بهرام رحمانی: «نیروگاه اتمی بوشهر از لحاظ امنیتی مدرن تر از نیروگاه اتمی ژاپن است»؟!
احمدی نژاد، معروف به محمود چاخان، روز سه شنبه ۱۵ مارس ۲۰۱۱، در گفتگو با خبرنگار تلویزیون دولتی اسپانیا در کاخ خود، در پاسخ به این سئوال که آیا ایران توان آن را دارد در صورت وقوع زمین لرزه ای سهمگین همانند ژاپن در نزدیکی نیروگاه اتمی بوشهر این نیروگاه را از آسیب جدی حفظ کند، پاسخ داد که با توجه به استاندارهای ایمنی بالای نیروگاه بوشهر فکر نمی کند مشکل خاصی پیش بیاید.
«نیروگاه اتمی بوشهر از لحاظ امنیتی مدرن تر از نیروگاه اتمی ژاپن است»؟!
بهرام رحمانی
bahram.rehmani@gmail.com
محمود احمدی نژاد، رییس جمهور حکومت اسلامی ادعا کرده که «تاسیسات نیروگاه اتمی بوشهر از لحاظ امنیتی مدرن تر از نیروگاه اتمی ژاپن است و فکر نمی کند که وقوع زمین لرزه سهمگین در نزدیکی این نیروگاه موجب بروز مشکلات جدی بشود.»
احمدی نژاد، معروف به محمود چاخان، روز سه شنبه ۱۵ مارس ۲۰۱۱، در گفتگو با خبرنگار تلویزیون دولتی اسپانیا در کاخ خود، در پاسخ به این سئوال که آیا ایران توان آن را دارد در صورت وقوع زمین لرزه ای سهمگین همانند ژاپن در نزدیکی نیروگاه اتمی بوشهر این نیروگاه را از آسیب جدی حفظ کند، پاسخ داد که با توجه به استاندارهای ایمنی بالای نیروگاه بوشهر فکر نمی کند مشکل خاصی پیش بیاید.
او، ادعا کرد که استانداردهای ایمنی نیروگاه بوشهر «استانداردهای امروز دنیا» است، حال آن که نیروگاه های ژاپن «بیش از ۴۵ سال قبل» و «با استانداردهای قدیمی» ساخته شده است.
گویا احمدی نژاد، فراموش کرده است که ساخت نیروگاه اتمی بوشهر، چند سال قبل از به حاکمیت رسیدن حکومت جهل و جنایت اسلامی، در دوره حکومت پهلوی آغاز شده و هنوز هم به کلی به پایان نرسیده است. ساخت این نیروگاه، نخست توسط آلمانی ها و فرانسوی ها در دوره حکومت پهلوی آغاز شد و سپس توسط روس ها ادامه یافت. پس از تحریم های اقتصادی ایران توسط شورای امنیت سازمان ملل و تحریم های یک جانبه اتحادیه اروپا و آمریکا و برخی کشورهای دیگر، حکومت اسلامی به بازارهای مخفیانه روی آورده و بسیاری از دستگاه ها و ابزارهای مورد نیاز نیروگاه بوشهر و هم چنین نیروگاه های مخفی دیگر که در آن جا ها، به ساختن بمب اتم مشغولند از این بازارهای قاچاق و مخفیانه تهیه کرده است قطعا از ایمنی های لازم برخوردار نیستند. بعلاوه آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز همواره و هم چنین همین چند روز پیش نیز اعلام کرد که حکومت اسلامی ایران، همکاری های لازم را با آژانس نداشته و به طور مخفیانه به فعالیت های اتمی مشغول است.
احمدی نژاد، در این مصاحبه خاطرنشان کرد که کشور ایران، کشوری زلزله خیز است و به همین دلیل، در ایران سازمان های اداری و گروه های مردمی تا حد ممکن در این مورد آمادگی دارند.
این ادعاهای دروغین در حالی بیان شده است که کشور ژاپن، به دلیل زلزله خیز بودن و داشتن سابقه در وقوع زمین لرزه های سهمگین، از لحاظ ایمنی تاسیسات ساختمانی در سطح بسیار بالایی قرار دارد، به حدی که در زمان وقوع این زلزله بسیاری از آسمان خراش های این کشور آسیب چندانی ندیدند.
این ادعا هنگامی مطرح می شود که متاسفانه اگر زلزه ای حتی کم تر ۹ ریش تر هم در ایران به ویژه در تهران ۱۲ میلیونی روی دهد سنگ بر روی سنگ باقی نخواهد ماند و میلیون ها انسان جان خود را از دست خواهند داد. مگر زلزله چند چند درصد ریش تر بود که این شهر با خاک یک سان شد و هنوز هم به حالت عادی برنگشته است؟ کمک های انسانی و بین المللی هم که برای کمک به بازماندگان این فاجعه و ساخت مجدد شهر به حکومت اسلامی داده شد بخش زیادی از این کمک ها، توسط مقامات و مسئولین این حکومت، بالا کشیده شد که خبرهایی در این مورد بارها در رسانه ها گزارش شده است.
به دنبال وقوع زمین لرزه ای با قدرت ۹/۸ ریش تر و سونامی در ژاپن، هزاران نفر جان خود را از دست دادند اما احتمالا فاجعه نیروگاه فوکوشیمای ژاپن، متاسفانه قربانیان زیادی از مردم این منطقه خواهد گرفت. براساس گزارشات، این نیروگاه در برخی نقاط به طور جدی آسیب دیده و با مشکلاتی از جمله از کار افتادن خنک کننده های برخی رآکتورها و انفجارها روبروست.
در حال حاضر در سه رآکتور از شش رآکتور این نیروگاه انفجار و آتش سوزی رخ داده که متعاقب آن میزان تشعشعات رادیواکتیو خارج شده از این رآکتورها افزایش یافته و منجر به وقوع بزرگ ترین حادثه اتمی و فاجعه انسانی، پس از واقعه چرنوبیل شده است.
زلزله ۹ ریش تری روز جمعه ۱۱ مارس ۲۰۱۱ و سونامی ناشی از آن، خسارت های زیادی را به مناطق ساحلی شمال شرقی ژاپن وارد کرده است.
دولت ژاپن اعلام کرده است که کارکنان نیروگاه هسته ای فوکوشیما دائیچی را در پی افزایش میزان تشعشعات رادیواکتیو از آن خارج کرده است. یوکیو ادانو، سخن گوی دولت ژاپن، گفته است که تشعشات هسته ای به اندازه ای بالا رفت که برای کارکنان نیروگاه خطر جدی شده است. به گفته او، تشعشعات به حدود ۱۰۰۰ میلی سیورت رسید اما هم اکنون بین ۶۰۰ تا ۸۰۰ میلی سیورت رسیده است.
حدود ۵۰ تکنسین تلاش می کردند با خنک کردن محفظه سوخت راکتورهای نیروگاه، از ذوب شدن سوخت هسته ای و بروز فاجعه ای اتمی جلوگیری کنند. مقام های ژاپن، می گویند که به وسیله هلیکوپتر و خودروهای آب پاش به عملیات مهار ادامه خواهند داد. دولت ژاپن، اعلام کرده است که حدود ۷۰ درصد از سوخت یکی از راکتورهای این نیروگاه در اثر زلزله و سونامی آسیب دیده است.
نیروگاه فوکوشیما دائیچی که در شمال شرق ژاپن واقع است، شش راکتور دارد. گزارش ها حاکی ست که ۳۳ درصد سوخت یکی دیگر از راکتورها نیز آسیب دیده است. هم چنین تاکنون چهار انفجار در راکتورهای نیروگاه ژاپن رخ داده است. گزارش های هواشناسی بیانگر حرکت تشعشعات از نیروگاه به سوی اقیانوس آرام در اثر وزش باد است.
این نیروگاه اتمی شش راکتور دارد و راکتورهای شماره یک و سه آن در روزهای شنبه و دوشنبه منفجر شدند. دو انفجار نیز در روز سه شنبه به ساختمان محل استقرار راکتورهای شماره دو و چهار آسیب زد. انفجار راکتور شماره چهار با آتش سوزی در حوضچه نگهداری سوخت هسته ای در آن همراه بود.
مقام های دولت ژاپن ضمن تخلیه شعاع ۲۰ کیلومتری نیروگاه اتمی فوکوشیما از ساکنان محلی، از افرادی که در شعاع ۲۰ تا ۳۰ کیلومتری نیروگاه زندگی می کنند، خواسته اند یا محل را ترک کنند یا در خانه های خود بمانند و به فضای باز نروند.
گزارش های متناقض از میزان تشعشع رادیو اکتیو از نیروگاه فوکوشیما نگرانی مردم ژاپن و سایر کشورهای منطقه را به همراه داشت. در این حال، زلزله ای به قدرت ۲/۶ درجه در مقیاس ریش تر جنوب غربی توکیو، پایتخت ژاپن را در روز سه شنبه ۱۵ مارس لرزاند.
در ژاپن سخن از بزرگ ترین فاجعه نیروگاه های اتمی در میان است. درباره وضعیتی هشدار داده می شود که هولناک تر از آن چیزی است که تصور می شد. گزارش ها حاکی از آن است که اوضاع در فوکوشیما از کنترل خارج می شود.
سازمان انرژی اتمی ژاپن اعلام کرد که در دیواره یک راکتور دو سوراخ به ابعاد هشت متر مربع در حال بزرگ شدن است. در دو راکتور دیگر هم سیستم خنک کننده از کار افتاده است.
آتش سوزی در رآکتور ۳ احتمالا بر اثر یک انفجار هیدروژنی روی داده است. از رآکتور ۳ نیز که دارای ماده بسیار سمی و خطرناک پلوتونیوم است، دود به هوا برمی خیزد. خبرگزاری کیودو، گزارش داد که این دود می تواند مستقیما از محفظه میله های سوخت باشد.
فرستنده های تلویزیونی تصاویری پخش کردند که نشان می دهد به طور مستمر از تاسیسات فوکوشیما دودی غلیظ برمی خیزد. هلی‌کوپترها به دلیل خطرات موجود نمی توانند کار خاموش سازی آتش را از طریق هوا آغاز کنند.
در کلان شهر توکیو و حومه آن که حدود ۳۵ میلیون جمعیت دارد و در ۲۶۰ کیلومتری جنوب فوکوشیما واقع شده است، هنوز ترس از ابر رادیوآکتیو حاکم است.
پس از رویدادهای اخیر در نیروگاه فوکوشیما هنوز نقشه ای برای گسترش شعاع منطقه خالی از سکنه در اطراف آن وجود ندارد. مردم این منطقه تا شعاع ۲۰ کیلومتری پیرامون فوکوشیما به نقاط دیگر منتقل شده بودند. به کسانی که تا شعاع ۳۰ کیلومتری در این منطقه زندگی می کنند گفته شده که خانه های خود را ترک نکنند.
تهیه مایحتاج زندگی مردم در بخش هایی از کشور همواره دشوارتر شده است. دولت ژاپن، از مردم خواست که از احتکار خودداری و در مصرف انرژی صرفه جویی کنند. اکنون سرما و برف شدید، بیماری و گرسنگی نیز به دردهای مردم این منطقه افزوده شده است.
هم اکنون اقداماتی گسترده تر از پیش برای انتقال مردمی که در معرض خطر مستقیم قرار دارند آغاز شده است. خبرگزای کیودو گزارش داد که در «یاماگاتا» لیستی از ساختمان هایی که برای محافظت درست شده اند منتشر شده است. سخن گوی منطقه «توچیگی» به این خبرگزاری گفته است که مسئولان در حال بررسی اند که ظرفیت پناه دادن چند نفر را دارند.
باین ترتیب، آن چه تاکنون در ژاپن رخ داده، یکی از سنگین ترین فجایع در نوع خود است. اما سئوال این است که وخامت اوضاع به سمت شرایطی می رود که در سال ۱۹۸۶ در چرنوبیل رخ داد.
بیست سال پس از فاجعه هسته ای چرنوبیل، در بیش تر مناطق نزدیک به نیروگاه آن، آمار بیماران مبتلا به انواع بیماری های سرطان تا ۴۰ درصد افزایش نشان می دهد.
در جریان فاجعه اتمی چرنوبیل، بیش از همه کسانی آسیب دیدند که از نزدیک با آن مبارزه می کردند. طبق آمار تاکنون ۲۵ هزار تن در این رابطه جان خود را از دست داده اند.
متحصصین می گویند که ذرات رادیوآکتیو در بدن خصلتی یونیزه کننده دارند. معنای آن این است که از طریق آن ها دائما الکترون هایی به پیرامون شلیک می شود. همه ملکول های بیولوژیک و نیز آب در بدن انسان می توانند این پرتوها را ترمز کنند. ولی این باعث آزاد شدن انرژی ای می شود که پوسته های اتم ِ ملکول های بدن را نابود و الکترون های آن را آزاد می کند. به این ترتیب، زنجیره ای از فعل و انفعالاتی شیمیایی در بدن آغاز می گردد تا بتواند با الکترون های آزاد شده ترکیبات پایداری ایجاد کند. این فعل و انفعالات شیمایی غیرقابل کنترل هستند و از جمله به ترکیبات تازه ای منجر می گردند که برای سلول های بدن بیگانه هستند.
در نتیجه آنزیم های بدن کارکرد خود را از دست می دهند و اجزای سازنده سلول ها نابود می شوند. اگر آسیب ها بزرگ باشند، به مرگ سلول ها می انجامند و این امر بر ژن وراثتی نیز تاثیر می گذارد. هر قدر آسیب های وارده به سلول ها بیش تر باشد، خطر ابتلا به بیماری سرطان در آدمی افزایش می یابد.
شدت و ضعف بیماری های ناشی از تشعشعات رادیوآکتیو بستگی مستقیم به میزان رادیوآکتیو در هوا دارد. اولین نشانه های آن سردرد و حالت تهوع است. این عوارض چند ساعت پس از قرار گرفتن انسان در معرض اشعه رادیوآکتیو بروز می کنند. سپس این عوارض ناپدید می شوند، ولی بیمار پس از چند روز دچار کم اشتهایی و خستگی مفرط می شود که چند هفته طول می کشد.
اگر شخص در معرض تشعشعات زیاد رادیوآکتیو قرار نگرفته باشد، بهبود می‌یابد. ولی مصونیت بدن در برابر بیماری های دیگر و به ویژه بیماری های عفونی غالبا تضعیف می شود و این ضعف تا پایان عمر باقی می ماند.
تاثیر تشعشات زیاد رادیوآکتیو بر بدن غالبا به بیماری های سخت و درمان ناپذیر منجر می گردد. یکی از شناخته شده ترین این بیماری ها سرطان خون است. تشعشع بالا به سلول های بدن آسیب هایی وارد می کند که ترمیم ناپذیر هستند. یکی دیگر از پیامدهای بیماری های ناشی از تشعشات رادیوآکتیو، سرطان استخوان است.
بهترین راه مقابله با خطر تشعشعات رادیوآکتیو، دور شدن به موقع از مناطق آلوده است. هنوز از میزان آلودگی های رادیوآکتیو در ژاپن اطلاعات دقیقی در دست نیست و همه امیدوارند که دولت این کشور به موقع مردم را مطلع و آنان را از مناطق خطرناک به نقاط امن منتقل کرده باشد.
نخست وزیر ژاپن، اعلام کرده است که کشورش با بدترین بحران از زمان جنگ جهانی دوم روبروست. پلیس ژاپن نیز احتمال می دهد که میزان تلفات زلزله از ده هزار نفر فراتر رود. بنابراین، دامنه خسارت های مالی، جانی و زیست محیطی و سونامی و زلزله ژاپن، هنوز روشن نیست.
لازم به یادآوری است که دوشنبه ششم اوت ۱۹۴۵ میلادی یک هواپیمای بمب افکن بی ۲۹ ملقب به انولاگی که از جزیره تینیان برخاسته بود به همراه دو هواپیمای دیگر در ساعت هشت و پانزده دقیقه صبح به وقت ژاپن چهار بمب تنی معروف به «پسر کوچک»، در بردارنده ۶۰ کیلوگرم اورانیوم ۲۳۵ را از ارتفاع ۹۴۸۰ متری روی هیروشیما که از آسمان بوضوح دیده می‌شد در بالای مکانی که امروز در آن «گنبد بمب اتمی» قرار دارد رها کرد تا ۴۳ ثانیه بعد در ارتفاع ۵۴۸ متری منفجر شود. حمله اتمی به هیروشیما، کاملا برای ژاپن نامنتظره بود. ژاپنی ها از این که آمریکایی ها به بمب اتمی دست یافته اند بی خبر بودند. از سوی دیگر وقتی رادارهای ژاپنی ورود تنها سه هواپیما را به منطقه نشان دادند، پنداشته می شد که این پروازها از نوع شناسایی هستند، زیرا بمباران مناطق، با تعداد انبوهی بمب افکن مرسوم بود.
پنج شنبه نهم اوت ۱۹۴۵ میلادی، سه روز پس از بمباران اتمی هیروشیما، یک هواپیمای بی ۲۹ دیگر جزیره تینیان را با هدف بمباران شهر صنعتی ککورا ترک کرد. هوا در ککورا تمام ابری و دید بسیار اندک بود. هواپیما سه بار منطقه را دور زد تا دید مناسبی پیدا کند اما فایده ای نداشت. نگرانی از کم آمدن سوخت برای گشت زدن بیش تر روی ککورا خلبان بسوی دومین هدف از پیش تعیین شده خود، یعنی ناکازاکی راهی کرد. ساعت ده و پنجاه و هشت دقیقه صبح هواپیما به ناکازاکی رسید که آن جا نیز هوا ابری و دید اندک بود. اما پس از چهار دقیقه خلبان توانست روزنه ای در ابرها بیابد که از آن می توانست شهر را زیر پا ببیند. به این ترتیب، یک بمب چهار و نیم تنی در بردارنده حدود ۱۰ کیلوگرم پلوتونیم ۲۳۹ که بخاطر بزرگی اندازه آن نسبت به «پسر کوچک» به «مرد چاق» ملقب بود به سوی ناکازاکی رها شد که در ارتفاع حدود ۵۰۰ متری منفجر گشت.
مردم شهرهای هیروشیما و ناکازاکی در ژاپن، اولین و آخرین مردمی در جهان بودند که در جنگ جهانی دوم بر سرشان بمب اتم ریخته شد. بمباران اتمی هیروشیما و ناکازاکی دو عملیات اتمی بودند که در زمان جنگ جهانی دوم، به دستور هری ترومن، رییس جمهور وقت آمریکا، علیه امپراتوری ژاپن انجام گرفتند. در این دو عملیات، دو بمب اتمی به فاصله ۳ روز بر روی شهرهای هیروشیما و ناکازاکی انداخته شد که باعث کشتار گسترده شهروندان این دو شهر گردید.
بنا بر آمارهای رسمی، در اثر انفجار این بمب ۱۱۵۷۴ خانه سوخت، ۱۳۲۶ خانه کاملا ویران شد، ۵۵۰۹ خانه به شدت آسیب دید. حدود ۲۲۰٬۰۰۰ نفر در اثر این دو بمباران اتمی جان باختند که بیش تر آنان را شهروندان غیرنظامی تشکیل می دادند. بیش از نیمی از قربانیان بلافاصله هنگام بمباران کشته شدند و بقیه تا پایان سال ۱۹۴۵ بر اثر اثرات مخرب تشعشعات رادیواکتیو جان خود را از دست دادند.
بمباران هسته ای هیروشیما و ناکازاکی تا به امروز تنها موارد استفاده جنگی از سلاح هسته ای در جهان است. پس از این دو بمباران، دولت ژاپن تسلیم شد.
در حالی رییس جمهور حکومت اسلامی و دیگر سران و مقامات این حکومت، به فاجعه اتمی ژاپن بی تفاوت هستند پیش از این کارشناسات بارها هشدار داده اند که اگر به عنوان مثال، یک زلزه حدود هفت ریش تری در تهران روی دهد ساختمان های این کلان شهر، در فاضلاب ها فروخواهند رفت و میلیون انسان جان خود را از دست خواهند داد.
اما در نزد افکار عمومی مردم جهان، حتی دولت ها را نیز به تحرک واداشته که یکی پس از دیگری تعطیلی و یا بررسی ایمنی نیروگاه هایشان را اعلام کنند. با خواست تعطیلی نیروگاه های اتمی، تظاهرات های بزرگی نیز در کشورهای غربی برگزار شده و یا در حال برگزاری است.
هم اکنون تظاهرات های بزرگی در کشورهای غربی، با خواست تعطلی نیروگاه های اتمی برگزار شده و هم چنان ادامه دارد. برخی دولت ها در حالی که اعلام کرده اند سیاست های اتمی خود را تغییر خواهند داد اما برخی دیگر چون روسیه، ضرورتی نمی بیند که به فعالیت هایش در این عرصه خاتمه دهد.
دولت اسپانیا روز سه شنبه اعلام کرد که تمامی تدابیر ایمنی و امنیتی موجود در شش نیروگاه اتمی خود را بار دیگر مورد بررسی قرار خواهد داد.
در حال حاضر در سراسر جهان ۲۱۰ نیروگاه اتمی وجود دارد که در مجموع با ۴۴۲ راکتور فعال در مدار، ۱۳ درصد از کل انرژی جهان را تامین می کنند.
روسیه که به دنبال نقشی کلیدی در بازار انرژی اتمی در جهان است، در کنار کشورهایی مانند هند، چین و ایران در حال ساخت راکتورهای اتمی است. این کشور درست پس از رخداد اتمی ژاپن، اعلام کرد که از ساخت ۲۰ راکتور اتمی جدید در خاکش صرف نظر نخواهد کرد. ولادیمیر پوتین، اعلام کرد که روسیه برنامه های خود را برای ساخت نیروگاه های جدید تغییر نخواهند داد اما «مسلما نتایج وقایع اتمی اخیر در ژاپن را در برنامه های خود لحاظ خواهد کرد.»
پوتین، پیش تر از انرژی اتمی به عنوان «تنها آلترناتیو واقعی قوی» در برابر انواع دیگر روش های تأمین انرژی نام برده است. قرار است تا سال ۲۰۳۰ در روسیه ۲۶ راکتور اتمی تازه ساخته شوند. سهم انرژی اتمی در تامین برق این کشور هم اکنون ۱۶ درصد است که تلاش می شود به ۳۳ درصد در سال ۲۰۳۰ برسد. روسیه قصد دارد در نزدیکی منطقه کالینینگراد با کمک کنسرن آلمانی زیمنس نیروگاه اتمی جدیدی بنا کند.
در ایتالیا کشوری زلزله خیز در اروپا، موضع مشخصی در قبال حوادث اتمی اخیر در ژاپن دیده نمی شود. برنامه ساخت ۱۳ نیروگاه اتمی جدید در این کشور اعلام شده است. تنها بر سر محل ساخت این نیروگاه ها بحث است. برلوسکونی در سال ۲۰۰۹، در پارلمان این کشور، بستر قانونی استفاده مجدد از انرژی اتمی را فراهم کرد. بر این اساس سال ۲۰۱۳ قرار است ساخت نخستین راکتور فشاری آبی (EPR) اروپا در این کشور انجام شود.
قرار است روز ۱۲ ژوئن سال ۲۰۱۱، مردم ایتالیا، در یک رفراندم با «آری یا نه به اتم» در مورد انرژی اتمی در کشورشان تصمیم گیری کنند. اپوزیسیون و سازمان های مدافع محیط زیست خواهان تجدید نظر در مورد استفاده مجدد از انرژی اتمی در این کشورند، اما دولت تاکنون از اعلام موضع رسمی در این مورد خودداری کرده است. گفته می‌شود که اعضای حزب برلوسکونی PdL اعلام کرده اند موضع دولت در باره‌ی انرژی اتمی تغییری نکرده است.
چین، بزرگ ترین مصرف کننده انرژی در جهان، روز دوشنبه گذشته بر ادامه برنامه های خود برای گسترش استفاده از انرژی هسته ای تاکید کرد. در چین ۱۳ راکتور اتمی با ظرفت ۸/۱۰ گیگاوات در مدار هستند. تا سال ۲۰۲۰ قرار است این ظرفیت تا ۸۶ گیگاوات افزایش یابد. ۲۵ راکتور هسته ای هم اکنون در این کشور در دست ساخت اند و ۵۰ راکتور دیگر در مرحله برنامه ریزی است.
در آمریکا نیز مخالفان انرژی اتمی صدای خود را بلندتر کرده اند. آمریکا، در مجموع ۱۰۴ نیروگاه اتمی دارد که یک پنجم برق آمریکا از این طریق تامین می شود. ۲۳ نیروگاه اتمی در آمریکا، بر اساس نقشه های مشابه با نیروگاه های فوکوشیما ساخته شده اند. بیش از دو دهه است که در این کشور، اجازه ساخت نیروگاهی جدید داده نشده است.
فردیریک راین فلد نخست وزیر سوئد، هم چنان بر سر تصمیمی که در ژوئن سال گذشته گرفته شد، پایدار مانده است. بر اساس این تصمیم چنان چه یکی از راکتورهای اتمی این کشور از مدار خارج شود، اجازه ساخت راکتوری تازه داده می شود.
سوئد، دارای ۱۰ راکتور اتمی است. نخست وزیر سوئد، پس از انتشار اخبار فاجعه اتمی ژاپن گفت: «ما باید مشخص کنیم که ریسک های ایمنی وجود دارند و از آن ها باید درس گرفت.» سوئد، سال ۲۰۱۰ قانون ممنوعیت ساخت نیروگاه های اتمی در این کشور را که در سال ۱۹۸۰ به تصویب رسیده بود، کنار گذاشت.
گفته می شود برای نیکلا سارکوزی، رییس جمهور فرانسه، صدور تکنولوژی اتمی مهم تر است. سارکوزی، سخنی از نگرانی های ایمنی به میان نیاورده است. وزیر صنایع این کشور دو روز پس از زمین لرزه و انفجار راکتورهای اتمی ژاپن گفت: « تا زمانی که ذوب سوخت هسته ای رخ نداده، سخن از فاجعه زدن بی معناست.» اما صدای مخالفان انرژی اتمی در این کشور بلند شده است.
سیاستمداران احزاب اپوزیسیون در این کشور درخواست کرده اند بحث در این باره به رای شهروندان فرانسوی گذاشته شود. روز یک شنبه ۱۳ مارس، صدها تن از مخالفان انرژی اتمی این کشور، به نشانه اعتراض در مقابل برج ایفل پاریس دست به تجمع اعتراضی زدند.
سیاستمداران انگلیس، گفته اند که از حوادث ژاپن درس خواهند گرفت. وزیر انرژی این کشور، اعلام کرده است که تدابیر ایمنی برای ساخت نسل جدید نیروگاه های اتمی این کشور بازبینی و به روز خواهند شد.
در انگلیس، ۱۰ راکتور اتمی فعال وجود دارد که ۱۸ درصد از برق کشور را تامین می‌کنند. این راکتورها قرار است تا سال ۲۰۲۳ خاموش شده و از سال ۲۰۱۸ نسل جدیدی از راکتورها وارد مدار شوند.
مقامات جمهوری چک، با وجود انفجارهای روی داده در راکتورهای اتمی ژاپن، ضرورتی برای بازبینی دوباره ضریب امنیت تاسیسات اتمی خود در برابر زمین لرزه های احتمالی نمی بینند. سازمان امنیت اتمی این کشور، روز ۱۵ مارس اعلام کرد که نیروگاه اتمی «تمه لین» زلزله ای به شدت ۵/۵ ریش تر را تحمل خواهد کرد.
گفته می شود دولت ترکیه هم قصد ندارد دست از برنامه های اتمی خود برای ساخت دو نیروگاه بردارد. اولین نیروگاه اتمی این کشور قرار است در کنار دریای مدیترانه بنا شود. ساخت این نیروگاه بر عهده کارشناسان روسی نهاده شده است.
سوئیس روز دوشنبه ۱۴ مارس، اعلام کرد ساخت و بازسازی نیروگاه های هسته ای در این کشور را تا بازنگری دقیق و کامل جنبه های ایمنی این طرح ها متوقف کرده است. خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از دوریس لوتار، وزیر نیروی سوئیس، گزارش کرده است که «اولویت ایمنی و سلامت مردم است.»
او به بازرس ایمنی برنامه های هسته ای سوئیس دستور داده است که دلیل اصلی بحران اتمی در ژاپن را بررسی کند و بر اساس یافته های خود برای تعیین استاندارد ایمن سازی نیروگاه های سوئیس طرحی جدید را ارائه دهد. سوئیس چهار نیروگاه اتمی دارد که چهل درصد برق این کشور را تامین می کند. سوئیس رآکتورهای هسته ای تحقیقاتی نیز دارد.
مانموهان سینگ، نخست وزیر هند، به پارلمان این کشور گفت که ایمن بودن تمام نیروگاه های اتمی کشورش، کنترل می شود تا اطمینان حاصل شود که این تاسیسات در صورت بروز زمین لرزه و سونامی به اندازه کافی مقاومند.
نیکولاس برلاکویچ، وزیر محیط زیست اتریش، نیز خواستار آزمایش میزان ایمنی نیروگاه ها در تمام اروپا شده و روز دوشنبه گفت همان طور که بانک های اروپایی محک زده می شوند که آیا توان تحمل شوک های مالی را دارند یا نه، مرکز هسته ای نیز باید آزمایش شوند که آیا در برابر زمین لرزه مقاوم هستند یا نه.
کره جنوبی و تایوان نیز گفته اند که برنامه های هسته ای خود را با توجه به حوادث در ژاپن، بازنگری خواهند کرد. کره جنوبی درصدد است چهارده نیروگاه هسته ای دیگر برپا کند.
آنگلا مرکل روز دوشنبه ۱۴ مارس – ۲۳ اسفند در برلین، اعلام کرد که اجرای قانون تمدید کار نیروگاه های اتمی آلمان را به مدت سه ماه عقب می اندازد. او، تاکید کرد که فاجعه ژاپن، واجد این آموزه است که حوادث مطلقا غیرممکن، کاملا هم غیرمحتمل نیستند.
صدراعظم آلمان، افزود که پیش شرط ها و ضریب ایمنی تمام نیروگاه های اتمی کشور به دقت بازرسی و بازبینی می شوند و در این زمینه هیچ ملاحظه ای در نظر گرفته نخواهد شد. با این همه، او تصریح کرد که «ما نمی توانیم از این تکنولوژی صلح آمیز دوران گذار صرف نظر کنیم.»
احزاب مخالف دولت ائتلافی آلمان معتقدند که تصمیم اخیر آنگلا مرکل، با توجه به حادثه اخیر در ژاپن کافی نیست. سازمان ها و احزاب چپ، سوسیال دمکرات و سبزها، خواستار توقف کامل کار نیروگاه های اتمی و دست یابی به انرژی های تجدیدپذیر هستند.
مخالفت صدراعظم آلمان با توقف کامل کار نیروگاه های اتمی کشور، در حالی ابراز شد که بیش از ۱۱۰ هزار نفر در ده ها شهر آلمان در اعتراض به فعالیت نیروگاه های موجود، دست به تظاهرات زدند.
شامگاه روز دوشنبه ۱۴ مارس، صدها نفر که در میان آن ها رهبران احزاب اپوزیسیون نیز به چشم می خوردند، در برابر دفتر صدراعظم آلمان در برلین اجتماع کرده و نسبت به مخاطرات احتمالی این نیروگاه ها هشدار دادند.
زیگمار گابریل، رییس حزب سوسیال دمکرات آلمان، سه پیشنهاد در این زمینه ارائه داده که شامل بسته شدن هفت نیروگاه اتمی موجود در کشور، لغو قانون تمدید فعالیت آن ها و افزایش تدابیر ایمنی و آزمایشی در یکایک این نیروگاه هاست.
افکار عمومی آلمان در طول تاریخ نسبت به تولید انرژی هسته ای و کار رآکتورها حساسیت شدیدی داشته و اکنون پس از حوادثی که در رآکتورهای هسته ای ژاپن روی داده است جامعه آلمان در مورد ایمنی و خطرات احتمالی رآکتورهای هسته ای نگرانی بیش تری احساس می کند.
انجمن فعالیت هسته ای اروپا، که مقر آن در بروکسل است، می گوید تا ژانویه سال ۲۰۱۱، یکصدو نود و پنج نیروگاه هسته ای در اروپا فعال بوده اند و نوزده نیروگاه دیگر در این منطقه در دست ساخت هستند.
در حالی که افکار عمومی مردم جهان از فاجعه زلزله و سونامی و به ویژه از فاجعه اتمی که در پیش است دچار نگرانی و شوک شده اند اهمیت موضوع در رابطه یا ایران این است که ایران کشوری زلزله خیز است و کیفیت ساخت نیروگاه های اتمی و ضریب ایمنی و مقاومت آن ها نیز به دلیل محرمانه بودن این پروژه ها بر کسی روشن نیست.
با این وجود غیر از احمدی نژاد، رامین مهمانپرست، سخن گوی وزارت امور خارجه ایران، در تازه ترین موضع گیری در پاسخ به یک خبرنگار اماراتی، هم چون احمدی نژاد، گفته است که نیروگاه بوشهر در بالاترین استاندارد ایمنی به فعالیت خود ادامه می دهد و بهتر است کسی نگران نباشد.
در حالی که ایران بر روی دریایی از گاز و نفت خوابیده و نیازی به نیروگاه های انرژی اتمی که دارای خطرات و ریسک های زیادی نیز است، ندارد. به خصوص حکومت اسلامی، با حرص و ولع زیادی به دنبال تولید بمب اتمی است خطر را چندین برابر می کند. از این رو، باید در همه تظاهرات های اعتراضی برچیدن شدن نیروگاه های اتمی نیز به دیگر شعارها افزوده شود.
از سوی دیگر، در حالی که تمام دولت های پیشرفته جهان از وضعیت پیش آمده در نیروگاه اتمی ژاپن نگران شده و دست به یک سری اقدامات از جمله تعطیلی برخی از نیروگاه هایشان را نیز در دستور کار خود گذاشته اند؛ تیتر اخیر یکی از شماره کیهان به مدیریت شریعتمداری، به بازدید ۵ ساعته خامنه ای از نمایشگاه فناوری های راهبردی اختصاص یافته است. این روزنامه در گزارش خود با ستایش از طرح ملی «طراحی و ساخت رآکتور نیروگاه آزمایشی گداخت هسته ای به روش محصورسازی مغناطیسی»، تاکید کرده که گداخت هسته ای به عنوان یکی از پیشرفته ترین روش های تولید برق تا چند سال دیگر جایگزین روش کنونی شکافت هسته ای در ایران می شود. بنابراین، خامنه ای نیز به این شکل دست به نمایش مضحکی زده است.
احمدی نژاد، در مصاحبه خود که در ساختمان نهاد ریاست جمهوری در تهران صورت گرفت، در حالی از ایمنی بالای نیروگاه اتمی بوشهر خبر داده است که در اوایل همین ماه، سوخت اتمی داخل رآکتور بوشهر به دلیل «شکستگی» یکی از چهار پمپ سیستم خنک کننده رآکتور تخلیه شد.
هم چنین چند ماه است که از خود احمدی نژاد تا فرماندهان سپاه، رسما اعلام کرده اند که ویروس استاکس نت با تاثیرگذاری بر کنترلرهای برنامه پذیر، ضربات ویرانگر خود بر تاسیسات هسته ای ایران را وارد کرده است. ویروس استاکس نت، توسط تیم های فنی و امنیتی طراحی شده، اما توزیع گسترده آن که بنا به برخی گزارش ها بیش از ۶۰ هزار سیستم کامپوتری را آلوده کرده است، از طریق مهندسی اجتماعی و بهره گیری از ضعف های امنیتی کارکنان این تاسیسات انجام شده است.
ابراز اطمینان احمدی نژاد از ایمنی نیروگاه اتمی بوشهر که ساخت آن نزدیک به چهار دهه طول کشیده و هنوز به سرانجام نرسیده است دروغ بزرگی بیش نیست. بنبراین، به جرات می توان گفت که نیروگاه بوشهر و دیگر نیروگاه های مخفی حکومت اسلامی ایران، هرگز آن امنیت و کیفیت و پیشرفت و دانش نیروگاه های ژاپن و دانشمندان اتمی آن را ندارند. راهی که حکومت اسلامی ایران، در تاسیس نیروگاه های هسته ای و ایجاد رآکتورهای در پیش گرفته، به خاطر مخفی کاری و تلاش برای دست یابی به بمب اتمی، آن طور که باید و شاید ایمن نیستند و کمبودها و مشکلات زیادی دارند.
ایران دارای منابع بسیار بزرگ گازی است و بررسی ها و تحقیقات نشان می دهند تا مدت های زیاد نیاز به انرژی دیگر ندارد. به گفته کارشناسان، تکنولوژی استفاده از آفتاب و باد و گاز را می توان در ایران به کار گرفت و حتی در درازمدت می توان از احتیاج به گاز هم کاست.
هلی کوپترهای ارتش ژاپن، برای دومین بار روز پنج شنبه، ساختمان های نیمه ویران نیروگاه اتمی فوکوشیما را آب پاشی کردند. عملیات نخست آب پاشی به دلیل تشعشعات بالای مواد رادیو اکتیو در محوطه نیروگاه متوقف شده بود.
شرکت تپکو (توکیو الکتریک پاور) بزرگ ترین شرکت تولیدکننده برق ژاپن و اداره کننده نیروگاه فوکوشیما پنج شنبه شب ۱۷ مارس ۲۰۱۱ به وقت محلی در ژاپن، اعلام کرد که عملیات دوم آب پاشی نیروگاه موفقیت آمیز بوده و بخار بلند شده از روی ساختمان رآکتورها، خبر از کاهش دمای محوطه درونی آن ها می دهد.
به گزارش تلویزیون دولتی ژاپن (NHK) عملیات آب پاشی ساعت ۹ شب به وقت محلی به طور موقت، متوقف شد. هم زمان وزیر دفاع ژاپن، در همین شبکه تلویزیونی خبر از ادامه علمیات با هواپیماهای آب پاش داده است. قرار است ۱۱ هواپیمای آب پاش برای خنک کردن رآکتورهای نیروگاه اتمی فوکوشیما وارد عملیات شوند. چندین هلیکوپتر آب پاش دیگر نیز در راه رسیدن به فوکوشیما هستند.
وزارت امور خارجه ژاپن اعلام کرده است تاکنون ۱۱۶ کشور و ۲۸ نهاد بین المللی برای کمک رسانی به این کشور اعلام آمادگی کرده اند. در این میان دولت ژاپن تمام تلاش خود را برای جلوگیری از نشت مواد رادیواکتیو به خارج از رآکتورها به کار بسته است.
با این حال، روز پنج شنبه ۲۶ اسفند – ۱۷ مارس، مقامات ژاپنی اعلام کردند وضعیت رآکتور شماره ۴ نیروگاه مایه «نگرانی جدی» است. این رآکتور محل نگهداری میله های کهنه سوخت اتمی است.
نشت مواد راکتیو انبار شده در رآکتور شماره ۴ به محیط خارج از نیروگاه، فاجعه اتمی است که جامعه جهانی نگران وقوع آن است.
آمار رسمی درباره قربانیان زلزله و سونامی ژاپن پنج شنبه از مرز ۵ هزار تن گذشت. این در حالی است که از سرنوشت ۹۳۲۹ نفر هنوز هیچ اطلاعی در دست نیست. در مدت ۶ روز گذشته نزدیک به نیم میلیون نفر از شمال شرق ژاپن نقل مکان کردند.
براساس آمارهای پلیس ژاپن، حدود ۴۴۰ هزار نفر خانه و کاشانه خود را از دست داده اند. در حال حاضر هم چنین حدود ۸۵۰ هزار ژاپنی در دمای نزدیک به صفر بدون برق هستند. فاجعه اخیر روی هم به ۷۶ هزار ساختمان آسیب زده که از آن میان دست کم ۶۳۰۰ ساختمان کاملا ویران شده اند.
روزبروز آمارها کشته شدگان و مفقودالاثرها در ژاپن، افزایش می یابد. روز جمعه ۱۸ مارس، کشته شدگان و ناپدیدشدگان زلزله به ۱۶۶۰۰ نفر رسیده و آن هایی که جان سالم به در برده اند با سرما و گرسنگی و بیماری دست به گریبانند.
بنا به گزارش تلویزیون ژاپن، ۲۵ نفر از کسانی که در زلزله بی سرپناه شده بودند در نتیجه سرما جان خود را از دست داده اند. در کنار سرما، کمبود مواد غذایی و آب آشامیدنی نیز به معضلی بزرگ بدل شده است.
بسیاری از کشورهای جهان، به دلیل خطرات ناشی از تشعشات اتمی نیروگاه فوکوشیما، از شهروندان خود که در ژاپن به سر می برند خواسته اند که از اطراف منطقه زلزله زده دور شوند. نیوزیلند، از شهروندان خود خواسته است تا ۲۵۰ کیلومتر از منطقه فاصله بگیرند.
در اولین ساعات روز جمعه ۱۸ مارس، وزرای دارایی هفت کشور بزرگ صنعتی جهان در یک کنفرانس تلفنی تصمیم گرفتند که مانع از افزایش بهای ین ژاپن در بازارهای مالی جهان شوند. فروش هماهنگ و گسترده ین و خرید دلار از راهکارها در این راستاست. در نتیجه این تصمیم ارزش شاخص بورس ژاپن (نیکای) تا حدودی افزایش یافت.
در ژاپن سخن از بزرگ ترین فاجعه نیروگاه های اتمی در میان است. درباره وضعیتی هشدار داده می شود که هولناک تر از آن چیزی است که تصور می شد. گزارش ها حاکی از آن است که اوضاع در فوکوشیما از کنترل خارج می شود.
در این میان اقتصاد ژاپن نیز با پیامدهای پیش بینی نشده این فاجعه دست و پنجه نرم می کند. علاوه بر تنش در بازار بورس این کشور، شماری از کارخانه های تولیدی چون ماشین سازی نیز فعالیت خود را متوقف کردند.
ژاپن، سومین اقتصاد قدرت مند جهان با بیش از ۴۰۰۰ میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی در سال، روزهای سخت تاریخ خود را از سر می گذراند: ابتدا زمین لرزه ای ۹ ریش تری، سپس سیل و سونامی بی سابقه و اکنون علاوه بر بیماری و گرسنگی و سرما، فاجعه بزرگ تر اتمی نیز در راه است.
ژاپن، یکی از پیشرفته ترین کشورهای صنعتی دنیاست و به احتمال قوی، مشکلی در بازسازی خرابی ها نخواهد داشت. اما فاجعه بار‌ترین حوادث ژاپن، فجایع انسانی مربوط به رآکتورهای اتمی است که نه تنها این کشور، بلکه تمام کشورهای صنعتی و دارنده نیروگاه های هسته ای و به ویژه کشورهای در حال توسعه چون ایران را در برابر تهدیدات هسته ای قرار داده است.
اکنون سومین اقتصاد دنیا، نه تنها در خیلی زمینه ها عقب رفت، بلکه مجبور است به بازارهای بین المللی روی بیاورد تا این که بتواند مواد غذایی و غیره را تامین کند. واردات ژاپن خیلی بالا‌تر خواهد رفت و در نتیجه روی قیمت مواد خوراکی، انرژی که تازه بدون مساله ژاپن نیز در حالت بحرانی بود، تاثیر خواهد گذاشت. اثرات آن بر آفریقا و خاورمیانه و… که هم اکنون نیز با گرانی و تورم مواد غذایی و بحران های بزرگ اقتصادی و سیاسی نیز روبرو هستند، بحران ژاپن آن ها را تشدید خواهد کرد.
در شرایطی که وجود و عدم وجود نیروگاه های اتمی با فاجعه نیروگاه های اتمی ژاپن، به یک مساله روز جهانی تبدیل شده است، ضروری ست که افکار عمومی مردم جهان و هم چنین ایران، از این فرصت استفاده کنند و خواست تعطیلی همه نیروگاه های اتمی «صلح آمیز و غیرصلح آمیز» و هم چنین نابودی همه سلاح های اتمی را به یک خواست عمومی در سراسر جهان تبدیل کنند.
شنبه بیست و هشتم اسفند ۱۳۸۹ – نوزدهم مارس ۲۰۱۱
یادداشت هفته دیدگاه