گزارش روزنامه شرق در خصوص شنبه های اعتراض و آلودگی هوای اراک

روزی ۶‌ میلیون‌لیتر دود مازوت در ریه اراکی‌ها ….

روزنامه شرق:
«سود صنعت به خارج از اراک می‌رسد»، «سود صنعت به جیب چه کسانی می‌رود»، «ما شهر صنعتی نمی‌خواهیم». عصر شنبه‌های هر هفته میهمان میدان باغ ملی اراک هستند. موج آلودگی هوا در اراک همچنان ادامه دارد و بیشتر از ۱۰ هفته است که شهروندان اراکی به آلودگی هوا با تجمع در مرکز شهر (میدان شهدا) اعتراض می‌کنند.

یکی از افرادی که تقریبا هر هفته در این تجمع حضور دارد، می‌گوید: «اگرچه اعضای انجمن‌های زیست‌محیطی استان و حتی فرماندار اراک نیز در این تجمعات حضور داشته و دارند ولی تاکنون هیچ اقدامی در راستای کاهش آلودگی هوای اراک صورت نگرفته.» او می‌گوید: «مردم عامل اصلی آلودگی هوای اراک را صنایع می‌دانند ولی آلودگی فقط مربوط به صنایع نیست. بلکه ریزگردهای کویر میقان که شاید در تصور مردم کمتر گنجانده شود، بخشی از این آلودگی‌هاست.»

یکی دیگر از معترضان می‌گوید: «طبق آمار سازمان حفاظت محیط‌زیست استان، ۴۵‌درصد آلودگی‌های هوای اراک به ترافیک خودروها مرتبط است و مابقی به صنایع و دیگر عوامل بستگی دارد.» او می‌گوید: «صنایع بزرگ و آلاینده اراک نقش زیادی در آلودگی هوای شهر دارند. همچنین کوره‌های آجرپزی جزو مهم‌ترین آلاینده‌ها هستند. بر همین اساس مصوب شده که صنایع تا شعاع ۳۰ کیلومتری با مناطق مسکونی شهر فاصله داشته باشند که متاسفانه این قاعده هنوز رعایت نشده است. درخصوص برخی صنایع همچون نیروگاه نیز که از سوخت غیرمجاز استفاده می‌کنند، اگر مدیران این صنایع معتقدند که سوخت آنها تغییر کرده و گازسوز شده‌اند، وضع آلودگی هوای اراک چیز دیگری نشان می‌دهد.» شعاع دید شهروندان اراکی، به‌خصوص در ساعات اولیه روز، به یک کیلومتر نمی‌رسد که در این میان دو موضوع مورد بحث مردم است؛ مردم می‌گویند که یا سازمان حفاظت محیط‌زیست آمار نادرستی درخصوص آلاینده‌های اراک و وضعیت صنایع می‌دهد یا اینکه برای صنایع، فیلتر زیست‌محیطی استانداردی تعریف نشده است.

یکی دیگر از شهروندان اراکی که عضو انجمن زیست‌محیطی اراک است، می‌گوید: «با اینکه سازمان محیط‌زیست مدعی این است که از مباحث زیست‌محیطی استقبال می‌کند، ولی به نظر می‌رسد گرفتار مسایل سیاسی شده و این جریانات به این نهاد اجازه برخورد بیشتر با آلایندگی‌های زیست‌محیطی را نمی‌دهند.» او امیدوار است که با تغییرات مدیریتی کلان که طبیعتا تغییر نگرش نسبت به استانداردهای زیست‌محیطی را به‌همراه دارد، جریانات سیاسی حوزه محیط‌زیست و صنایع تغییر کند و در چنین شرایطی امکان بازگشت هوای سالم به شهر اراک وجود خواهد داشت.  در میان انتقادات و اعتراضات شهروندان اراکی نسبت به آلایندگی هوای اراک به‌واسطه نیروگاه و دیگر صنایع، قاسمی، مدیر روابط‌عمومی نیروگاه حرارتی شازند می‌گوید: «نیروگاه درباره استفاده از نوع سوخت مصرفی، به‌تنهایی تصمیم‌گیرنده نیست؛ بلکه مدیران و تصمیم‌گیران وزارت نیرو و وزارت نفت، در این‌باره تصمیم می‌گیرند. پس این تصور اشتباه است که شرکت گاز سوخت جایگزین به نیروگاه بدهد و نیروگاه هم به‌جای مازوت از گاز استفاده کند.» قاسمی ادامه می‌دهد: «در بازدید اعضای شورای شهر سوم اراک از نیروگاه حرارتی شازند، کاملا ثابت شد که تصمیم‌گیری در رابطه با نوع سوخت مصرفی به مدیران نیروگاه ارتباطی ندارد.

از بهمن سال ۹۱ تاکنون، نیروگاه هرگز از مازوت استفاده نکرده و سوخت مصرفی آن مرتبا گاز بوده است.» بادکوبه، قائم‌مقام و سرپرست شرکت آلومینیوم ایران (ایرالکو)، نیز درخصوص مسایل زیست‌محیطی این شرکت و اعتراضات برخی شهروندان مبنی بر آلایندگی ایرالکو توضیحاتی دارد. او می‌گوید: «در کشورهای پیشرفته اروپایی، هر بنگاه اقتصادی و شرکتی که برای حفظ محیط‌زیست و تغییر تکنولوژی جهت بهبود وضعیت، گام برمی‌دارد، نه‌تنها مورد تشویق قرار می‌گیرد بلکه تسهیلات زیادی هم برای تشکر از تصمیم گرفته‌شده و اجرای این پروژه ارایه می‌کنند و حتی آن را برای خود امتیاز می‌دانند.» او می‌گوید که شرکت‌های کوچک و بزرگ ایران نیز از این قاعده مستثنا نبودند و هرکدام به اندازه ظرفیت و تلاش خود در این راستا «اقدامات ارزنده‌ای» انجام داده‌اند. بادکوبه می‌گوید: «به‌عنوان مثال، شرکت ایرالکو از بدو تاسیس همیشه توجه به محیط‌زیست داشته و نگرانی‌های ناشی از آن را در نظر داشته و اقدامات ارزنده و هزینه‌های کلانی را در این مسیر پرداخته است و با علم به این موضوع همیشه تعامل، همفکری و همکاری با مسوولان سازمان‌های ذی‌ربط را خط‌مشی خود قرار داده است.» به گفته بادکوبه، شرکت ایرالکو همواره حفظ و صیانت از محیط‌زیست در راستای ارج نهادن به کرامت انسانی و احترام به حقوق شهروندی را از اهم برنامه‌ها و سیاست‌های راهبردی خویش دانسته و به آن عمل کرده است.

انصاری، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان مرکزی هم درباره اعتراضات شهروندان اراکی نسبت به آلودگی هوا، می‌گوید: «جلساتی در فرمانداری اراک به‌صورت هفتگی برگزار می‌شود و مسوولان و نمایندگانی از نیروگاه، آلومینیوم، محیط‌زیست، شهرداری، منابع طبیعی و فرمانداری در این جلسات حضور می‌یابند و به سوالات و خواسته‌های شهروندان پاسخ می‌گویند.» او می‌گوید: «برخی از اعتراضات، نسبت به آلایندگی آلومینیوم است که طبق تعهدات، این شرکت باید رفع آلایندگی کند.» همچنین قرار شده که «آندسازی» منتقل شود و تا زمان احداث کارخانه آندسازی که زمین آن در شهرک صنعتی خیرآباد مشخص شده، ‌آند مصرفی ایرالکو، وارداتی باشد؛ به اعتقاد مسوولان ایرالکو، حداقل دوسال‌ونیم زمان برای احداث آندسازی ایرالکو نیاز است. به‌علاوه، آن تعداد از دیگ‌های خط قدیم ایرالکو نیز که باقی‌مانده، باید با مذاکره با شرکت‌های خارجی، با دیگ‌های جدید جایگزین شود و به سیستم FTP (کاهش آلایندگی) مجهز شوند.

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان مرکزی همچنین می‌افزاید: «درباره نیروگاه نیز مردم نگرانند که با شروع فصل سرما، دوباره از سوخت مازوت استفاده شود که این مساله هم در جلسات فرمانداری مطرح شد و به مردم قول داده شد که نیروگاه دیگر هرگز از مازوت استفاده نکند.» موضوع بررسی ریزگردهای میقان نیز از جمله مواردی است که در جلسات بعدی فرمانداری، بنا شده مسوولان آن را مورد بررسی قرار دهند. اما مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان مرکزی می‌گوید که با کاهش ۲۰‌درصدی بارندگی در اراک، باید نهادهایی همچون منابع طبیعی با بیابان‌زدایی و توسعه گیاهان کویری، شرکت آب منطقه‌ای با تعطیلی چاه‌های غیرمجاز و پرداخت حقآبه زیست‌محیطی تالاب میقان و نیز جهاد کشاورزی، با تغییر نکردن کاربری حاشیه‌ها تا شعاع دوکیلومتر، به موضوع کاهش آلایندگی هوای اراک کمک کنند.  با همه این حرف‌ها، جلالوندی، مدیرکل سابق سازمان حفاظت محیط‌زیست استان مرکزی که اخیرا مدیرکل دفتر ارزیابی زیست‌محیطی کشور شده، می‌گوید: «اخیرا متوجه شدم پالایشگاهی در شعاع ۳۰کیلومتری اراک در منطقه خیر‌آباد در حال احداث است. اگر این پالایشگاه احداث شود، کمربند مرگ برای شهروندان اراکی بسته می‌شود.» او معتقد است: «مسوولان زیست‌محیطی استان باید به توسعه نامتوازن در اراک حساس باشند که اگر این روند به این شکل ادامه یابد، آینده مطلوبی دربر نخواهد داشت.»

جلالوندی می‌گوید که طرح جامع کاهش آلودگی هوای اراک در زمان مدیریت او مصوب شده ولی مسوولان «به این طرح و جذب اعتبارات لازم آن، حساسیت‌های ویژه نداشته‌اند در حالی که تمامی محورهای منجر به آلایندگی در بخش صنعت، حمل‌ونقل و… در اراک بررسی و ردیف اعتباری برای آن تعریف شده بود.» او می‌گوید: «سرانه فضای سبز در اراک ۱۲/۵ متر بود که در زمان تصویب طرح جامع در قالب یک برنامه پنج‌ساله باید به ۲۵ هکتار می‌رسید؛ یعنی هر واحد صنعت باید ۲۵‌درصد فضای خود را مشجر و سبز کند. این یک استاندارد است که در کشورهای مختلف دنیا، بر اساس شرایط اقلیمی محاسبه می‌شود ولی در شهر اراک که روزانه شش‌میلیون‌لیتر مازوت مصرف می‌شود و با فاکتور انتشاری، حدود ۳۰۰تن ترکیبات گوگردی در فضا منتشر می‌شود، این استاندارد رعایت نشده است.»

متاسفانه بخش دیدگاه‌های این مطلب بسته است.