مذاکرات هستهای در سایه‌ی تأثیر تحریم‌ها
تأثیر گسترده تحریم‌ها بر اقتصاد ایران همچنان موضوع بحث محافل سیاسی و اقتصادی این کشور است. در آستانه دور جدید مذاکرات هستهای، از ضرورت گنجاندن بحث لغو تحریم‌ها در این مذاکرات سخن گفته می‌شود.
دویچه وله :
دور جدیدی از مذاکرات هستهای میان ایران و گروه ۵+۱ در روز ۵ دسامبر (۱۴ آذر) آغاز خواهد شد.
محمود احمدینژاد روز دوشنبه ( ۲۹ نوامبر/ ۸ آذر) در کنفرانس مطبوعاتی خود در تهران ضمن اعلام خبر یادشده، اشاره‌ای به محل برگزاری این مذاکرات نکرد. به گفته احمدینژاد، ایران دو زمان را برای مذاکرات پیشنهاد داده بود « که ۵+۱ یکی از آنها را پذیرفته‌اند، اما راجع به مکان مذاکرات در حال گفت‌وگو هستند».
احمدینژاد بار دیگر مدعی شد که در این مذاکرات ایران صرفاَ «در مورد همکاری‌های هستهای مذاکره و مشارکت» می‌کند و مسائلی مانند «حق بهره‌مندی (ایران) از چرخ ه‌غنی‌سازی سوخت و تولید سوخت قابل مذاکره نیست». او بدون آن که تاکید ویژه‌ای بر روی شرایط ایران برای انجام مذاکره بکند، پیش‌بینی کرد که در مذاکرات آتی، برزیل و ترکیه نیز حضور خواهند داشت.
در ماه‌های اخیر محمود احمدینژاد شروطی را برای ادامه مذاکرات مطرح کرده بود که موضع‌گیری ۵+۱ نسبت به سلاح‌های هستهای اسرائیل و میزان و ابعاد اعتبار پیمان “ان پی تی” از جمله‌ی آنها بودند. گروه ۵+۱ اما تاکید داشته است که محور مذاکرات، برنامه هستهای ایران و ابعاد احتمالاَ نظامی آن است.
گروه ۵+۱ متشکل از ۵ عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد و آلمان است که از سوی شورای امنیت وظیفه تبیین و تعیین رویکردها در قبال پرونده هستهای ایران را به عهده دارد.
ژنو، محل مذاکرات
در این میان سفیر ایران در روسیه در گفت‌وگو با خبرگزاری ریانووستی تأیید کرده است که دور جدید مذاکرات در ژنو برگزار خواهد شد. ایران در پیشنهادهای خود به گروه ۵+۱، خواسته بود که ترکیه محل برگزاری مذاکرات باشد. اما آمریکا و اروپا این پیشنهاد را نپذیرفتند؛ اقدامی که با خشم محسوس ایران روبرو شد.
احمدینژاد در کنفرانس مطبوعاتی خود همچنین برای اولین بار تایید کرد که چندین سانتریفوژ غنی‌سازی اورانیوم در ایران اخیرا به علت یک حمله سایبری آسیب دیدند. او گفت که ویروس کامپیوتری استاکس‌نت در یک وسیله الکترونیکی جاسازی شده بود که موقتا برای تعداد محدودی از سانتریفوژها مشکل ایجاد کرد. تا کنون مقام‌های ایران هر گونه تاثیر استاکس‌نت بر تآسیسات اتمی ایران را نفی می‌کردند. یک هفته پیش علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، گفته بود که ویروس استاکس‌نت در ایران «با دیوار بسته» مواجه شده است. به گفته وی، «درست در مقطعی که ویروس می‌خواست (به تأسیسات اتمی ایران) ورود پیدا کند متوجه آن شدیم و مانع از آسیب‌رسانی این ویروس شدیم» .
” لزوم طرح لغو تحریم‌ها در مذاکرات هستهای”
همزمان با نزدیک‌شدن دور جدید مذاکرات هستهای، موضوع تحریم‌ها و تاثیر آنها بر اقتصاد ایران بیش از پیش در محور بحث‌های محافل سیاسی و اقتصادی این کشور قرار گرفته و به طور صریح و غیرصریح بر ضرورت رویکرد سازنده ایران در مذاکرات هستهای برای غلبه بر این تحریم‌ها تاکید می‌شود.
روز دوشنبه، همزمان با کنفرانس مطبوعاتی محمود احمدینژاد، در گوشه دیگری از تهران جلسه‌ای برپا بود با عنوان «سمینار بررسی تنگناهای تجاری و تضییقات بانکی بین‌المللی» که شماری از مقام‌های دولتی و بخش خصوصی در آن شرکت داشتند. فتح‌الله کیومرث کرمانشاهی، معاون کمک‌های تجاری سازمان توسعه تجارت ایران، تحریم‌های این بار را گسترده‌تر از تحریم‌های سی سال گذشته خواند. او گفت: «ما مباحث تحریم را در این ۳۰ سال به عناوین مختلف داشتیم، اما مباحث تحریم و تشدید آنها طی ماه‌های گذشته ابعاد گسترده و وسیعی داشته است.»
محمد نهاوندیان، رئیس اتاق بازرگانی ایران، نیز تلویحاَ اثرات تحریم‌ها را برای اقتصاد ایران گسترده خواند و خواهان آن شد که در مذاکره با گروه ۵+۱ لغو آنها مورد مذاکره قرار گیرد. او گفت: «مهمترین موضوع در شناخت این شرایط توجه به طبیعت تحریم است؛ تحریم سیاسی است، اما آثار اقتصادی دارد. با توجه به ریشه سیاسی آن باید حتما اقدامات سیاسی برای لغو این تحریم‌ها صورت بگیرد.» نهاوندیان با تاکید بر این که تحریم‌ها پیشرفت اقتصادی ایران را دچار رکورد می‌کنند، افزود: «در مذاکرات پیش رو که قرار شده ایران با کشورهای ۵+۱ داشته باشد، باید لغو همه تحریم‌های اقتصادی به عنوان یک اصل غیرقابل صرفه نظر مورد توجه مذاکره‌کنندگان ما قرار بگیرد.»
تاثیر تحریم‌ها: رشد اقتصادی زیر ۳ درصد
محسن رضایی، دبیر شورای تشخیص مصلحت نظام جمهوری اسلامی ایران، نیز هفته‌ی گذشته در سخنانی در باره‌ی اثرات تحریم‌ها تصریح کرد که پرکردن انبارها از مایحتاج عمومی تدبیر مناسبی برای مقابله با تحریم‌ها و ممانعت از بروز کمبود و قحطی است، ولی مانع تاثیر گسترده این تحریم‌ها بر اقتصاد ایران نمی‌شود. او در توضیح این تاثیرات منفی چنین گفت: «در سه سال گذشته رشد اقتصادی ایران زیر ۳ درصد بوده است و اگر در چند سال آینده هم رشد اقتصادی ما پایین باشد، در درازمدت به ما آسیب وارد خواهد شد.»
به رغم نگرانی‌های یادشده از تاثیر تحریم‌ها بر اقتصاد ایران، برخی از کارشناسان معتقدند که اظهارات محمود احمدینژاد در کنفرانس مطبوعاتی روز دوشنبه و مواضع دیگر مقام‌های حکومت ایران از یک سو و پافشاری ۵+۱ بر تعهد ایران به اجرای قطعنامه‌های سازمان ملل و قطع غنی‌سازی اورانیوم از سوی دیگر، حصول توافق قابل ملاحظه‌ای را در مذاکرات آتی در چشم‌انداز قرار نمی‌دهد.