « گزارش آمانو آب پاکی را روی دست سه طایفه ریخته است.»
به نوشته روزنامه جمهوری اسلامی: «طایفه اول، مخالفان منطقهای برجام هستند که در راس آنها عربستان و اسرائیل قرار دارند که با توجه به اظهارات سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا … دیگر کاری از دستشان بر نمیآید.»
احتمالا اشاره این روزنامه به اظهارات مارک تونر، از سخنگویان وزارت خارجه آمریکا، در واکنش به خبرهای مرتبط با گزارش محرمانه آژانس درباره “ابعاد احتمالا نظامی” برنامه هستهای ایران است که گفته بود: «یافتههای این گزارش نشان میدهد که آژانس بینالمللی انرژی اتمی حالا میتواند این پرونده را مختومه اعلام کند و به این ترتیب میتوانیم بر اجرای مفاد توافق جامع هستهای متمرکز شویم.»
مقاله روزنامه جمهوری اسلامی که حامی دولت حسن روحانی است “مخالفان آمریکایی برجام” و “مخالفان داخلی” را دو طایفه دیگر میخواند که تکلیفشان مشخص شده است.
به نوشته این روزنامه، مخالفان داخلی که “از مجلس و رسانههای وابسته به خود از جمله رسانه ملی حداکثر استفاده را برای کارشکنی در مقابل برجام به عمل آوردند” نیز شکست خوردند.
با وجود همه این کشمکشها، علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، همچنان واکنشی علنی به گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی نشان نداده است. گزارشی که نشان میدهد جمهوری اسلامی در بخش عمده از دو دهه فعالیت هستهای خود به رهبری او به دنبال دستیابی به سلاح هستهای بوده است.
متاسفانه بخش دیدگاههای این مطلب بسته است.