خسرو صادقی بروجنی: تشکلهای کارگری؛ پشتوانه توسعه‌‌ی انسانی
سرمایه گذاری سرمایه داران خارجی در ایران، مستلزم خصوصی سازی است. با توجه به اینکه این سرمایه‌گذاریها موجبِ ایجاد فرصتهای شغلی برای کارگران میشود، کارگران و سندیکاهایشان میبایست چه موضعی در برابر این مسئله داشته باشند؟ ….
پیام سندیکا:
پیش از پاسخ به این سوال لازم ابتدا بدانیم چرا کشورهای پیشرفته در ایران یا هر کشور دیگری سرمایه‌گذاری می‌کنند؟ به عبارت دیگر چه انگیزه‌ای باعث میشود آن‌ها اقدام به سرمایه گذاری در ایران بکنند؟ پاسخی که از این سوال گرفته میشود، ما را به پاسخ سوال اصلی نیز خواهد رساند. آن چیزی که برای یک سرمایه گذار که ممکن است یک شرکت خارجی باشد ایجاد انگیزه می‌کند، پایین بودن هزینه‌های تولید شامل هزینه مواد اولیه و یا مزد کارگر است. انگیزه دیگر ممکن است فقدان قوانین سختگیرانه در مورد حفاظت از محیط زیست و طبیعت باشد که باعث می‌شوند یک سرمایه گذار از آن سوی جهان بیاید و در کشوری دیگر سرمایه‌گذاری کند. بنابراین افزایش سرمایه‌گذاری خارجی اگر چه ممکن است موجب افزایش اشتغال کارگران و نیروی کار به طور کلی شود اما تهدیدهایی را در بر دارد که اگر تشکلها و سندیکاهای قوی کارگری وجود نداشته باشد، می‌تواند آثار منفی جبران ناپذیری نه تنها در زمان کنونی بلکه برای نسل‌های آتی داشته باشد.
در این زمینه توجه و مطالعه تجربه کشورهای دیگر می‌تواند مفید باشد. یک نمونه از شایع ترین راه‌ها برای اینکه شرکت‌های معروف از زیر بار مشکلاتی شانه خالی کنند که یک تولیدکننده به طور مستقیم با آن روبرو است، سپردن مراحل مختلف تولید و توزیع یک محصول به پیمانکاران خصوصی محلی در کشورهای مختلف است تا از این طریق هزینه تولید خود را کاهش دهند. در این زمینه به ویژه در صنعت پوشاک و محصولات الکترونیکی مثل گوشی‌های موبایل و کامپیوتر مثال های متعددی وجود دارد.
هنوز یکسال از واقعه فرو ریختن ساختمان محل کار کارگران تولید کننده پوشاک در بنگلادش و مدفون شدن بیش از ۱۰۰۰ کارگر در آن‌جا نمی گذرد. کشوری که بزرگ ترین تولید پوشاک در جهان است و کارخانجات تولیدی مهم‌ترین مارک‌های تجاری پوشاک در آن جا قرار دارد. اما آن مارک تجاری در اصل فقط یک مارک تجاری است و هر مرحله از تولید و توزیع خود را به پیمانکارانی در سرتاسر جهان می‌سپارد، بررسی‌ها نشان می‌دهد که شرکت‌های تجاری جهانی نسبت به مواردی چون نقض حقوق کارگران و نابودی محیط زیست بی‌توجه‌اند و ضمن تاکید به پایین آمدن هزینه تولید و بنابراین حفظ و افزایش سود، معیشت کارگران و توسعه پایدار و همه جانبه را که شامل عدالت اجتماعی و محیط زیست است فدای سودورزی خود می‌کنند.
همچنین همین چند ماه پیش کارگران بخش پوشاک و نساجی در کامبوج در اعتراض به شرایط کاری نامناسب و دستمزد پایین خود راهپیمایی کردند که در برخورد پلیس با آن‌ها، چهار تن کشته، ده‌ها نفر زخمی و صدتا دستگیر شدند. پیمانکاران کامبوجی نیز همچون مورد بنگلادش تولیدکننده محصولات شرکت‌های تجاری معروفی چون نایکی و گپ هستند. شرکت‌هایی که محصولات آن‌ها در پشت ویترین مغازه‌ها و به زیباترین شکل ممکن در کشورهای مختلف عرضه میشود اما از استثماری که برای تولید این محصولات اعمال میشود حرفی در میان نیست. نمونه‌های این چنینی در سرتاسر جهان کم نیست. تولید محصولات الکترونیکی اپل در چین از معروف‌ترین نمونه‌های استثمار در این مورد است، جایی که از کارگران تعهدنامه دریافت میشود که در نتیجه‌ی سختی کار، خودکشی نکنند و اگر دست به چنین کاری زدند از خانواده آن‌ها غرامت دریافت میشود.
اکثر این کارگران در بنگلادش، کامبوج، چین و یا هر کشور دیگری، نیروی کار فقیری هستند که از روستاهای دورافتاده برای کار در این کارخانجات آمده‌اند، کسانی که تا دیروز شغلی نداشتند و بیکار بودند اما امروز به واسطه سرمایه‌گذاری خارجی و همکاری پیمانکاران داخلی با آن‌ها مشغول به کار شده‌اند. اما کاری که اگر شدت و کیفیت آن را با حقوق دریافتی‌شان مقایسه کنیم چیزی کم از بردگی ندارد.
در متون نظری و مطالعاتی گفته میشود که در نظام سرمایه‌داری، سرمایه مرز ندارد و هر جایی را که برای او سودآور باشد انتخاب می کند. در دوران جدید که آن را دوره جهانی شدن می‌نامند، یکی از ویژگی‌های آن همین است که سرمایه، برای سرمایه‌گذاری به همه جای جهان می‌رود. از کامبوج و بنگلادش و آفریقای جنوبی گرفته تا عراق و افغانستان و ایران. تا پیش از برقراری یک نظام جهانی جامعه‌گرا که در آن تولید با هدف تعالی انسان و استعدادهای آن است، و از آن جایی که سرمایه همیشه در پی سودآوری بیشتر است، اگر با سازوکارهایی روبرو نباشد که در مواقعی آن را کنترل و مدیریت کند، می‌تواند آثار سویی داشته باشد که نه تنها نسل کنونی بلکه نسل‌های آینده نیز از آن آسیب ببینند.
بنابراین سرمایه‌گذاری خارجی اگر بخواهد با توسعه انسانی همراه باشد باید تشکلهای قوی کارگری‌ای وجود داشته باشد که از قدرت تاثیرگذاری روی شرکت‌های خارجی و پیمانکاران داخلی هم پیمان با آن‌ها برخوردار باشند. بتوانند در مورد دستمزد نیروی کار چانه‌زنی کنند، بتوانند اعتصاب و اعتراض و تحصن های کارگری را سازماندهی کنند و قادر باشند کارفرمای خارجی و داخلی را مجبور کنند که حقوق آن ها را رعایت کند. غیر از تشکلهای کارگری، تشکلهای قوی در مورد محیط زیست نیز باید وجود داشته باشد تا از مصرف بیش از حد محیط زیست توسط این شرکت‌ها جلوگیری کنند. چرا که محیط زیست نه فقط به نسل کنونی، بلکه میراث بشری است که همانطور که از نسل قبلی به ما ارث رسیده است ما نیز وظیفه داریم آن را به بهترین شکل حفظ کنیم و به نسل بعدی انتقال دهیم. کارگران مقابل سرمایه گذاری خارجی نبایستی فقط تسلیم شعارهای آن مبنی بر افزایش اشتغال بشوند بلکه باید با تشکل‌یابی و سازماندهی مستقل و طرح مطالبه در این مورد، زمینه‌های ایجاد سندیکاها و تشکل های کارگری را فراهم کنند که بتوانند از قدرت کافی برای احقاق حقوق خود برخوردار شوند چرا که افزایش اشتغال در فقدان چنین سازوکارهای کنترلی می‌تواند به معنای افزایش بهره کشی تلقی شود.
——————————————–
منبع: کوخ
http://koukh1.blogfa.com
متاسفانه بخش دیدگاه‌های این مطلب بسته است.