این انقلاب آرزوی رویای زندگی من است که به حقیقت پیوسته است
مصاحبه با کمال ابو عیطه از “اتحادیه کارکنان جمع آوری مالیات بر املاک معاملاتی” ـ مصر (RETA)
ترجمه: حبیب بکتاش
کمال ابو عیطه، رهبر “اتحادیه کارکنان جمع آوری مالیات بر املاک معاملاتی” (RETA) “ریتا”، اولین اتحادیه مستقل که در سال ٢٠٠٩ تحت رژیم مبارک تأسیس شد، سالهای زیادی را زیر فشارهای شدید علیه اتحادیه‌های آزاد زیسته است. در حالی که بیست و یک بار طی رژیمهای سادات و مبارک دستگیر شده است، او درباره کار خود با کارگران در قلب انقلاب سخن می‌گوید. همزمان با بروز اتحادیه‌های جدید در بخش‌های مختلف در سراسر کشور، او نیازها و مصافهای این اتحادیه‌های آزاد را که نیروهای محرکه یک مصر نو مبتنی بر عدالت اجتماعی است را طرح می‌کند.
سوال: بعد از نبرد سختی که برای سالهای زیاد در پیش داشته‌اید، چه احساسی طی روزهای اولیه انقلاب داشتید؟
جواب: من یک احساس غیرقابل توصیف خوشی در دیدن اینکه رویاهای زندگیم به واقعیت می‌پیوندند داشتم. ما سالها تظاهرات محدود خیابانی برگزار کردیم، اما دیدن اینکه توده‌های وسیع مردم مصر خیابانها را به تصرف در آوردند شادی غیرقابل توصیفی داشت.
سوال: شکل گیری چنین حرکت عظیم انقلابی در چنین مدت زمان کوتاهی را چگونه توضیح می‌دهید؟
جواب: جوانان بشکل مؤثری از فیسبوک و تکنولوژی جدید ارتباطی استفاده کردند و قادر شدند شمار عظیم مردم را در حمایت از انقلاب به حرکت در آوردند. در عین حال از سال ٢٠٠۶ به بعد کارگران حرکات اعتصابی خود را در سراسر کشور شروع کرده بودند که زمینه را برای انقلاب آماده کرده بود. از طریق این اعتصاب بود که کارگران بر ترس فائق آمدند، جسارت تظاهرات خیابانی را یافتند و خود را سازمان دادند. کمیته‌های مردمی ایجاد شد تا امنیت مناطق مختلف تأمین گردد و همچنین از ابزار تولید در شرکتها مواظبت شود.
سوال: مراحل مختلف نبرد برای عدالت اجتماعی و حقوق اتحادیه‌ای که منجر به تشکیل “ریتا” شد کدامها بودند؟
جواب: ما قبلا در کمیته دانشجوئی در سال ١٩٧٢ برای یک چنین انقلابی نبرد و تظاهرات را شروع کرده بودیم. اما هنوز زمانش فرا نرسیده بود. خیزش توده‌ای علیه قیمت نان و سایر کالاهای اساسی از ١٧ تا ١٩ ژانویه سال ١٩٧٧ یک لحظه کلیدی در این جنگ طولانی بود که طی آن ٢١ بار در رژیمهای سادات و مبارک دستگیر شدم.
از سال ١٩٧٧ به بعد تنها فدراسیون اتحادیه‌های کارگری مصر (ETUF) “ای تی یو اف” رسمی بود و تشکیل یک اتحادیه جدید غیرممکن بود. دولت مشخصا فشار زیادی به بخش عمومی گذاشت. در سال ٢٠٠٧ ما گام اول را، با سازماندهی گروهی از کارگران و فراخوان اعتصاب برداشتیم. با شرکت بیش از ۵٠ هزار کارگر جواب بسیار مثبتی گرفتیم. ٢٩ کمیته در استانها و یک کمیته هماهنگ کننده در قاهره تشکیل دادیم. اولین کارگران بخش عمومی در تاریخ (مصر) بودیم که خارج از محل کار اعتصاب می‌کردیم؛ و بسمت ساختمان مجلس راهپیمائی کردیم. وزیر اقتصاد بالاخره تسلیم خواستهای ما شد و ما افزایش دستمزد و فرصت ارتقاء شغلی بهتری کسب کردیم. بدنبال موفقیت اعتصاب جلسات بحث و تحلیل با کمیته‌های محلی و سراسری ترتیب دادیم، و همه آنها، در تمام مناطق توافق کردند که اتحادیه‌های کارگری تشکیل دهند.
“ای تی یو اف”، که از وزیر اقتصاد خواسته بود توجهی به خواستهای ما نکند، در ادامه تلاش خود در سال ٢٠٠٩ به جرم غیرقانونی بودن علیه اتحادیه ما شکایت کرد. دفتر کار ما بسته شد و من توسط نیروهای امنیت داخلی دستگیر شدم. من بعنوان وکیل مدافع خود، با استناد به حقوق تضمین شده در قانون اساسی مبنی بر آزادی تشکیل اتحادیه، در توافق با کنوانسیون ILO در مورد آزادی تشکل که مصر آن را امضا کرده است، ساعتها از خود دفاع کردم. در نتیجه آن، قاضی، پرونده علیه من را رد کرد. در جریان محاکمه ام کارگران در برابر ساختمانی که من را در آن بازداشت کرده بودند تظاهرات می‌کردند. اگر این تظاهرات نبود، من را خیلی بیشتر نگاه می‌داشتند. رهبران “ای تی یو اف” که بخشی از کمیته سیاسی حزب مبارک NDP هستند، همراه با اعضای مجلس هر چه در قدرتشان بود کردند تا کارگران را مجبور به ترک “ریتا” کنند. در مخالفت کامل با قانون، “ای تی یو اف” یک اتحادیه رقیب در بخش ما تشکیل داد. علیرغم همه این مشکلات “ریتا” صاحب ۴١ هزار عضو از مجموع ۴٨ هزار کارمند این بخش در سرتاسر کشور است. این یک نمایندگی بسیار وسیع است. با این احوال، “ای تی یو اف” اعضای “ریتا” را مجبور کرد حق عضویت اتحادیه‌ای را به آن بپردازد که بطور اتوماتیک از حقوق شان کسر می‌شد. بدنبال اعتراضاتی که صورت گرفت، ۶٠٠٠ نفر از مسئولیت پرداخت آن آزاد شدند که اکثریت هنوز مجبور به پرداخت آن است.
سوال: از زمان شروع انقلاب چه میزان منتقد مواضع “ای تی یو اف” بوده‌اید؟
جواب: اولین کاری که “ای تی یو اف” کرد این بود که با تشکیل کمیته‌هائی از پیوستن هر گروهی از کارگران به اعتصاب و تظاهرات جلوگیری کند. پولی که “ای تی یو اف” از حق عضویت اتحادیه‌ای و از دولت انباشته بود به قمه کشان پرداخت شد که به خیابانها ریختند و جمعیت را مرعوب کردند. وقتی که “ای تی یو اف” برای رقابت با “ریتا” یک اتحادیه در بخش ما تشکیل داد قادر نشد کسی از بخش مالی را به رهبری آن بگمارد؛ تا اینکه کسی را از بخش بانکی آوردند که بعدا با رهبری از بخش تولید نظامی جایگزین شد. این شخص بخشی از نیروهای ضدانقلابی بود که در “حمله شترسواران” در میدان تحریر شرکت کرد. من همراه با اعضای “ریتا” از “محله” و سایر شهرها در میدان تحریر بودیم. او حتی تا جائی پیش رفت که در مقابل دوربین‌ها گفت که تظاهرات کنندگان را مجازات خواهند کرد و انقلاب را در هم خواهند شکست و بدترین توهین را به ما کرد تا اینکه توسط تظاهرات کنندگان انقلابی سر جای خود نشانده شد. هنوز این شخص رهبر اتحادیه قلابی “ای تی یو اف” در بخش ماست!
کارگران زیادی از همه بخشها خشم زیادی علیه “ای تی یو اف” انباشته کرده‌اند. به این خاطر است که وقتی کارمندان دانشگاهی اعتصاب کردند آنها معاون “ای تی یو اف” را که برای توقف اعتصاب آمده بودند، ربودند. همین حادثه در کارخانه فولاد اتفاق افتاد.
حالا ما پیامهای روزانه از “ای تی یو اف” دریافت می‌کنیم که می‌گوید حق آزادی تشکل را برسمیت می‌شناسد و پیشناد می‌کند که با هم همکاری کنیم.
اما تنها اعتصابی که “ای تی یو اف” حمایت کرد، اعتصاب پارسال در کارخانه نساجی در منطقه صنعتی تانتا (Tanta) بود. دخالت کرد تا کارگران را به قبول بازنشستگی پیش از موعد تحت فشار قرار دهد. اما بعد از شش ماه اعتصاب، کارگران به حال خود رها شده‌اند و هنوز بیکارند. هدف بستن کارخانه بود، نه دفاع از کارگران که اکنون همه بیکارند.
سوال: آیا دولتی که بدنبال ترک مبارک بوجود آمده انتظارات شما را برآورده می‌کند؟
جواب: ما نگرانیهای جدی درباره وزیر کار داریم. من یک شب بیخوابی کشیدم از اینکه از تلویزیون شنیدم که وزیر کار دولت جدید، از اعضای رهبری “ای تی یو اف” است. ما به هیچ وجه نمی‌توانستیم این را بپذیریم. پس از آن معاون نخست وزیر خواست با کمال عباس از CTUWS (مرکز اتحادیه کارگری و خدمات کارگری) که از اتحادیه‌های مستقل حمایت می‌کند ملاقات کند و به او پیشنهاد وزارت کار را داد. اما ما احمد حسن ال بورائی را پیشنهاد کردیم که یک متخصص ILO بوده است. در حالی که کاندیداتوری ایشان توسط بعضی رسانه‌ها پخش شده بود، با کمال تعجب خزانه دار “ای تی یو اف” که آشکارا در فساد دست داشت، انتصاب شد. ایشان با ما و همچنین با کمال عباس از CTUWS و سایر اتحادیه‌های مستقل تماس گرفت اما ما ملاقات با ایشان را رد کردیم. امیدواریم که با استعفای نخست وزیر در سوم مارس ایشان هم جایگزین شوند. کاندیداتوری احمد حسن ال بورائی که مورد حمایت ماست، هنوز سرجایش است.
سوال: در دوم مارس اولین کنفرانس فدراسیون جدید مصر از اتحادیه‌های مستقل کارگری در اداره اتحادیه ژونالیستها، در نزدیکی میدان تحریر برگزار شد. چگونه می‌شود از آن بعنوان ابزاری قدرتمند برای دفاع از حقوق همه کارگران مصری استفاده کرد؟
جواب: چند روز قبل از انقلاب ٢۵ ژانویه، من و رهبران چهار اتحادیه مستقل دیگر تصمیم گرفته بودیم که فدراسیون جدیدی را ایجاد کنیم، اما بعضی از ماها ترجیح دادند که تا اول ماه مه صبر کنند. وقتی که انقلاب شروع شد، سریعا تصمیم گرفتیم که تشکیل فدراسیون جدید را در میدان تحریر، که همگی آنجا جمع شده بودیم، اعلام کنیم. سریعا فراخوان یک اعتصاب عمومی را دادیم.
قبل از انقلاب ما همه ترس داشتیم از اینکه چه کسی از ما و چگونه مجازات خواهیم شد. اما با وجود انقلاب احساس امنیت کردیم.
اولین کنفرانس در دوم مارس فرصتی به ما داد تا خواستهای خود را مبنی بر حداقل دستمزد، امنیت اجتماعی و احترام به آزادی تشکل را در سطح عمومی اعلام کنیم. هر روز صدها کارگر در تمام بخشها، عمومی و خصوصی، با ما تماس می‌گیرند و می‌خواهند اتحادیه تشکیل دهند. ما تلاش می‌کنیم آنها را راهنمائی کنیم و شیوه کار را به آنها بیاموزیم. این کار بزرگی است.
سوال: در حالی که همه چیز باید از نو ساخته شود، آینده این فدراسیون تر و تازه را چگونه پیش بینی می‌کنید؟
جواب: یک موضوعی که باید روش کار شود ساختن فدراسیونی است که واقعا قادر باشد همه کارگران مصر را در اسرع وقت دور هم جمع کند. کنار هم قرار دادن اتحادیه‌های کارگری و سندیکاهایی که امروزه دکترها، وکیلها، ژورنالیستها و مهندسین را نمایندگی می‌کنند. اما همچنین باید در را بروی کارگران روستاها (Fellahs) که هیچگونه تجربه سازماندهی ندارند، ولی قلب مصر را که سنتا کشور کشاورزان است، باز بگذاریم و بتوانیم آنها را هم در کنار دیگران قرار بدهیم.
سوال: چگونه می‌خواهید این کار را انجام بدهید؟
جواب: طرح این است که مراکز اتحادیه‌های کارگری عمومی را در تمام استانها تشکیل دهیم. برای مثال، اگر گروهی از کارگران کشاورزی بخواهند متصل شوند، آنها می‌توانند یک نماینده اتحادیه انتخاب کنند که آنها را به فدراسیون وصل می‌کند. بعد از آن می‌توانند فدراسیونهای بخشی (حرفه ای) تشکیل دهند.
سوال: موقعیت زنان در جنبش اتحادیه‌ای مستقل جدید چیست؟
جواب: سیزده نفر از چهل و شش عضو کمیته اجرائی “ریتا” زن هستند و معاون رئیس ما یک زن است. آنها همچنین نمایندگی خوبی در سطوح پایه‌ای دارند. زنان نقش کلیدی در جریان اعتصابات داشتند، مسئولیت سازماندهی عملی اعتصابی که شامل پنجاه هزار کارگر بود. بیست و پنج درصد از رهبران اتحادیه مستقل تکنسینهای بهداشت، زن هستند.
سوال: مشکلات اصلی شما در حال حاضر بطور مشخص کدامند؟
جواب: به لطف انقلاب تهدیدها علیه اعضا و حمله توسط نیروهای امنیت و صاحبکاران متوقف شده است. مصاف اصلی ما در حال حاضر اینست که تقاضاهای زیادی را که برای تشکیل اتحادیه‌های سطح پایه دریافت می‌کنیم را مدیریت کنیم بطوریکه آنها بتوانند بسرعت و در موافقت با اصول آزادی و حقوق اتحادیه‌ای ایجاد شوند. بعد از زندگی تحت سیستم تک اتحادیه‌ای برای دهه‌ها، کار خیلی زیادی لازم است برای تغییر ذهنیت مردم، هم بعنوان افراد و هم بعنوان عادت و زبان اتحادیه‌ای. بیشتر کارگران هرگز قادر نبوده‌اند حقوق اتحادیه‌ای را تمرین کنند. کار آموزشی عظیمی لازم خواهد بود.
سوال: چه حمایتهائی را از جنبش جهانی اتحادیه‌های کارگری انتظار دارید؟
جواب: حمایت ITUC از اول کار مهم بوده است.ای تی یو سی همیشه به اصل آزادی اتحادیه‌های کارگری وفادار مانده است و کار با “ای تی یو اف” را رد کرده است که کمک زیادی برای ما بوده.
همچنین پیوستن ما به “بین الملل خدمات عمومی” (PSI) به ما کمک کرده است. تا اینجا پی اس‌ای برای ما فرصت آموزش بوجود آورده و نامه‌های حمایتی که از طرف سازمانهای عضو پی اس‌ای به مبارک و “ای تی یو اف” فرستاده شده حمایت بزرگی برای ما بود.
سوال: بنابراین آموزش و کارآموزی عملی خواستهای اساسی شما از جنبش بین المللی اتحادیه‌های کارگریست؟
جواب: ما پول نمی‌خواهیم. یک سری تجربیات نشان داده است که جریان پول از خارج نتایج خوبی به بار نمی‌آورد و بسادگی به سراشیبی فساد منتهی می‌شود. آموزش و کارآموزی عملی در صدر خواسته‌های ماست. ما همچنین می‌خواهیم روابط مان را با کشورهای دیگر آفریقای شمالی، نظیر تونس و مراکش محکم‌تر کنیم. اینها در زمینه آموزش کار عملی تجربه بیشتری دارند؛ مثلا برای زنان و جوانان. ما تجربه محکمی در زمینه اعتصاب داریم. ما تجاربمان را به همدیگر منتقل خواهیم کرد و از همدیگر خواهیم آموخت.
مارس ٢٠١١