زنجیره آسیب های اجتماعی که حکایت از فقدان مدیریتی آگاه و کارشناس در حوزه آسیبهای اجتماعی دارد تبدیل به غل و زنجیری شده که به سختی به دست و پای شهروندان پیچیده است. ….

بی بی سی:
پروین بختیارنژاد، روزنامه نگار
سال پر تلاطم ۹۰ با انباشت موارد نقض متعدد حقوق شهروندان پایان یافت. سالی مملو از کاستی های اجتماعی برای مردم ایران.

زنجیره آسیب های اجتماعی که حکایت از فقدان مدیریتی آگاه و کارشناس در حوزه آسیبهای اجتماعی دارد تبدیل به غل و زنجیری شده که به سختی به دست و پای شهروندان پیچیده است. سال ۹۰ در حالی سپری شد که کارشناسان اقتصادی شاخص فلاکت در ایران را ۲۸.۲ درصد اعلام نموده اند و جامعه ای با چنین نرخ فلاکت، گرفتار انواع آسیبهای اجتماعی می گردد که مهار آن دیگر غیر ممکن به نظر می رسد.

آمار و ارقام هریک از شاخه های معضلات اجتماعی از مدیریتی بغایت ناکارآمد و غیر مسئول حکایت دارد. آمار و ارقامی که می تواند هر ایرانی آگاهی را در جای خود میخکوب کند و از این همه غفلت دولتمردان، هر انسانی را متحیر سازد ، اما چه می توان کرد جز گفتن، نوشتن و دانستن.

وضعیت پرونده های قضایی در سال ۹۰
در آخرین روزهای اسفند، اسدالله جامی مدیر کل پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه خبر از وجود ۲۰ میلیون پرونده در دستگاه قضایی کشور می دهد که بیشترین جرایم مربوط به مواد مخدر، سرقت و طلاق اعلام شده است که برخی از کارشناسان علت اصلی این حجم عظیم پرونده های قضایی را مشکلات اقتصادی و فقر مردم ایران عنوان می کنند.
اسدالله جامی خبر از دو برابر شدن آمار پرونده های قضایی در مدت ۳ سال گذشته می دهد و اضافه می کند که قوه قضاییه در سال ۹۰، بیش از ۵۲ هزار پرونده ضرب و جرح را رسیدگی کرده است. البته پلیس هم مدعی است که بیشترین جرایم کشور مربوط به سرقت است.

پزشکی قانونی در آخرین روزهای سال ۹۰ اعلام کرد که روزانه ۱۰ معتاد در کشور به دلیل سوء مصرف مواد مخدر جان خود را از دست می دهند

همچنین مدیر کل پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه ۴۷درصد دستگیری ها را مربوط به سارقان سابقه دار و ۵۳ درصد آن را مربوط به سارقان فاقد سابقه عنوان کرده است. همینطور ۵۲ درصد از زندانیان را مجرمان و متهمان پرونده های مرتبط با مواد مخدر تشکیل می دهند وی در ادامه اضافه می کند که روزانه یک تن مواد مخدر در کشور کشف می شود.

پلیس مبارزه با مواد مخدر نیروی انتظامی نیز از افزایش ۱۴۰درصدی کشفیات مواد مخدر شیشه در سال ۹۰ خبر می دهد و نیز تاکید می کند که ۷۰ درصد جامعه آماری زندانیان جز خانواده های فقیر و مسکین هستند.
از سوی دیگر پزشکی قانونی باز در آخرین روزهای سال ۹۰ اعلام کرد که روزانه ۱۰ معتاد در کشور به دلیل سوء مصرف مواد مخدر جان خود را از دست می دهند که سهم تهران در مرگ معتادان، روزانه ۳ معتاد است.

سید رضا نقیب السادات عضو هیات علمی دانشگاه علامه در همایش بزرگ پیشگیری از آسیبهای اجتماعی، سن استفاده از مواد مخدر در ایران را ۱۳ سال اعلام کرده است.

زنان سرپرست خانوار
در حالی که حدود ۳۵درصد ازجمعیت زنان، سرپرستی خانواده خود را بر عهده دارند. یعنی بیش نیمی از زنان باید به تنهایی خانواده خود را سرپرستی کنند، علیرغم اینکه زنان سرپرست خانوار از نظر سواد، تحصیلات، سن، توانایی های فردی و مهارت های شغلی و اجتماعی، گروهی متنوع هستند، اما قانون مشخصی که حمایتهای لازم را از این زنان به عمل آورد، وجود ندارد.
در حالی که این زنان سرپرست خانوار با این تعداد قابل توجه نیازمند تسهیلات خاص به لحاظ شغل، مسکن و خدمات اجتماعی است که بتواند از پس افزایش روزانه نرخ بیکاری و تورم بر آید و بتواند زندگی توام با استقلال و شرافتمندانه ای داشته باشد. در حالی که در ایران نه قوانین خاص این زنان وجود دارد و نه نهادهای حمایتی.

بیمه زنان خانه دار
بیمه زنان خانه دار که هر از چندی در صدر اخبار قرار می گیرد و بدون آنکه منجر به نتیجه ای شود، به فراموشی سپرده می شود.

طیبه صفایی رئیس فراکسیون زنان مجلس طی گفتگویی با یکی از خبرگزاری ها اعلام کرد که تاکنون هیچ یک از تلاشهای ما در خصوص بیمه زنان خانه دار به نتیجه نرسیده است.
او گفت: “امروز می خواهیم پیشنهاد صندوق رفاه برای زنان خانه دار را طرح کنیم.”

همسر آزاری
امید سلیمی نمین، معاون پیشگیری از آسیب های اجتماعی سازمان بهزیستی در خصوص همسر آزاری اعلام نمود که در سال ۹۰، ۲۱۵۰۰۰ تماس با خط اورژانس سازمان بهزیستی گرفته شده که از این میان، همسر آزاری با ۸۰۰۰ تماس و کودک آزاری با ۷۰۰۰ تماس بیشترین آمار تماس با خط اورژانس اجتماعی را به خود اختصاص داده است.
از این تعداد تماسها، ۱۰۲۳ مورد به خودکشی و بیش از ۲۰۰۰ مورد مربوط به فرار از منزل بوده است.
همینطور محمد رضا نورس، مدیر کل پزشکی قانونی خراسان جنوبی نیز اعلام کرده که در سال ۹۰، ۴۰۷ مورد همسر آزاری به پزشکی قانونی استان خراسان جنوبی ارجاع داده شده است که نسبت به مدت مشابه آن ۲درصد افزایش داشته است.

روسپی گری
در خصوص روسپی گری هیچ نهاد و ارگانی قادر به اعلام حتی رقم تخمینی در مورد تعداد زنان روسپی در ایران نیست. زیرا هر قدر جامعه با فقر بیشتر مواجه می شود، دامنه زنانی که مجبور به تن فروشی می شوند افزوده می شود.

اما آنچه کارشناسان متعدد بر روی آن تاکید دارند پایین آمدن سن روسپی گری در ایران است. چنانکه سعید مدنی، پژوهشگر اجتماعی در پی یک تحقیق گسترده در خصوص سن روسپی گری در ایران اعلام کرد که در سالهای گذشته سن روسپی گری بین سنین ۲۰ تا ۳۰ سال بود ولی این سن در سالهای اخیر حدود ۸ تا ۱۰ سال کاهش یافته است (یعنی سن روسپی گری به سن ۱۲ تا ۱۸ سال ) رسیده است. که از جمله دلایل آن می توان اعتیاد، بیکاری، فقر، افزایش طلاق و. …. عنوان کرد.

همینطور مرتضی طلایی، رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران از افزایش زنان کارتن خواب که متوسط سنی آنها ۲۵ تا ۴۵ سال است، سخن به میان آورده است و اضافه کرده که زنان ۲درصد افراد کارتن خواب را تشکیل می دهند که این آمار رو به افزایش است.

فرار دختران
برای اولین بار در سال ۸۹ معاونت پرورشی وزارت آموزش و پرورش اعلام کرد که سالانه ۶۰۰۰ دختر در ایران از خانه فرار می کنند که تنها از سال ۶۵ تا ۷۸ شیوع فرار دختران از خانه ۲۰ برابر شده است.
معاونت پرورشی آموزش و پرورش تاکید می کند که ۱۸ درصد از این دختران در روز اول و ۶۰ درصد از آنان در هفته اول بعد از فرار مورد تعرض جنسی قرار می گیرند.
محمد مهدیزاده، استاد جامعه شناسی در گفتگو با خبر گزاری ایسنا درمورد فرار دختران گفته است که سن فرار دختران در سال ۹۰ به ۱۴ سال کاهش یافته که فقر، بیکاری والدین، خشونت های خانگی، طلاق از مهمترین عوامل فرار دختران در ایران است.

وی همچنین اضافه کرده که هر ساله بین ۱۵ تا ۲۰ درصد به آمار قبلی اضافه می شود. همینطور ۳۶ درصد این دختران پس از بازگشت به خانه، از سوی اعضای خانواده خود مورد سو استفاده قرار می گیرند و برای بار دوم مجبور به ترک خانه می شوند.

کودکان کار و خیابان
در خیابانهای تهران روزی نیست که در محله خود با چند کودک کار و خیابان که تازه برای گرفتن اندکی پول به جمع کودکان کار و خیابان پیوسته اند، مواجه نشوید.

حتی کودکانی که آنقدر خردسال و کوچک اند که بدرستی قادر به حرف زدن نیستند ولی باید برای معاش خود فکری کنند. از فروش فال تا فروش آدامس و چسب زخم. آنان اغلب کودکان بد سرپرستند و قانون و مجری قانون نیز اعتنایی به آنان ندارد. علیرغم اینکه چندین سال از تصویب آیین نامه ساماندهی کودکان کار می گذرد ولی این آیین نامه حداقلی نیز جامه عمل نپوشید.
البته این کودکان نیازمند قانون مشخص حمایتی هستند، نه آیین نامه. زیرا آیین نامه براحتی دستخوش تفکرات سلیقه ای می شود.

مصطفی آقاجانی، استاد مددکاری دانشگاه آزاد با انجام تحقیقی بر روی این کودکان اعلام کرد که ۲۰ درصد این کودکان معتاد هستند و ۴۰ درصد آنان در خانواده هایی زندگی می کنند که حداقل یکی از اعضای خانواده اعتیاد دارد.
۷۳ درصد آنان مبتلا به بیماری های چشمی هستند، ۶۱ در صد بیماری های تنفسی دارند. ۶۴ درصد مبتلا به بیماریهای قلبی هستند و ۸۲ درصد آنان دچار بیماری های پوستی اند.

کودک آزاری
امید سلیمی نمین، معاون پیشگیری از آسیب های اجتماعی سازمان بهزیستی، اعلام کرد که آمار کودک آزاری به حدی “وحشتناک” است که نمی توان تصور کرد، سامانه اورژانس اجتماعی، روزانه بیش از ۲۰ مورد کودک آزاری را ثبت کرده است.
بهر ترتیب سال ۹۰ با ثبت ۷۰۰۰ کودک آزاری به پایان به خود می رسد. سالی که کودکان متعددی که نام، سرگذشت و تصاویر شکنجه شده شان در صدر خبرها قرار گرفت و فریاد اعتراض بسیاری را بلند کرد و در سکوت دولتمردان به کام مرگ فرو رفتند.
ازدواج کودکان

انجمن حمایت از حقوق کودکان در آخرین ماه سال ۹۰، خبر از ازدواج ۴۳ هزار کودک زیر ۱۵ سال داد.
فرشید یزدانی، عضو انجمن حمایت از حقوق کودکان در یک مقایسه بین ازدواج کودکان در سال ۸۵ که معادل ۳٫۲ درصد بوده و در سال ۸۹ به ۴٫۹ افزایش یافته، با تاکید برافزایش ۴۵درصدی در خصوص ازدواج کودکان، اعلام می کند که آخرین خبرها از سال ۸۵ در این زمینه مبنی بر این است که ۲۵۰۰۰ کودک مطلقه در کشور وجود دارد که اغلب آنها پسرو بین سنین ۱۰ تا ۱۴ ساله هستند.

کوله بار مردم ایران در سال ۹۰، مملو از انبوه معضلات اجتماعی است که مهمترین عامل آن فقر اقتصادی مردم است که آنها را به ورطه انواع آسیبهای اجتماعی پرتاب کرده است، باتلاقی که بیرون آمدن از آن غیر ممکن می نماید.