نفیس احمد: سقوط عربستان سعودی اجتناب ناپذیر است

متأسفانه٬ آن اعضای کم خانواده سلطنتی که فکر می کنند می توانند پادشاهی خود را از سقوط اجتناب ناپذیر با مقداری چرخش آزمایشی رژیم نجات دهند٬ از آن هایی که بدنبال حذف آنانند٬ کم توهم تر نیستند ….

در رژیم های خودکامه مانند مصر٬ سوریه و یمن – که همه آن ها به درجات گوناگونی با ناآرامی های داخلی روبرو هستند – یکی از اولین هزینه هایی که در زمان های سخت قطع می شود٬ حذف یارانه های فراوان داخلی است. در کشورهای نامبرده٬ کاهش های پی در پی یارانه در پاسخ به  افزایش موشک وار قیمت های نفت و مواد غذایی٬ مستقیما در نارضایتی های مردم دخیل بود و منجر به قیام های «بهار عربی» شد. ثروت نفت عربستان سعودی٬ و توانایی منحصر به فردش جهت حفظ یارانه های سخاوتمندانه برای نفت٬ مسکن٬ مواد غذایی و دیگر اقلام مصرفی٬ نقش ویژه ای در دفع خطر ناآرامی های داخلی بازی کرده است. یارانه های انرژی به تنهایی تا حدود یک پنجم تولید ناخالص داخلی عربستان برآورد می شود… دولت سعودی تصمیم گرفته که بجای این که از گستاخی همسایگان خود عبرت بگیرد٬ منتظر نمی شود تا جنگ به خانه اش بیاید – بلکه بی پروا درتلاش جهت گسترش هژمونی ژئوپولیتیک (سلطه جغرافیایی) و ادامه تسلط نفتی  خود٬ جنگ را به منطقه صادر می کند… مانند بسیاری از همسایگان خود٬ چنین واقعیات ساختار عمیق ریشه دار یعنی این که عربستان سعودی در واقع در آستانه فروپاشی طولانی دولتی است٬ فرایندی که به احتمال زیاد در چند سال آینده خیز برمی دارد٬ و به طور واقعاً خوبی در یک دهه آشکار می شود.

سقوط عربستان سعودی اجتناب ناپذیر است
نوشته: نفیس احمد
برگردان: آمادور نویدی

واقعیات ساختاری ریشه دار بدان معنی است که عربستان سعودی در واقع در آستانه ورشکستگی طولانی مدت دولتی است٬ فرایندی که به احتمال زیاد در چند سال آینده شتاب می گیرید.
در ۲۲ سپتامبر ۲۰۱‍۵ ٬ سایت میدل ایست آی(نگاهی به خاورمیانه)٬ ازقضیه نامه عضو ارشد خانواده سلطنتی٬ پرده برداشت که خواهان «تغئیر» رهبریت شده  بود تا از سقوط پادشاهی جلوگیری شود (۱).
درنامه ای که میان شاهزادگان سعودی دست به دست شد٬ نویسنده آن٬ نوه مرحوم ملک عبدالعزیز ابن سعود٬ شاه سلمان٬ پادشاه وقت را در ایجاد مشکلات بی سابقه مقصر دانسته است که٬ ادامه بقای حکومت پادشاهی را در معرض خطر قرار داده است.
نامه اخطار داده بود که:«چنانچه ما نتوانیم روش های تصمیم گیری را تغئیر دهیم- حتی اگر مجبور به تغئیر خود پادشاه باشیم٬ نمی توانیم از هدر رفتن پول٬ عدم تجربه سیاسی و خطرات نظامی جلوگیری نمائیم.»

چنان چه یک کودتای داخلی در چشم انداز باشد یا نباشد – و ناظران مطلع چنین چشم اندازی را یک فکر «خیالی» بدانند – تجزیه و تحلیل نامه از مخمصه وخیم عربستان سعودی به طور شگفت انگیزی٬ دقیق است.
مانند اغلب کشورهای منطقه در قبل از این٬ عربستان سعودی در آستانه  توفانی کامل از چالش های درهم تنیده است٬ و اگر تاریخ چیزی باشد که بتوان بوسیله آن قضاوت کرد٬ خوب برچیدن بساط سلطنت در دهه آینده است.

خون ریزی داخلی طلای سیاه
بزرگ ترین فیل در اتاق٬ نفت است. البته منبع اصلی درآمد عربستان سعودی٬ صادرات نفت است. پادشاهی در چند سال گذشته٬ با استخراج و حفظ سطح رکورد تولید نفت٬ پائین نگه داشتن قیمت نفت٬ تضعیف رقبای تولید کننده نفت در سراسر جهان که با سود کوچک حاشیه ای٬ توان ماندن در کسب و کار(بیزنس) را ندارند٬ راه را برای تسلط نفتی سعودی سنگ فرش کرده است.
اما ظرفیت استخراج اضافی دیوانه وار عربستان سعودی٬ تنها می تواند برای یک مدت مشخصی طول بکشد. مطالعه یک بررسی دقیق جدید در مجله علوم و مهندسی نفت پیش بینی می کند که عربستان سعودی٬ اوج تولید نفت خود را تجربه خواهد کرد٬ که با یک کاهش تغئیر ناپذیر در سال ۲۰۲۸ دنبال می شود – که فقط ۱۳ سال با آن فاصله داریم (۲).

این (استخراج اضافی دیوانه وار نفت) به خوبی می تواند اندازه مشکل را دست کم بگیرد. طبق مدل صادرات زمین(ایی ال ام)٬ تأسیس شده توسط زمین شناس نفت تکزاس٬ جفزی جی براون و دکتر سام فوچیر٬ تولید نفت به تنهایی٬ مشکل کلیدی نیست٬ بلکه ظرفیت تفسیر تولید صادرات در مقابل افزایش نرخ مصرف داخلی است.
براون و فوچیر نقطه عطفی را نشان دادند که باید مواظب زمانی شد٬ که تولید کننده نفت به علت پاسخ گویی به افزایش نیاز انرژی داخلی٬ دیگر نمی تواند کمیت فروش نفت خارج را افزایش دهد.

آن ها در سال ۲۰۰۸ متوجه شدند که صادرات خالص نفت عربستان از سال ۲۰۰۶ شروع به کاهش کرده است. آن ها پیش بینی کردند که این روند ادامه خواهد یافت (۳).
حق با آن ها بود. از سال ۲۰۰۶ تا سال ۲۰۱۵ ٬ صادرت خالص سعودی٬ کاهش سالانه نرخ یک و چهار دهم درصدی (۱/۴) با محدوده پیش بینی شده براون و فوچیر را تجربه کرده است. یک گزارش توسط سیتی گروپ به تازگی پیش بینی کرده که صادرات خالص عربستان در ۱۵ سال آینده به صفر می رسد (۴).
از ثروتمند بودن تا ژنده پوش شدن
این به این معنی  است که ۸۰ درصد از درآمد کشور عربستان که از فروش نفت به دست می آید٬ به سوی کاهش ناعلاج به پیش می رود.

عربستان سعودی بزرگ ترین مصرف کننده انرژی در منطقه است٬ تقاضای داخلی با هفت و نیم درصد(۷/۵) در طول پنج سال گذشته افزایش یافته است –  که ناشی از رشد جمعیت بوده است.
تخمین زده شده است که کل جمعیت سعودی از ۲۹ میلیون نفر امروز(۲۰۱۵)٬ به ۳۷ میلیون نفر در سال ۲۰۳۰ افزایش یابد. همان گونه که گسترش جمعیتی٬ تولید انرژی عربستان سعودی را جذب می کند٬ در نتیجه٬ در دهه آینده به احتمال زیاد ظرفیت صادرات نفت کشور محدود تر خواهد شد.
عربستان سعودی برای این که بتواند از وابستگی تقاضای داخلی به نفت بکاهد٬ سعی کرده است تا در انرژی های تجدیدپذیر سرمایه گذاری کند٬ به این امید که ظرفیت فروش نفت به خارج را آزاد سازد٬ در نتیجه درآمد را حفظ کند.

اما در اوایل سال جاری٬ هنگامی که هشت سال تأخیر در ۱۰۹ میلیارد دلار برنامه انرژی خورشیدی اعلام شد٬ فشار بر روی امور مالی کشور پادشاهی شروع به نشان دادن کرد٬ درصورتی که قرار بود باصطلاح یک سوم برق کشور را تا سال ۲۰۳۲ تولید کند(۵).
درآمد کشور نیز بوسیله استراتژی کوته بینانه خود پادشاهی در جهت تضعیف تولیدکنندگان نفت رقیب ضربه خورده است. بنابراین٬ همان گونه که قبلاً گزارش شده است٬ عربستان سعودی سطح بالای تولید را حفظ کرده است تا دقیقاً قیمت جهانی نفت را پائین نگه دارد٬ که سرمایه گذاری جدید برای رقیبانی هم چون صنعت گاز شل آمریکایی و دیگر تولید کنندگان اوپک را بی فایده و بدون سود سازد(۶).
وزارت خزانه داری سعودی از نتیجه انقباض سود در امان نماند – چون عقیده براین بود که ذخایز مالی بسیار زیاد در برابر توفان به پادشاهی اجازه خواهد داد تا رقبایی را که قادر نباشند با عدم سود مزمن مقابله کنند٬ مجبور به خروج از بازار کند.

این هنوز اتفاق نیفتاده است. در همین حال٬ ذخایز قابل توجه عربستان سعودی در سطح بی سابقه ای در حال خالی شدن هستند٬ و از اوج ۷۳۷ میلیارد دلار در ماه اوت سال  ۲۰۱۴ به ۶۷۲ میلیارد دار در ماه مه سقوط کرد – هر ماه حدود ۱۲ میلیارد دلار کاهش داشت (۷).

ذخایز پادشاهی با این سرعت تا اواخر سال ۲۰۱۸ ٬ می تواند به حدود ۲۰۰ میلیارد دلار کاهش یابد٬ سرانجامی که به احتمال زیاد خیلی زودتر توسط بازار پیش بینی شده٬ و باعث فرار سرمایه می شود.
رویکرد ملک سلمان جهت جبران این چشم انداز٬ اقدام سریع  برای گرفتن وام بوده است. در چند سال آینده٬ وقتی که ذخایز تهی شوند٬ قروض افزایش یابد٬ در حالی که درآمد نفتی زود استفاده شده٬ چه اتفاقی می افتد؟(۸)

در رژیم های خودکامه مانند مصر٬ سوریه و یمن – که همه آن ها به درجات گوناگونی با ناآرامی های داخلی روبرو هستند – یکی از اولین هزینه هایی که در زمان های سخت قطع می شود٬ حذف یارانه های فراوان داخلی است. در کشورهای نامبرده٬ کاهش های پی در پی یارانه در پاسخ به  افزایش موشک وار قیمت های نفت و مواد غذایی٬ مستقیما در نارضایتی های مردم دخیل بود و منجر به قیام های «بهار عربی» شد.

ثروت نفت عربستان سعودی٬ و توانایی منحصر به فردش جهت حفظ یارانه های سخاوتمندانه برای نفت٬ مسکن٬ مواد غذایی و دیگر اقلام مصرفی٬ نقش ویژه ای در دفع خطر ناآرامی های داخلی بازی کرده است. یارانه های انرژی به تنهایی تا حدود یک پنجم تولید ناخالص داخلی عربستان برآورد می شود(۹).

نقاط  حساس و تحت فشار
همانگونه که درآمد به طور فزاینده ای کم می شود٬ ظرفیت پادشاهی جهت کنترل افزایش مخالفان داخلی تزلزل می یابد٬ به همان گونه که تا به حال در سراسر کشورهای منطقه اتفاق افتاده است.
حدود یک چهارم از جمعیت سعودی در فقر به سر می برد. بیکاری حدود ۱۲ درصد است و بر افراد اغلب جوان که ۳۰ درصد آنان بیکار هستند – تأثیر می گذارد .
تغئیرات آب و هوایی باعث افزایش مشکلات اقتصادی کشور٬ به ویژه در رابطه با مواد غذایی و آب می شود.

مانند بسیاری از کشورهای منطقه٬ عربستان سعودی در حال حاضر٬ اثرات تغئیرات آب و هوایی را در شکل درجه گرمای بیشتر در مناطق داخلی٬ و وسیع از کاهش بارش باران در شمال کشور تجربه کرده است. انتظار می رود که تا سال ۲۰۴۰ ٬ میانگین درجه حرارت عربستان بیشتر از میانگین جهانی باشد و می تواند تا حدود ۴ درجه سانتی گراد افزایش یابد٬ در حالی که کاهش باران می تواند بدتر باشد (۱۰).
این تغئیرات آب و هوایی می تواند با حوادث آب و هوایی شدیدتر همراه باشد٬ مانند سیل سال ۲۰۱۰ در جده که منجر به مقدار باران یک سال شد که در طول فقط چهار ساعت اتفاق افتاد. این ترکیب می تواند به طور چشمگیری برتولیدات کشاورزی تأثیر بگذارد٬ که در حال حاضر با چالش هایی از فرسوده کردن  بیش از حد چراگاه ها و شیوه های کشاورزی صنعتی ناپایدار روبروست٬ که منجر به شتاب در بیابان زایی می شود.
در هر صورت٬ ۸۰ درصد از مواد غذایی مورد نیاز عربستان سعودی از طریق صادرات به شدت یارانه ای خریده می شود٬ این یعنی بدون حمایت از این یارانه ها٬ کشور می تواند به شدت با نوسانات در هزینه های جهانی غذا تحت تأثیر قرار گیرید (۱۱).

گزارش سال ۲۰۱۰ سازمان مواد غذایی و کشاورزی سازمان ملل(اف ای او- فاو) نتیجه گیری کرد که:«عربستان سعودی به ویژه نسبت به تغئیرات آب و هوایی آسیب پذیرست٬ چون اکثر اکوسیستم هایش حساس هستند٬ منابع آب تجدید پذیر شده٬ محدود هستند . اقتصادش بشدت وابسته به صادرات سوخت های فسیلی است٬ در حال حاضر٬ فشار بسیار زیاد جمعیتی همچنان بر توانایی دولت  در جهت ارائه نیازهای جمعیت اثر می گذارد» (۱۲).

پادشاهی یکی  کمیاب ترین مناطق آب در جهان٬ با ۹۸ مترمعکب برای هر شهروند در سال است. اکثر خروج آب از طریق آب های زیرزمینی است٬ که ۵۷ درصد آن غیرقابل تجدید است٬ و ۸۸ درصد آن برای کشاورزی مصرف می شود. علاوه براین٬ شرکت های تصفیه آب (آب شیرین کن) حدود ۷۰ درصد آب داخلی پادشاهی را عرضه می کنند.

اما شیوه تصفیه آب٬ انرژی بسیار زیادی مصرف می کند٬ به طوری که بیش از نصف مصرف داخلی نفت است. با کاهش صادرات نفتی٬ در کنارش درآمد کشور نیز کاهش می یابد٬ در حالی که مصرف داخلی افزایش می یابد٬ توانایی پادشاهی جهت استفاده از آب شیرین کن برای رفع نیازهای آب خود کاهش خواهد یافت.

آخر خط
در عراق٬ سوریه٬ یمن و مصر٬ ناآرامی و جنگ داخلی تمام عیار را می توان تا تأثیرات ویرانگر کاهش قدرت دولتی ناشی از زمینه خشکسالی آب و هوایی٬ کاهش کشاورزی٬ و پایان یافتن سریع نفت پیش بینی وردیابی کرد.
با این حال٬ دولت سعودی تصمیم گرفته که بجای این که از گستاخی همسایگان خود عبرت بگیرد٬ منتظر نمی شود تا جنگ به خانه اش بیاید – بلکه بی پروا در تلاش جهت گسترش هژمونی ژئوپولیتیک (سلطه جغرافیایی) و ادامه تسلط نفتی  خود٬ جنگ را به منطقه صادر می کند.
متأسفانه٬ این اقدامات علائم اساسی توهمی است که مانع می شود تمام این رژیم ها به بحران تمدن پاسخ منطقی بدهند٬ که گره ریشه مشکلات زیر پای آن ها  را باز می کند. آن توهم شامل یک ایمان بنیادگرایی تزلزل ناپذیر ست: که کسب و کار بیشتر- طبق معمول مشکلات ایجاد شده توسط کسب و کار- طبق معمول را حل خواهد کرد(۱۳).
مانند بسیاری از همسایگان خود٬ چنین واقعیات ساختار عمیق ریشه دار یعنی این که عربستان سعودی در واقع در آستانه فروپاشی طولانی دولتی است٬ فرایندی که به احتمال زیاد در چند سال آینده خیز برمی دارد٬ و به طور واقعاً خوبی در یک دهه آشکار می شود.

متأسفانه٬ آن اعضای کم خانواده سلطنتی که فکر می کنند می توانند پادشاهی خود را از سقوط اجتناب ناپذیر با مقداری چرخش آزمایشی رژیم نجات دهند٬ از آن هایی که بدنبال حذف آنانند٬ کم توهم تر نیستند.

درباره نویسنده:
نفیس احمد دارای مدرک دکترا٬ روزنامه نگار محقق٬ و پژوهشگر امنیت بین المللی٬ و نویسنده پرفروش ترین کتابی که او ردیابی کرده بنام «بحران تمدن» است. او برنده جایزه پروژه سانسور در روزنامه نگاری تحقیقی برای گزارش در گاردین در تقاطع جهانی زیست محیطی٬ انرژی و بحران اقتصادی با جنگهای ژئوپولیتیک منطقه ای است.
او هم چنین برای روزنامه های ایندیپندنت/مستقل٬ سیدنی مورنیگ هرالد/قاصد سیدنی٬ ایج/سن٬ اسکاتسمن/مرد اسکاتلندی٬ فورین پالسی/سیاست خارجی٬ آتلانتیک/اقیانوس اطلس٬ کوارتز/الماس کوهی٬ پروسپکت/چشم انداز٬ نیو استیتسمن/دولتمرد جدید٬ لوموند دیپلوماتیک٬ انترناسیونال جدید مقاله نوشته است.
کار او بر علل ریشه ای و عملیات مخفی مرتبط با تروریسم بین المللی٬ رسماً به کمیسیون ۹/۱۱ و استنطاق پزشک قانونی ۷/۷ کمک کرده است.
دیده های مطرح شده در این مقاله متعلق به نویسنده است و لزوماً منعکس کننده سیاست هیئت تحریه  سایت چشم خاور میانه نیست.

برگردانده شده از: سایت چشم/ نگاه خاورمیانه
The collapse of Saudi Arabia is inevitable
#SaudiStruggle
Nafeez Ahmed
- See more at: http://www.middleeasteye.net/columns/collapse-saudi-arabia-inevitable-1895380679#sthash.ePGRWQA5.dpuf
http://www.middleeasteye.net/columns/collapse-saudi-arabia-inevitable-1895380679

————————————-
منابع:

(۱)-
Senior Saudi royal urges leadership change for fear of monarchy collapse – See more at: http://www.middleeasteye.net/news/saudi-arabia-senior-royal-urges-change-amid-fears-monarchy-collapse-1612130905#sthash.UA8QTX1t.Zdfd8N19.dpuf

(۲)-
Journal of Petroleum Science and Engineering
http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0920410515001539

(۳)-
A QUANTITATIVE ASSESSMENT OF FUTURE NET OIL EXPORTS BY THE TOP FIVE NET OIL EXPORTERSSTORIES LIST >by Jeffrey J. Brown, Samuel Foucher PhD, originally published by GraphOilogy / Energy Bulletin
http://www.resilience.org/stories/2008-01-08/quantitative-assessment-future-net-oil-exports-top-five-net-oil-exporters

(۴)-
The US-Saudi war with OPEC to prolong oil’s dying empire
#Energy
Nafeez Ahmed
- See more at: http://www.middleeasteye.net/columns/us-saudi-war-opec-prolong-oil-s-dying-empire-222413845#sthash.whu3o4Vb.dpuf
http://www.middleeasteye.net/columns/us-saudi-war-opec-prolong-oil-s-dying-empire-222413845

(۵)-
Saudi Arabia Delays $109 Billion Solar Program Eight Years   By Anthony DiPaola, Bloomberg
http://www.middleeasteye.net/columns/us-saudi-war-opec-prolong-oil-s-dying-empire-222413845

(۶)-
The US-Saudi war with OPEC to prolong oil’s dying empire
#Energy
Nafeez Ahmed
- See more at: http://www.middleeasteye.net/columns/us-saudi-war-opec-prolong-oil-s-dying-empire-222413845#sthash.9NdFUfUt.dpuf

(۷)-
Saudi Arabia may go broke before the US oil industry buckles By Ambrose Evans-Pritchard

http://www.telegraph.co.uk/finance/oilprices/11768136/Saudi-Arabia-may-go-broke-before-the-US-oil-industry-buckles.html

(۸)-
Saudi Arabia’s finances
Asset-rich, cash-poor
The kingdom borrows to compensate for falling oil prices

http://www.economist.com/news/finance-and-economics/21661029-kingdom-borrows-compensate-falling-oil-prices-asset-rich-cash-poor

(۹)-
http://www.ft.com/home/asia

http://www.ft.com/intl/cms/s/f474cf28-b717-11e2-841e-00144feabdc0,Authorised=false.html?siteedition=intl&_i_location=http%3A%2F%2Fwww.ft.com%2Fcms%2Fs%2F0%2Ff474cf28-b717-11e2-841e-00144feabdc0.html%3Fsiteedition%3Dintl&_i_referer=&classification=conditional_standard&iab=barrier-app#axzz3mkDTc8bS

(۱۰)-
Climate change could hit Saudi agriculture, water
http://www.scidev.net/global/desert-science/news/climate-change-to-hit-saudi-s-agriculture-water.html

۱۱)-
Kingdom imports 80% of food products

RIYADH: SHARIF M. TAHA
http://www.arabnews.com/news/558271

(۱۲)-
RESPONSE TO CLIMATE CHANGE IN THE KINGDOM OF SAUDI ARABIA A report prepared for FAO-RNE by El Mostafa Darfaoui1 and Abdu Al Assiri2 1. FAO Senior Natural Resources Expert – ۲٫ Director General of the Department of Natural Resources, MOA. KSA
http://www.fao.org/forestry/29157-0d03d7abbb7f341972e8c6ebd2b25a181.pdf

(۱۳)-
A User’s Guide to the Crisis of Civilization: And How to Save It

http://www.amazon.co.uk/Users-Guide-Crisis-Civilization-Save/dp/0745330533

متاسفانه بخش دیدگاه‌های این مطلب بسته است.