زلزله شهر وان در ترکیه، نه تنها فاجعه بزرگی برای مردم این شهر بوده بلکه برای پناهجویان کشورهای مختلف بویژه ایرانی ها وافغانستانی ها هم شرایط سختی را بوجودآورده است.

گزارش از شیرین فامیلی:
شهر وان بزگترین شهر ترکیه در شرق این کشور و نزدیک به مرز ایران است و به همین دلیل هم تعداد پناهجویان ایرانی که قصد سفر به کشوردیگری را با کمک سازمان ملل دارند دراین شهرزیاد است .
پس از زلزله روز یکشنبه در شهر وان خبرهایی که از این شهر میرسد حکایت از آن دارد که پناهجویان ایرانی با مشکلات مختلفی دست و پنجه نرم می کنند.

اشکان منفرد فعال حقوق بشر و پناهجو در ترکیه درباره وضعیت پناهجویان ایرانی به یورونیوز می گوید:” پناهیجویان خیلی شرایط ناگواری دارند. آنها برای خروج از شهر باید از پلیس اجازه می گرفتند ولی چون به صورت غیر قانونی وارد شهر وان شده اند پلیس روزهای اول به آنها اجاره خروج نمی داد. از آنجایی که ساختمان پلیس هم بر اثر زلزله خراب شده بود، پلیس هم نبود که به صورت کتبی به پناهجویان اجازه خروج بدهد. از طرف دیگر وسیله نقلیه هم نبود که پناهجویان بتوانند خارج شوند”.
در دو روز اخیر تعدادی از این پناهجویان با امکانات شخصی و یا کمک پناجویان ایرانی در شهر های دیگر توانسته اند از شهر وان خارج شوند، اما به گفته اشکان منفرد هنوز صد ها تن دیگر در شهر وان در شرایط بسیار سختی بسر می برند:” پناهجویان ایرانی شهر وان حدود نزدیگ به ۷۰۰ نفر هستند و تعدادی که خارج شده اند حدود ۱۵۰ نفرند. خیلی خانواده ها هستند که با فرزندانشان هنوز در انجا مانده اند و چادر هم ندارند والان که حدود پنج روز از زلزله گذشته، هنوز هیچ سرپناهی ندارند. مسئولان ترک هم چادرهایی را که بدستشان رسیده به ایرانی ها نداده اند و سعی کردند خود شهروندان ترک را پوشش بدهند”.

اشکان منفرد در ادامه درباره کمکهایی که برای پناهجویان ایرانی رسیده می گوید:“ایرانی ها از خارج کشور مقداری کمک کرده اند ولی هنوز نتوانستیم وارد بکنیم، مشکل گمرک هست، مشکل مالی ست چون ما اجازه ترخیص هنوز نداریم. دولت ترکیه هم می گوید کمک هایی که وارد می شود، باید به صلیب سرخ ما بدهید. ماهم نمیدانیم که اگر این کمک ها به صلیب سرخ بدهیم به دست پناهجویان ایرانی می رسد یا خیر.ما هم آنچنان پشتوانه مالی نداریم که کمک هارا مستقیم وارد کنیم و خودمان ببریم در شهر وان تقسیم کنیم. الان پناهجویان با مشکلات زیادی درست به گریبانند. برای گرم کردن خود ذغال سنگ که گیرشان نمی آید، پتو ندارند، چادر ندارند و هوا هم که بشدت سرد است و باران هم می آید”.

نبود امکانات و بی توجهی مسئولان ترک
یک پناهجوی ایرانی امیر حیدری که روز چهارشنبه موفق شده از شهروان خارج شود به یورونیوز می گوید:” من دیگر هیچگونه امکانی برای ماندن در شهر وان نداشتم. متاسفانه یک نوع شکاف هم بین ترک ها و پناهجویان ایجاد شده به دلیل اینکه هیچ امکاناتی در اختیار آنها نمی گذارند.از آب آشامیدنی و غذا گرفته تا چادر و پتو هیچ چیز در اختیار پناهجویان نمی گذارند.وقتی هم ما می رویم به شهرداری و یا به خودشان والی ویا حلال احمر و پلیس تقاضای کمک می کنیم،هیچ توجهی به ما نمی کنند. من خودم برای تهیه یک چادر که در حقیقت در حد یک گونی بود رفتم سه متر در بازار کردها با دعوا و دردسر زیاد خریدم که حداقل شب از باران در امان باشیم. ولی باران تمام شب بارید و ما در خاک و گل بسر بردیم.”

اشکان منفرد فعال حقوق بشر در مورد برخورد مسئولان ترک در شهر وان با پناهجویان می گوید:“خبرها یی که به ما می رسد خیلی بدتر از اچیزی است که تصور می شود. البته خود دولت ترکیه و مسئولان در شهر های دیگر هیچ برخورد توهین آمیزی تا به حال با پناهجویان نداشته اند. اما شهر وان وضعیتش خیلی فرق می کند. خانوادهای افغان بسیاری درآنجا هستند که به مدت ده تا دوازده سال است که زندگی می کنند. ایرانی ها به دلیل اینکه اکثراغیر قانونی به آنجا رفته اند خیلی مورد بدرفتاری وتوهین از سوی پلیس وان قرار می گیرند”.
اشکان منفرد می گوید که او بابسیاری از پناهجویان ایرانی در این چند روز تماس داشته وهمه شکایت از برخورد پلیس و مسئولان این شهر شکایت دارند:” دیروز یک نفر پناهجو از شهر وان به من گفت: نیمه شب با همسر و دو فرزند کوچکم در چادر خوابیده بودیم .با اینکه باران گرفته بود، چند شهروند ترک به انها حمله کرده و چادر را از آنها گرفته و برده اند وپلیس هیچ دخالتی نکرده است. چادرهایی که حلال احمر برای همه فرستاده، ایرانی ها باید از بازار بخرند. ذغال سنگ را به قیمت دوبرابر به پناهجویان می فروشند و حتی چوب هم برای سوخت در اختیار آنها نمی گذارند”

ترک شهر وان و مشکات بعدی
پناهجویانی که توانسته اند در روزهای اخیر از شهران وان خارج شوند با مشکلات دیگری مواجه هستند. اشکان منفرد پناهجو وفعال حقوق بشر می گوید:” پلیس شهرهایی که پناهجویان شهر وان به آنها مراجعه کرده اند، ابتداآنهارا نپذیرفته وگفته است که شما به مدت ده روز بیشتر نمی توانید بمانید وبعد باید به وان برگردید. اما بعد به دنبال صحبت هایی که با مسولان کمیساریای عالی پناهند گان انجام گرفت، قرار شد پناهجویان بعد از خروج از وان خودرا به دفتر سازمان ملل آنکارا معرفی کنند تا در آنجا پس از بررسی پرونده آنها براساس اینکه در چه مرحله ای هستند، تصمیم گرفته شود که در کدام شهر اسکان یابند”.

دولت ترکیه اعلام کرده که تلاش دارد کمک های خودرا به هزاران نفر از شهروندان زلزله زده و آسیب دیده شهر وان و روستاهای اطراف آن افزایش دهد. پناهجویان ایرانی می گویند ما ولی ازاین کمک ها تا کنون بی نصیب مانده ایم. امیر حیدری در این باره می گوید:“یک روز پس از زلزله در مقابل دفتر سازمان ملل جمع شدیم و تقاضای کمک کردیم. مسئول دفتر در جمع حاضر شد و گفت ما هیچ سرویس و خدماتی در حال حاضر نداریم. نه چادر و نه محل اسکان. ولی ما با دولت ترکیه در حال مذاکره هستیم و به شما خبر می دهیم. ولی تاچهاروز بعد و تا لحظه خروج من از این شهر هیچ کمکی به ما نداند واین خود ایرانی ها هستند که به هم کمک می کنند و حتی امکانات خروج از شهر همچون تهیه وسیله نقلیه رابرای هم فراهم می کنند”.

در حال حاضر پناهجویان ایرانی شهر وان تلاش دارند به هر نحوی شده از این شهر خارج شوند. شهر وان برای آنها که بدون سرپناه وچادر و پتو و همچنین مواد خوراکی و آشامیدنی هستند، دیگر محل زندگی نیست. آنهاخواستارآنند که سازمان ملل برای اسکان دائم آنها در شهرهای دیگر ترکیه بویژه آنکارا که امکان دسترسی آنها به دفتر این سازمان بیشتر است ، هر چه سریع تر اقدام کند.