شاید با دیدن این کودکان و برای رفع تکلیف خود تنها روی برگردانیم و یا با خریدن یک فال وجدان خود را کمی ساکت کنیم، اما این معضل وجود دارد و حتی اگر این کودکان افغانی یا شهرستانی، بی بهره از تربیت درست یا کثیف و بد لباس باشند، باز هم جزیی از جامعه بشری بوده و نیازمند توجه می باشند. ….

به گزارش پارسینه، ‘خانوم یه فال بدم؟ آقا برای خانومت گل نمی خری؟ شیشه ماشینتونو تمییز کنم؟ آقا تو رو خدا یه دستمال کاغذی از من بخر؟’ این ها تنها قسمتی از جملاتی که هر روز چندین بار از کودکان سرگردان در خیابان می شنویم و تنها واکنش ما یک لبخند تلخ و بالا دادن شیشه اتومبیل برای فرار از صدای لرزان این کودکان است. چند سالی است که دیگر دیدن کودکان خردسال در سر چهارراه ها، اماکن عمومی و حتی متروها برای همه ما عادی شده است.

امروزه آسیب های اجتماعی از جمله اعتیاد خانواده، طلاق، بی سرپرستی و در شرایطی بدتر بدسرپرستی موجب شده است که کودکانی از با فرار از خانه های خود و به شهرهای بزرگ رفته و به انجام کارهایی همانند دست فروشی ، واکسی، گل فروشی و غیره مشغول شوند. البته تمام کودکان کار از این قشر نمی باشند. برخی نیز برای سامان دادن وضعیت بد خانواده و تامین نیازهای آن ها به گونه ای از همان کودکی نقش بزرگتر خانواده را بازی کرده و در خیابان ها کار می کنند اما در بعضی مواقع همین کودکان مورد سوء استفاده قرار گرفته و یا در پاره ای موارد توسط افراد سودجو واسطه فروش مواد مخدر می شوند.

در مجموع کودکان کار را می توان به چند گروه تقسیم کرد:

۱ – کودکانی که در خیابان ها زندگی می کنند و بزرگترین نگرانی آن ها زنده ماندن و داشتن سرپناه است.

۲ – کودکانی که فرار کرده و یا به دلایل دیگری از خانواده جدا شده اند و ب صورت موقتی در جایی همانند خانه های متروک و پناهگاه ها زندگی می کنند و برای گذران زندگی مجبور به کار یا تکدی گری می شوند.

۳ – کودکانی که هنوز با خانواده های خود در تماس می باشند اما به دلایلی همچون فقر، پرجمعیت بودن خانواده یا مشکلات جسمی سرپرستانشان مجبورند بعضی روزها و یا همه روزها را در خیابان ها بگذرانند و مخارج زندگی را تامین کنند.

۴- کودکان کرایه ای که تمام درآمد خود را به فردی شکیب گونه واگذار می کنند.

در یک جمع بندی می توان گفت کودکان خیابانی به افراد زیر ۱۸ سال ( اعم از دختر و پسر) اطلاق می شود که غالبا در شهرهای بزرگ برای ادامه بقای خود مجبور به کار یا زندگی در خیابان هستند.

تقریبا غیرممکن است بتوان تعداد کودکان خیابانی را تخمین زد، اما بر اساس اعلام سازمان جهانی کار ۶۴۲ میلیون کودک در جهان مشغول به کار هستند که یک سوم آنان به خود فروشی و تجارت مواد مخدر و ۶۰۱ میلیون نفر دیگر به کارهای قابل تحمل و تقریبا سبک اشتغال دارند. آمار رسمی این سازمان هم چنین نشان می دهد که ۱۲۷ میلیون کودک در آسیا، ۴۸ میلیون نفر در آفریقا، ۴ میلیون کودک در آمریکای لاتین، ۴٫۵ میلیون نفر در کشورهای غربی و ۲٫۴ میلیون در کشورهای اروپای شرقی کار می کنند. در ایران، اگر بر اطلاعات سازمان مدیریت و برنامه ریزی مبنی بر آن که ۵۱ در صد جمعیت کشور زیر خط فقر زندگی می کنند، تکیه کنیم در خواهیم یافت که چه درصد بزرگی از کودکان به دلیل فقر به کار مشغول هستند.

حدود ۶۰ درصد کودکان خیابان را کودکان ایرانی شامل می شوند و مابقی اتباع کشورهای دیگر همچون افغانستان و پاکستان می باشند. کودکان بین ۱۰ تا ۱۴ سال ۴۵ درصد کل کودکان خیابانی را تشکیل می دهد. ۳۴درصد از کودکان خیابانی در حال تحصیل هستند، ۴۰درصد ترک تحصیل کردند و ۲۴درصد از بچه ها اصلا به مدرسه نرفته و یا به سن تحصیل نرسیده اند.

در هر صورت با افزایش میزان تورم و روند مهاجرت روستاییان به شهرهای بزرگ به ویژه تهران و سایر شهرهای بزرگ مانند مشهد، اصفهان و شیراز، ما با جمعیتی روبرو هستیم که در تامین مایحتاج ابتدایی زندگی خویش با مشکل مواجه اند و وخیم شدن شرایط اجتماعی همچون گسترش اعتیاد و طلاق نیز عاملی تشدید کننده به شمار می رود. جمع این شرایط، وضعیتی را ایجاد می کند که کودکان این خانوارها برای به دوش کشیدن بخشی از بار مالی راهی خیابان ها و یا کارگاه ها شوند.

به گفته کارشناسان بهترین روش برای ساماندهی این کودکان مراکز خیریه ایست که تحت نظارت سازمان بهزیستی می توانند در این مورد راهگشا باشند. در این زمینه سازمان های غیر دولتی نظیر انجمن حمایت از حقوق کودکان گام های بلندی در راه جذب و آموزش این کودکان برداشته است. این مراکز با علم به اینکه برای تغییر وضعیت این کودکان مطمئن ترین راه آموزش آن هاست بر این اعتقادند که این کودکان طبق آمار ارائه شده یا بی سوادند و یا از حداقل سواد برخوردار می باشند و در سایه آموزش و یادگیری حرفه و یا پیشه ای می توانند به صورت موثرتری از خانواده خود حمایت کرده و همچنین از آسیب های محیط کار در امان بمانند.

شاید با دیدن این کودکان و برای رفع تکلیف خود تنها روی برگردانیم و یا با خریدن یک فال وجدان خود را کمی ساکت کنیم، اما این معضل وجود دارد و حتی اگر این کودکان افغانی یا شهرستانی، بی بهره از تربیت درست یا کثیف و بد لباس باشند، باز هم جزیی از جامعه بشری بوده و نیازمند توجه می باشند. تمام این کودکان کار، فاسد و یا دزد نیستند بسیاری از آنان نان آوران کوچکی هستند که در بسیاری مواقع مانع فساد و فحشای خانواده شده اند. شاید بتوان آن ها را دلاوران بزرگی دانست که در مقابل آسیب های شدید اجتماعی قرار گرفته اند و چاره ای به جز گذران زندگی خود در خیابان های شلوغ شهر ما ندارند. کودکانی که با وجود نگاه های بی روح و گاه معترض ما باز هم با لبخند دست به شیشه ماشین های پشت چراغ قرمز می کوبند تا تنها یک فال یا یک دسته گل زیبا به سرنشینان این ماشین ها بفروشند.

رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس: کودکان کار، کودکانی که به جای قرار گرفتن در پشت نیمکت های مدرسه در خیابان ها پرسه می زنند

عبدالرضا عزیزی، رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی نیز در این خصوص می گوید: برخی کودکان به جای آنکه در سال های رشد و تربیت شان در پشت نیمکت های مدرسه بنشینند، در خیابان ها پرسه می زنند و تکدی گری می کنند و در برخی مواقع گرفتار باندهای مافیایی می شوند.

نماینده مردم شیروان در مجلس، کودکان کار را در سه گروه تقسیم بندی و بیان کرد: گروه نخست کودکان کار از اتباع بیگانه اند که به دلیل حمایت نشدن از سوی نهادهای مختلف، دچار مشکلات بسیار عدیده ای هستند.

وی با تاکید بر اینکه دسته دوم کودکان کار، نوجوانان و کودکانی هستند که عضو گروه های مافیای تکدی گری اند، افزود: این گروه از کودکان کار به صورت گسترده در سطح شهرها فعالیت می کنند و از سوی باندهای بزهکار حمایت می شوند به طوریکه وقتی از سوی ضابطان قضایی بهزیستی یا قوه قضائیه دستگیر می شوند، افرادی بی نام و نشان بدون در دست داشتن شناسنامه آنان را آزاد می کنند و دوباره به خیابان ها باز می گردند.

عزیزی در تشریح گروه سوم کودکان کار گفت: این گروه نیز به دلیل مشکلات مالی و حمایت نشدن از سوی والدین، به صورت مستقل به خیابان ها می آیند و دستفروشی و گاه تکدی گری می کنند.

رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی مشکلات کنونی کودکان کار را در خلاءهای قانونی ریشه یابی کرد و یادآور شد: مجلس آمادگی دارد تا اگر دولت لایحه ای برای حمایت از کودکان کار به مجلس ارائه دهد، رسیدگی به این آسیب اجتماعی را در اولویت قرار دهد و از پیشنهادهای اصلاح قوانین در خصوص کودکان کار حمایت کند.
—————————————-
منبع: پارسینه