در حالی که کمتر از دو سال تا پایان تعهد ایران نسبت به اهداف ۸ گانه هزاره – مصوب سال ۲۰۰۰ – باقی مانده و هدف چهارم این مجموعه هم کاهش مرگ کودکان است اما آمارهای رسمی از وضعیت سلامت کودکان که می‌تواند در کاهش مرگ موثر باشد خبرهای خوبی نمی‌دهد ….

انتخاب:
در حالی که کمتر از دو سال تا پایان تعهد ایران نسبت به اهداف ۸ گانه هزاره – مصوب سال ۲۰۰۰ – باقی مانده و هدف چهارم این مجموعه هم کاهش مرگ کودکان است اما آمارهای رسمی از وضعیت سلامت کودکان که می‌تواند در کاهش مرگ موثر باشد خبرهای خوبی نمی‌دهد علاوه بر آنکه دلایل جنبی هم منجر به افزایش مرگ کودکان شده و در مجموع دستیابی ایران به هدفی که نسبت به آن تعهد سپرده، در این فاصله زمانی بعید به نظر می‌رسد. چنانکه روز گذشته هم غلامرضا خاتمی؛ رییس انجمن پزشکان کودکان، در مراسم افتتاح کنگره اورژانس و بیماری‌های شایع کودکان خبر داد که هم‌اکنون ۶ درصد کودکان کشور دچار سوء تغذیه هستند.

به گزارش اعتماد البته این رقم، به زعم وی عدد بهبود یافته است زیرا تا پیش از سال ۱۳۷۴، تعداد کودکان مبتلا به سوءتغذیه در کشور، ۱۴ درصد کودکان را شامل می‌شده و امروز، پس از گذشت ۱۸ سال این رقم، کاهشی بیش از ۵۰ درصد داشته اما همچنان این رقم نگران‌کننده است چنانکه خاتمی هم با اشاره به اینکه ناکافی بودن آگاهی خانواده‌ها و دسترسی نداشتن به مواد غذایی در برخی شهرها به ویژه نقاط محروم در کشور باعث ایجاد سوء تغذیه از نوع کمبود ریزمغذی‌ها در کودکان شده گفت: «فقر مالی نیز می‌تواند کودکان را از تغذیه صحیح دور کند. در نقاط محرومی چون سیستان و بلوچستان و اطراف استان کرمان شاهد میزان بیشتری از سوء تغذیه هستیم، چنانکه در استان سیستان و بلوچستان کمبود ریزمغذی‌ها همچون ویتامینA،B و D به چشم می‌خورد. اما سوء تغذیه در استان‌های شمالی کشور کمتر از سایر مناطق است.»

علی اکبر سیاری؛ معاون بهداشتی وزیر بهداشت هم در این کنگره با بیان اینکه در فصل زمستان، بیماری‌های عفونی ویروسی بسیار شایع می‌شود، گفت: «اگر به این مورد به درستی توجه نکنیم، عفونت‌های ویروسی به عفونت‌های باکتریایی تبدیل می‌شود. همچنین اگر کودک دچار سوءتغذیه باشد، در پی ابتلا به عفونت‌های ویروسی به عفونت‌های اسهالی نیز مبتلا خواهد شد.»

هشدار معاون بهداشت می‌تواند نگرانی از باب کاهش نیافتن چشمگیر مرگ کودکان را به این سمت هدایت کند که برخی موارد مرگ به علت عفونت‌هایی اتفاق افتاده که ریشه در سوءتغذیه کودک داشته است. سیاری هم توضیح داد که: «کودکانی که با شوک به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند، اگر یک ارگان در بدن آنها نارسایی داشته باشد، تا ۲۵ درصد دچار مرگ و میر می‌شوند، اگر دو ارگان از بدن آنها درگیر باشد، احتمال مرگ و میر به ۶۵ درصد می‌رسد و اگر سه ارگان از بدن آنها نارسایی داشته باشد، احتمال مرگ را تا حدود ۸۵ درصد افزایش می‌دهد. ۱۰ الی ۱۲ درصد کودکان دچار تشنج می‌شوند و حوادث، شایع‌ترین علت مرگ و میر کودکان بالای چهار سال است.»

وی همچنین اضافه وزن و چاقی را از مهم‌ترین عوامل زمینه‌ساز ابتلا به بیماری‌های غیرواگیر در کودکان دانست و افزود: «۲۰ درصد کودکان ایرانی دچار اضافه وزن هستند. همچنین ۸/۶ درصد کودکان دچار کوتاهی قد هستند که این آمار در کودکان زیر پنج سال استان سیستان و بلوچستان به ۲۰ درصد می‌رسد.»

اما آمار نگران‌کننده‌یی که از سوی معاون بهداشتی وزیر بهداشت ارائه شد درباره وضعیت ارائه خدمات درمانی در بیمارستان‌های دانشگاهی و آموزشی به کودکان بود. اتفاقی که سیاری آن را به «سوءمدیریت» تعبیر کرد و می‌تواند میراث برجای مانده از دولت دهم باشد. در حالی که علی اصغر پیوندی، رییس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ۴۵ درصد مرگ و میر کودکان یک تا ۴ ساله را مربوط به حوادث و سوانح دانست و هشدار داد که ۷ درصد کودکان در معرض سوء تغذیه‌ هستند و کوتاه‌قدی شایع‌ترین علامت سوء تغذیه است،

سیاری در توضیح وضعیت نابسامان ارائه خدمات درمانی به کودکان مراجعه‌کننده به مراکز درمانی آموزشی و دانشگاهی گفت: «۴۸ درصد مرگ کودکان طی سال‌های گذشته بر اثر حوادث ترافیکی بوده و وقتی از خانواده‌هایی که فرزندان‌شان فوت کرده‌اند علت فوت را پرسیدیم، ۲۷ درصد آنها عنوان کردند که به خاطر مشکل مالی درمان فرزندشان را دنبال نکرده‌اند و در مطالعه‌یی دیگر ۱۶.۵ درصد، علت فوت را عدم ویزیت فوری و در واقع نبود پزشک در بیمارستان‌های آموزشی عنوان کردند که این بالاترین عدم حضور در بیمارستان‌های آموزشی است که به سوء مدیریت بر می‌گردد که باید با مدیریت حل شود.»

در حالی که به گفته رییس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، هم‌اکنون تعداد کودکان ۱ تا ۶ ساله کشور، ۶ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر و تعداد کودکان ۶ تا ۱۸ ساله هم ۶ میلیون نفر برآورد شده، وی در مقایسه شاخص‌های مرگ و میر کودکان با کشورهای پیشرفته صنعتی، ایران را یک کشور عقب افتاده معرفی کرد زیرا که هم‌اکنون تعداد مرگ کودکان کمتر از یک سال کشور، ۱۶ الی ۱۸ مورد در ۱۰ هزار تولد زنده است که این رقم در کشورهای صنعتی، ۵ در ده هزار تولد زنده گزارش شده است.